ԵՐԵՎԱՆ, 2 հուլիսի — Sputnik, Արամ Գարեգինյան. Գորիսից քիչ հեռու` Տեղ գյուղական համայնքում, շուտով կսկսեն պելետներ (վառելահատիկներ) արտադրել։ Համայնքի ղեկավար Ներսես Շադունցը Sputnik Արմենիայի թղթակցին հայտնեց, որ ներդրողը իրանահայ Շահեն Զեյթունցյանն է։
Տեղն ու հարևան գյուղերը Սյունիքն Արցախից բաժանող բարձրավանդակում են գտնվում։ Ձմեռն այստեղ ցուրտ է, եկամուտները` ոչ շատ մեծ։
Վառելահատիկներն ուզում են ծղոտից ստանալ։ Շուրջը հազարավոր հեկտար հողատարածք կա, որտեղ ցորեն և գարի են աճեցնում, որոնցից տոննաներով ծղոտ է մնում։ Սովորաբար այն չեն հավաքում և պարզապես այրում են, նշում է Շադունցը։
Գորիսի շրջանում դաշտերը քիչ չեն։ Ավելի շատ դաշտեր կան Սիսիանում, Արցախի Բերձորի և Քարվաճառի շրջանում (Տեղից մինչև Արցախ հաշված կիլոմետրեր)։ Այստեղից կարելի է և՛ ծղոտ, և՛ չոր խոտ բերել, համոզված են գյուղացիները։
Գորիսի քաղաքապետարանը տեղին ու ժամանակին որոշել է խոշոր փոշեկուլ գնել, որով հավաքելու են քաղաքի փողոցներում թափված տերևները։ Դրանք ևս ուզում են օգտագործել վառելիքի համար։ Բացի այդ, ուզում են թղթի թափոններ հավաքել։
«Հատիկավորման սարքն արդեն պատվիրել ենք, շուտով պետք է ստանանք։ Հետագայում հույս ունենք նաև վառարան գնել։ Գյուղի մանկապարտեզում կտեղադրենք։ Թող մարդիկ տեսնեն, թե ինչպես է այդ ամենն աշխատում։ Կարելի է, իհարկե, նաև սեփական տները ջեռուցել։ Թող գյուղացիները մեզ հումք բերեն ու պատրաստի վառելիք տանեն», — ասում է Շադունցը։
Այդ նախագիծը մի քանի աշխատատեղ կստեղծի։ Սկզբում` 3 կամ 4։ Բայց հեռավոր գյուղերի համար սա ավելի լավ է, քան ոչինչը։ Գյուղացիները հույս ունեն, որ հետագայում ավելի լավ կլինի։
Իսկ ի՞նչ կլինի հետագայում։ Հետագայում ուզում են օրգանական պարարտանյութ արտադրել բրդից։ Հայաստանում գնալով ավելի շատ են ոչխարներ բուծում (հսկայական Իրանը մոտ է, որը մեծ քանակի ոչխարի միս է գնում)։ Իսկ Հայաստանում բուրդը գրեթե չեն օգտագործում։ Գորգագործությամբ այլևս այդքան էլ չեն զբաղվում։ Տեքստիլ ձեռնարկությունները վերջին տարիներին ընդլայնում են, բայց բրդից ոչինչ չեն կարում։
Մի քանի ոչ մեծ արտադրություններ կան. ամենամոտը Ստեփանակերտում է և Տաթև գյուղում` վանքի մոտ։
«Բայց այնտեղ ծավալները մեծ չեն։ Այնպես որ աշխատելու տեղ կա։ Կարող են բուրդ հավաքել և՛ Արցախից, և՛ Վարդենիսից, որը նույնպես շատ հեռու չէ», — ասում է Շադունցը։
Ներդրողը Հոլանդիայից և Ավստրիայից մասնագետներ է հրավիրել, որոնք ցույց են տվել անհրաժեշտ տեխնոլոգիան։
«Բրդից պետք է առանձնացնել ճարպը, դրանից հետո այն հեշտ է քայքայվում։ Իսկ նրա մեջ և՛ կալիում, և՛ ֆոսֆոր, և՛ ազոտ կա։ Հիանալի պարարտանյութ է։ Ինչո՞ւ ոչ։ Միայն մեր գյուղում տարեկան 100-150 տոննա բուրդ է հավաքվում, որից ոչինչ չենք պատրաստում, պարզապես դեն ենք նետում», — նշեց Շադունցը։
Եվ վերջապես նույն արտադրահոսքի վրա ուզում են անասնակեր արտադրել։ Չէ՞ որ սկզբունքը նույնն է` կենսազանգվածից հատիկներ ստանալ։ Պրակտիկ գյուղացիները մտածում են` եթե այդպես է, ի՞նչ տարբերություն` ինչն է հատիկավորում։