Այն մասին, թե ինչպիսին է հայերի կյանքն Իսրայելում, իր ընտանիքի ու պատմական հայրենիքի հանդեպ սիրո մասին Նաղաշյանը պատմել է Sputnik Արմենիային։ Երուսաղեմում նրա հետ զրուցել է Լաուրա Սարգսյանը։
-Կարդալով Ձեր ստեղծագործությունները, որոնք, ի դեպ, հայերեն եք գրում, դժվար է պատկերացնել, որ Հայաստանում չեք ծնվել։ Ինչպե՞ս է Ձեզ հաջողվել օտար երկրում այդպես լավ յուրացնել մայրենի լեզուն։
— Ես ծնվել եմ Գազայում, բայց 1967 թվականին, արաբա-իսրայելական պատերազմի ժամանակ ընտանիքս հայ պատրիարքի հրավերով Իսրայել է տեղափոխվել։
Մայրս էլ, հայրս էլ հայոց լեզվի ու գրականության մասնագետներ էին։ Մորս ընտանիքը 1915 թվականի ցեղասպանության ժամանակ փախել է Վանից, հայրս՝ Սեբաստիայից։ Մայրս միշտ ուզում էր ապրեքն այպիսի տեղ, ուր շատ հայեր ու հայկական դպրոց կա։ Ես հինգ տարեկան էի, երբ ընտանիքս հիմնվեց Երուսաղեմում։ Այստեղ եմ մեծացել ու նույն իրավունքներն ունեմ, ինչ տեղացիները։
-Հայկական ինքնագիտակցության պահմանման հարցում մեծ դերակատարություն է ունեցել Ձեր ընտանի՞քը։
— Այո։ Տանը խոսում էինք միայն հայերեն ու Հայաստանի մասին։ 1976 թվականին ինձ ու եղբորս ուղարկեցին «Արտեկ»։ Այդ տարին որոշիչ դարձավ։ Հասկացա, որ ուզում եմ տեղափոխվել պատմական հայրենիք։
Հիշում եմ՝ վերադարձա Երուսաղեմ, ամեն ինչ ինձ համար խորթ էր դարձել, նույնիսկ սիրելի դպրոցս։ Ավարտելով այն, 1979 թվականին Հայաստան եկա՝ ուսանելու։ Հին ուսանողական տարիներս հայերի մեջ է անցել, հայկական միջավայրում են անցել իմ կյանքի լավագույն տարիները։
Դա կրկնակի երջանկություն էր․ այն տարիներին Հայաստան հասնելու համար մենք ստիպված էին մի քանի երկիր կտրել անցնել։ Իսրայելից Լիբաբան էինք թռչում կամ Սիրիա, հետո նոր՝ Հայաստան։ Այդ պատճառով շատերը չէին կարողանում գալ։
-Երկրորդ անգամ Հայաստան եք եկել մութ ու ցուրտ տարիներին։ Ինչպե՞ս համարձակվեցիք։
— Մութ ու ցուրտ տարիներին՝ 90-ականների սկզբերին, երբ բոլորը փախչում էին Հայաստանից, ես որոշեցի գնալ՝ հաշվի չառնելով ոչ մի բանի։
Այստեղ որոշեցի ատենախոսություն պաշտպանել։ Ինչո՞վ էի ես իմ ժողովրդից լավը։ Եթե իմ ժողովուրդն ապրում էր մթության ու ցրտի մեջ, ես պետք է նրանց շարքերում լինեի։ Իմ «զոհաբերությունը»՝ Հայաստան տեղափոխվելը, ոչինչ էր համեմատած այն բանի հետ, ինչ ամեն վայրկյան անում էին հայրենակիցներս։ 1994 թվականին ես բարեհաջող պաշտպանեցի ատենախոսությունս։ Այսօր կարող եմ հպարտանալ, որ գրել եմ այն մոմի լույսի տակ։
-Ի՞նչ է Ձեզ համար Երուսաղեմը։
— Երուսաղեմը Երևանի հետ հավասար կարևոր դեր է խաղում հայերի կյանքում։ Երուսաղեմը հավատք է, Քրիստոսի հետքերն են, վայր, ուր հայերը դարերով ներդրում են ունենում։ Ինձ համար աշխարհում երկու քաղաք կա, ուր ես կարող եմ ապրել․ Երուսաղեմի ու Երևանը։
Մենք Երուսաղեմում աշխատում ենք ապրել համերաշխ ու համախմբված։ Մեր առջև ամեն օր ազգային ինքնության պահպանման խնդիր կա։ Այդ պատճառով մեզ ինքնամփոփ են համարում՝ հայկական թաղամասում փակված։ Սակայն ամեն ինչ այլ կերպ է, մենք ազատ ենք։ Մեր, այսպես կոչված՝ ծածուկ լինելը, հարկադիր միջոց է, որը դարեր շարունակ օգնել է մեզ չձուլվել։ Այսօր այդպես էլ դժվար է, քանի որ մեր համայնքը զգալիորեն աղքատացել է։
Սփյուռքի հայերը պետք է հասկանան, որ Հայաստանը ոչ միայն ամառային հանգիստն անցկացնելու վայր է։ Միայն հայրենիքը չի, որ պետք է օգնի մեզ, մենք էլ պիտի օգնենք հայրենիքին։
-Ինչի՞ մասին է «Այս սերմը ես եմ» գիրքը։
— Բոլորին սիրով սպասում եմ սեպտեմբերի 22-ին Երևանում՝ իմ «Այս սերմը ես եմ» գրքի շնորհանդեսին։ Այնտեղ ամեն ինչ կիմանաք։
