ԵՐԵՎԱՆ, 7 փետրվարի, Sputnik. Արմենուհի Մխոյան. Գյուղը կմեռնի, եթե գյուղում սրտացավ համայնք ու աշխատող գյուղապետ չկա: «Թորոսգյուղի» միջնակարգ դպրոցի տնօրեն Գարեգին Հակոբյանը վստահ է՝ միայն մեծ ցանկության դեպքում է հնարավոր գյուղերում խնդիրներ լուծել:
«Գուղում պետք է յուրաքանչյուրը գիտակցի, որ ինչ-որ բան անելով կարող է հարց լուծել, ու ինչ-որ տեղ նաև այնպիսի ծրագրեր իրականացվեն, որ պարծենալու առիթ տա»,-նշում է դպրոցի տնօրենը՝ ավելացնելով, որ ժամանակակից տենոլոգիաների ներդրումը շատ հարց կլուծի, իսկ դրա համար շատ բան անրաժեշտ չէ: «Հայրս, ով բազմավաստակ գյուղատնտես է, խոստովանում է՝ ապշած է ու չէր էլ կարող պատկերացնել, որ նորամուծությունների շնորհիվ մարդը 2 ամսում պոմիդոր կարող է ստանալ»,-նշում է Գարեգին Հակոբյանը: Լինելով կրթության ոլորտի մարդ՝ նա լավ գիտի՝ միայն գյուղերում աշակետրների թվի նվազմամբ կարելի է հաստատել, որ գյուղերի պահպանման խնդիրը շատ լուրջ է:
«Անցած տարի 8 շրջանավարտից 6-ը բարձր առաջադիմությամբ ընդունվել է Երևանի պետական համալսարան, այն մասնագիտություններով, որոնց կարիքը գյուղում չկա ասենք՝ քաղաքագետ: Պարզ է ՝ուսումն ավարտելուց հետո այդ երիտասարդն այլևս գյուղ չի վերադառնա, դա բնական է: Այս պարագայում պետք է այնպես անել, որ գյուղում մնացողն ավելի կապվի հողին, իսկ դրա համար պետք է ոչ միայն ապրուստի միջոց, այլ նաև հետաքրքրություն»,-ասաց դպրոցի տնօրենը:
Այն, որ գյուղը կմեռնի, եթե գյողապետն «իր տեղում» չէ՝ շատ է ասվել, իսկ աշխատող ու գյուղի հոգսով ապրող գյուղապետը գյուղը կպահի ու կշենացնի: Կրետաիվ ու նորարություններից չվախեցող գյուղապետի շնորհիվ Շիրակի մարզի «Բասեն» համայնքն այսօր հանրապետության ամենաայլընտրանքային համայնքներից է. գյուղ, որը գտել ու օգտագործում է լույսի ու գազի այլընտրանքային տարբերակները, ինչի շնորհիվ այն «կանաչ գյուղ» անվանումն է ստացել:
Ժամանակակից այլընտրանքային տեխնոլոգիաները լայնորեն կիրառվում են այս համայնքում: «Բասենում» բիովառելիք ստանում են տարբեր եղանակներով: Ծղոտը, որի պակասը Շիրակի մարզը չունի, խնդրի լուծման տարբերակ է: Համայնքում լայնորեն կիրառվում է նաև արևային էներգիան: Որպես այլընտրանքային էներգիա, արեգակնային ջերմությունը կիրառվում է ոչ միայն մի քանի տնտեսություններում, այլ նաև համայնքի մանկապարտեզին կից ջերմոցային տնտեսությունում: Այստեղ օգտագործում են արևային տեխնոլոգիաներ, հիմնում օրգանական պարարտանյութով աշխատող ջերմոցներ: Բասենում բիովառելիքի արտադրության հոսքագծի շինություն է նաև կառուվել:
«Գյուղերի հիմնական զարթոնքը կախված է տեղական ինքնակառավարման մարմիններից, միայն իշխանություններից չպետք է պահանջել: Առաջին քայլը համայնքն ինքը պետք է կատարի՝ կառույցի ու շենացնի գյուղը: Ու միայն երբ զգա, որ հնարավորությունը չի բավականացնում քարը բարձրացնելու, դիմի երկրի իշխանություններին, կամ այն բոլոր կառույցներին, ովքեր պատրաստ են աջակցելու համայնքների զարգացմանն ու հզորացմանը»,-ասաց համայնքի ղեկավարը՝ Համլետ Պետրոսյանը, կարևորելով ինչպես համայնքի ղեկավարի, այնպես էլ համայնքի ակտիվ խմբի մասնակցությունը համայնքային ծրագրերում:
Իսկ ամենակարևորն, ըստ համայքնի ղեկավարի, գյուղի բնակիչների համախմբվածությունն է: «Այս գյուղում տեր ու տնօրեն չկա՝ ամբողջը համայնքի բնակիչներինն է: Այդպես, կամաց-կամաց մարդիկ սիրեցին իրենց հողն ու գյուղը, ինչը բերեց համայքնի զարգացման»,-նշում է Համլետ Պետրոսյանը:
Վերջին տարիներին «Բասենում» ստեղծվել են կոոպերատիվներ, համայնքային խմբեր, տեղադրվել արևային ջրատաքացուցիչներ, ստեղծվել ջերմոցներ, բիոգազի ու բիովառելիքի արտադրամասեր, քլորակայաններ և այլն: Եվ այս ամենն, ինչպես վստահեցնում է «Բասեն» համայնքնի ղեկավար Համլետ Պետրոսյանը, բասնեցուն Բասենում պահելու ու գյուղը շենացնելու նպատակով է արվում:
Իրականացված այս քայլերը բերել են Բասենի դանդաղ զարգացմանը: Մշտապես իր ապրուստը աշխատանքային արտագաղթով հայթայթող բասենցին վերջին տարիներին մնում է գյուղում, երիտասարդները`քաղաք տեղափոխվելու փոխարեն տուն են ձեռք բերում այստեղ: Ավելին՝ 2016 թվականին, «Բասենի» պատմության մեջ առաջին անգամ գյուղում գրանցվել է 36 ծնունդ:
