Սիրիայից Կովկաս․ ի՞նչ են ցույց տվել ռուսական ուղղաթիռների փորձարկումները

ՌԴ պաշտպանության նախարարությունը հաստատել է Մի-28ՆՄ և Մի-26Տ2Վ ինքնաթիռների փորձարկման ծրագիրը Մերձէլբրուսյան տարածքի բարձր լեռնային (ձմեռային) գոտում։ Թռչող սարքերի համար բարդ կլինի գոյատևել լեռներում, որտեղ գերիշխում են տարբեր ուղղությունների օդային հոսքերն ու բարձրությունների կտրուկ տատանումները։ Սակայն տեխնոլոգիական շղթան հարթված է, նախկինում այդ տարածաշրջանում փորձարկվել են ռուսական «Անսատ» (թեթև բազմանպատակային) և Մի-171Ա2 (Մի-8-ի խորքային արդիականացում) ուղղաթիռները։

Հարվածային Մի-28ՆՄ ուղղաթիռը հաջողությամբ փորձարկումներ է անցել Սիրիայի Արաբական Հանրապետության տարածքում՝ մարտական պայմաններում, գործել է «վետերան» Մի-24-ին զուգընթաց: Մի քանի մեքենաներ փորձնական շահագործման մեջ են ՌԴ օդատիեզերական ուժերում։ Ռուս օդաչուները մինչև 2028 թվականը 100 նոր Մի-28ՆՄ ուղղաթիռներ կստանան:

Մի-26Տ2Վ ծանր ռազմատրանսպորտային ուղղաթիռի սերիական արտադրությունը կսկսվի 2021թ-ի սկզբին՝ պետական փորձարկումների ավարտից հետո: Մշակվում է Մի-26-ի՝ պաշտպանության նախարարության և ԱԻՆ-ի համար նախատեսված միասնականացված արկտիկական մոդիֆիկացիան։ Արկտիկական ծովերի ափամերձ գոտում շահագործման համար հարմարեցված ծանր ուղղաթիռի առաջին փորձանմուշը կհայտնվի 2022թ-ին:

Այս հսկան հատուկ ներկայացման կարիք չունի։ Ավելի վաղ արդիականացված Մի-26-ը լեռներում բեռնունակության յոթ համաշխարհային ռեկորդ է սահմանել՝ Մի-8ԱՄՏՇ բանակային ուղղաթիռի բեկորների տարհանման եզակի գործողության ընթացքում, որը փորձարկումների ժամանակ կործանվել էր Էլբրուսի գագաթի մոտակայքում (լեռան բարձրությունն ավելի քան 5600 մետր է):

Ս-500 համակարգն առաջին գնորդներն ունի սպառազինությունների համաշխարհային շուկայում

Մի-28ՆՄ և Մի-26Տ2Վ ուղղաթիռներն արտահանման զգալի ներուժ ունեն և գրավում են առաջին հերթին այն երկրների մասնագետների ուշադրությունը, որոնք ավանդաբար շահագործում են ռուսական ավիատեխնիկան (Մի-28Է–ի տարբերակները): Նոր Մի-28ՆՄ-ը թույլ է տալիս միասնականացնել ու արդիականացնել ուղղաթիռային պարկը՝ պահպանելով տեխնոլոգիական «ժառանգականությունը»: Բացի Ռուսաստանից, որտեղ կառուցվել են քաղաքացիական և ռազմական մոդիֆիկացիաների 35 միավոր Մի-26-ները, «Ռոստվերտոլի» պտուտակաթև հսկաները շահագործվում են աշխարհի տարբեր երկրներում։

Գիշերային սուպերորսորդը

Նոր սերնդի Մի-28ՆՄ հարվածային մարտական ուղղաթիռն իր նախորդից՝ Մի-28Ն-ից տարբերվում է ոչ միայն ցանկացած եղանակային պայմաններում, ցերեկվա թե գիշերվա ընթացքում թիրախը խոցելու առավել զարգացած ունակությամբ։ «Թռչող տանկը» համալրված է շրջանաձև դիտարկման վերպտուտակային ռադիոտեղորոշիչ կայանով, ռուսական արտադրության հզոր շարժիչներով, ղեկավարման համակարգով և հակառակորդի ՀՕՊ համակարգի հրթիռներին հակազդելու ժամանակակից միջոցներով (ճնշման լազերային կայանը դրանց համար ուրվական-թիրախներ է ստեղծում)։

Գլխավոր կոնստրուկտոր Վիտալի Շչերբինայի հայտնած տեղեկությունների համաձայն՝ նոր հրթիռով ՄԻ-28ՆՄ ուղղաթիռն ունակ է ոչնչացնել ցամաքային թիրախները՝ չմտնելով հակառակորդի ՀՕՊ-ի ազդեցության գոտի:

Արդեն կայացել են «Хризантема-В» ուղղաթիռային հրթիռի փորձարկումները, որը համարվում է Ռուսաստանում ամենահզոր հակատանկային հրթիռը, և կարող է խոցել-անցնել 1,2 մետր զրահապողպատը:

Առայժմ գաղտնիության ստվերում է մնում «օդ-օդ»/«օդ-մակերևույթ» դասի բազմանպատակային հրթիռը՝ ինքնուրույն թիրախավորման գլխիկով։ Խոցման սպեկտրում են նաև ցածր արագության օդային օբյեկտները (անօդաչու թռչող սարքեր): Արագընթաց հարվածային ուղղաթիռը կարող է թիրախավորումը փոխանցել այլ թռչող ապարատներին, գործել ճակատային ավիացիայի կազմում, հատուկ օպերացիաներում հետախուզական խմբերին աջակցելու համար՝ ճակատային գծից հեռանալիս (հակառակորդի թիկունքում):

Սիրիացի թուրքոմանները ԼՂ–ում. «ուղևորություն» դեպի պատերա՞զմ, թե՞ մեծ վերաբնակեցում

Ամերիկյան Forbes ամսագիրը բավականին անհանգստացած է նոր Մի-28ՆՄ-ի արագությամբ (300կմ/ժ) և մարտական կիրառման շառավղով (450կմ), բեռնունակությամբ (2300 կգ), իսկ գլխավորը՝ ուղղաթիռում «Ցիրկոն» տիպի գերձայնային թևավոր հրթիռների տեղակայման հնարավորությամբ։ Եվ դա դեռ ամեն չէ։ Արդիականացվել է նաև ամբողջ մարտական տեղեկատվական համակարգը։ Կառավարման երկրորդ փաթեթը զգալիորեն բարձրացնում է մեքենայի կենսունակությունը անձնակազմի անդամներից մեկի վիրավորվելու դեպքում։

Պետք է նշել, որ Մի-28ՆՄ–ի խցիկը հուսալիորեն պաշտպանված է մինչև 20 մմ տրամաչափի զրահախոցիչ փամփուշտներից (արկերից)։ Կրող պտուտակի թևերը պատրաստված են կոմպոզիտային նյութերից և թույլ են տալիս ավարտել թռիչքը, անգամ եթե պտուտակին մինչև 30 մմ տրամաչափի արկ է դիպել։

«Գիշերային որսորդի» նոր շարժիչը (ՎԿ-2500) հարմարեցված է լայն շրջանակի ջերմաստիճաններում շահագործելու համար (մոլորակի ցանկացած կետում), առանձնանում է ավտոմատ կառավարման արդիականացված համակարգով և հակահրդեհային պաշտպանությամբ, որոնք ավելացնում են թռիչքների անվտանգությունը, պարզեցնում սպասարկումը և բարելավում տեխնիկական բնութագրերը: Զգալիորեն աճել են հզորությունը ու ռեսուրսը (2000-ից մինչև 3000 ժամ/ցիկլ)։ Նման զենքն ընդգծում է պաշտպանական տեխնոլոգիաների ոլորտում Ռուսաստանի առաջատար լինելն ու սառեցնում արևմտյան «գործընկերների» տաք գլուխները։

Տեսանելի գերազանցություն

Ռուսական ռազմատրանսպորտային Մի-26–ը մոլորակի ամենամեծ և ամենահզոր ուղղաթիռն է: Մի-26Տ2Վ նորագույն տարբերակն առանձնանում է շուրջօրյա կիրառման հնարավորությամբ, էլեկտրոնիկայի ժամանակակից համակարգով, մինչև 25 տոննա բեռնունակությամբ (մինչև 56 տոննա առավելագույն թռիչքային զանգվածի պարագայում)։ Թռիչքի հեռավորությունը 800 կմ է մինչև 270 կմ / ժամ արագությամբ, մինչև 4600 մետր բարձրության վրա: Նմանատիպ ուղղաթիռներ աշխարհում չկան և դժվար թե մոտ ապագայում լինեն։

Ուղղաթիռը նախատեսված է դեսանտի տեղափոխման համար (82 մարդ)՝ զենքով հանդերձանքով, ֆյուզելյաժի ներսում և արտաքին կախոցում բեռների փոխադրման համար: Նշենք, որ Մի-26-ի շարժիչներն ունեն փոշուց պաշտպանվելու սարքեր՝ օդի մինչև 70 տոկոս մաքրման աստիճանով, ինչը սկզբունքորեն կարևոր է Մերձավոր Արևելքի, Կենտրոնական Ասիայի և Աֆրիկայի երկրների համար (հնարավոր է շահագործել խիտ փոշու պայմաններում):

Նոր Մի-26Տ2Վ-ն հագեցած է «Վիտեբսկ» պաշտպանության բորտային համալիրով, թվային օդաչուական համալիրով: Ռադիոէլեկտրոնային սարքավորումները թույլ են տալիս ավտոմատ ռեժիմով թռչել, դուրս գալ նշանակված կետ, վայրէջք կատարել և վերադառնալ հիմնական կամ պահեստային օդանավակայան: Մի-26-ի խցիկի չափերը և բեռնունակությունն ապահովում են մարտական տեխնիկայի և մոտոհրաձգային դիվիզիայի բեռների տեղափոխման հնարավորությունը: 12x8 մետրանոց բեռնատար խցիկում հեշտությամբ տեղավորվում են խոշոր չափի ավտոմեքենաները: ՌԴ ՊՆ-ն մտադիր է գնել առնվազն 10 նման մեքենա։

Մի-26 ուղղաթիռն ունիվերսալ գործիք է ռազմական և քաղաքացիական խնդիրների լայն շրջանակի լուծման համար: Առավել հետաքրքիր մոդիֆիկացիաների ցանկը․ Մի-26ՄՍ՝ համապատասխան սարքավորումներով բժշկական ուղղաթիռ, Մի-26Տ3՝ չորս ինքնաթիռների միաժամանակյա լիցքավորման համար լրացուցիչ վառելիքային բաքերով լիցքավորիչ, Մի-26ՊՊ՝ խոչընդոտներ ապահովող (ռադիոէլեկտրոնային պայքար), ՄԻ-26ՆԵՖ-Մ հականավային ուղղաթիռ՝ արտաքին կախոցում հիդրոակուստիկ կայանով, Մի-27՝ զորքերի կառավարման օդային կետ:

Մի-26-ի բացառիկ հնարավորություններն ավելի վաղ գործնականում գնահատել են ամերիկացիները։ ԱՄՆ-ի աֆղանական արշավի ընթացքում՝ 2009թ․-ի աշնանը, թալիբների հրետակոծության տակ պարտադրված վայրէջք կատարեց Chinook CH-47 ուղղաթիռը։ Հետագայում ամերիկացի օդաչուները չկարողացան այն էվակուացնել նույնատիպ մեքենայի օգնությամբ։ ՌԴ տրանսպորտային ընկերության Մի-26-ը հեշտությամբ բարձրացրեց CH-47-ը (12 տոննա) արտաքին կախոցով և հասցրեց բազա, որը 110 կմ հեռու էր։ Իհարկե, դա միջազգային ռեկորդ չէ, որ ռուսական պտուտակաթև հսկան 14 անգամ է գրանցել` ներառյալ 25 տոննա բեռի բարձրացումը մինչև 4100 մետր բարձրություն։

Առայժմ տեխնոլոգիական մրցակցության հեռանկար չի նկատվում։

Ղարաբաղում խաղաղապահ գործողության գինն ու վարկանիշը. թվերն ավելի քան խոսուն են