Լաուրա Սարգսյան, Sputnik.
Իսրայելի հայկական ժառանգությունը թվագրվում է մ.թ. IV-V դարերով։ VII դարում Իսրայելում շուրջ 70 հայկական տաճար և վանք էր գործում։ Դրանցից շատերը մինչ օրս գերում են աշխարհի տարբեր ծայրերից եկած ուխտավորներին։
«Մենք` հայերս, կարևոր ենք համարում Սուրբ երկրում մեր ներկայությունը։ Եվ մենք շարունակում ենք մնալ Իսրայելում հայկական ժառանգության պահպանողը»,- Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում ասաց Թել Ավիվի Սուրբ Նիկողայոս եկեղեցու առաջնորդ Տիրան Հակոբյանը։
Իսրայելի տաճարները, ինչպես պատմեց մեր զրուցակիցը, զարդարված են հայկական խճանկարներով։ Դրանցից մեկը` ամենախոշորը, հայտնաբերվել է XIX դարում Երուսաղեմի հնագույն թաղամասերից մեկում` Մուսրարում, հնագետներ Ուիլյարդի և Կորնելի իրականացրած պեղումների արդյունքում։ Խճանկարի չափսերը 4х6.5 մետր են, և այն գրեթե ամբողջությամբ պահպանվել է։
Խճանկարը, որը զարդարված է «Բոլոր այն հայերի հիշատակին, ում անունները հայտնի են միայն Աստծուն» գրությամբ հայկական զարդանախշով, հայտնաբերվել է Մարգարեների փողոցի վրա։ Փողոցն այդ սկսվում է Հին քաղաքի Դամասկոսի դարպասներից մինչև Դավիդկայի հրապարակ, երկու մասի բաժանելով Մուսրարա թաղամասը։
«Հարություն Վեհապետյանը մեծ ջանքեր է գործադրել, որպեսզի խճանկարը փոխանցվի մեր եկեղեցու օրինական տիրապետման ներքո»,- ասաց Հակոբյանը։
Խճանկարի հետ հայերին վերադարձրին նաև դրանցով զարդարված պատերով տան երեք սենյակները։
Եվս մեկ կարևոր գտածո` Պոլիկարպի խճանկար կամ «թռչնի» խճանկար։ Նրա յուրաքանչյուր պատկերում թաքնված է տեղեկություն հայկական մշակույթի և ավանդույթների մասին։ Յուրաքանչյուր նմուշ իր նշանակությունն ունի։
Երրորդ հայկական խճանկարը հայտնաբերվել է Համբարձման լեռան վրա, որտեղ գտնվում է Վարդան Մամիկոնյանի դստեր` Շուշանիկի, գերեզմանը։ Իսրայելում հայտնաբերված հայերեն առաջին գրառումները թվագրվում են մ.թ. V դարում։
Երուսաղեմը` ուխտագնացության այդ կենտրոնը, հնարավոր չէ պատկերացնել առանց հայերի և հայկական հետքի։ Հենց դա է Հին քաղաքին հաղորդում այն կոլորիտը, որը գրավում է ամբողջ աշխարհի միլիոնավոր հավատացյալների։
