https://arm.sputniknews.ru/20251028/sakagnajin-puchiky-pajtelu-e-pvordzagety-elektraenergiaji-tankacum-e-kankhatesum-95138761.html
«Սակագնային փուչիկը» պայթելու է․ փորձագետը էլեկտրաէներգիայի թանկացում է կանխատեսում
«Սակագնային փուչիկը» պայթելու է․ փորձագետը էլեկտրաէներգիայի թանկացում է կանխատեսում
Sputnik Արմենիա
Վահե Դավթյանը կարծում է, որ ՀՀ իշխանությունն արհեստականորեն է զսպում թանկացումը։ 28.10.2025, Sputnik Արմենիա
2025-10-28T08:56+0400
2025-10-28T08:56+0400
2025-10-28T08:56+0400
հայաստան
էլեկտրաէներգիա
վահե դավթյան
թանկացում
սակագին
հայաստանի էլեկտրական ցանցեր (հէց)
https://cdn.am.sputniknews.ru/img/112/94/1129411_0:0:1600:901_1920x0_80_0_0_fec16dfdea92fa20f05723a41a82d799.jpg
ԵՐԵՎԱՆ, 28 հոկտեմբերի – Sputnik. Էլեկտրաէներգիայի սակագնի թանկացումը Հայաստանում անխուսափելի է, իշխանությունը թանկացումը լավագույն դեպքում կհետաձգի մինչև 2026-ի ընտրությունների ավարտը։ Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում այս տեսակետը հայտնեց էներգետիկ հարցերով փորձագետ Վահե Դավթյանը` վերլուծելով ՀՀ էներգետիկ շուկայում առկա իրողությունները։Փորձագետը հիշեցրեց, որ ՀՀ էլեկտրաէներգետիկ շուկան ազատականացված է 2022 թվականի փետրվարի 1-ից, և կառավարությունը արտադրողների համար սահմանել է էլեկտրաէներգիայի ավելի ցածր սակագին` նոր ազատական մոդելին միանալու նպատակով։ Արդյունքում այսօր արդեն շուկային միացած շուրջ 300 մեծ ու փոքր սուբյեկտներ էլեկտրաէներգիայի դիմաց վճարում են ավելի ցածր սակագնով։ Իսկ գնային տարբերությունը կոմպենսացվում է Հայաստանի Հանրապետության մնացած 1 100 000 շարքային սպառողների հաշվին։Բացի այդ, ՀՀ էլեկտրաէներգետիկ համակարգը ի սկզբանե նախագծված էր որպես արտահանող, բայց դեպի Վրաստան արտահանումը այնքան է նվազել, որ, Դավթյանի բնորոշմամբ, մեր երկիրը այս ուղղությամբ փաստացի վերածվել է նետոներկրողի։ Իրանի ուղղությամբ ևս արտահանման ծավալների էական նվազում կա։Սրա հետևանքով Հայաստանում արտադրվող ավելցուկային էլեկտրաէներգիայի ՕԳԳ–ն, ըստ Դավթյանի, բավական ցածր է, ինքնարժեքն էլ` բարձր։Եթե այս խնդիրներին ավելացնենք նաև համակարգի առողջացմանն ուղղված միջազգային վարկերն ու դրանց սպասարկման համար անհրաժեշտ միջոցները, ապա փորձագետն այլ ելք չի տեսնում, քան էլեկտրաէներգիայի սակագինը բարձրացնելը։Վկայակոչելով իր աղբյուրներից ստացած տեղեկությունները` փորձագետը նշեց, որ վերջին տարիներին ՀՀ–ում նկատվող դրամի ամրապնդման արդյունքում գազի ձեռքբերման ոլորտում ապահովվել է որոշակի ավելցուկ, որը 2024 թվականի դրությամբ կազմել է շուրջ 20 միլիարդ դրամ, իսկ այսօր արդեն` շուրջ 40 միլիարդ դրամ։«Իհարկե, տրամաբանական կլիներ, և նման փորձ մենք ժամանակին ունեցել ենք, որ այդ ավելցուկը ուղղվեր երկրի ներսում սակագների վերանայմանը, նվազեցմանը»,– նշեց փորձագետը։Նա հավելեց` դրա փոխարեն, սակայն, Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովը 2024 թվականի դեկտեմբերին որոշեց կուտակված ավելցուկն ուղղել Երևանում նոր գազատրանսպորտային ենթակառուցվածքների շինարարությանը` չնայած այն հանգամանքին, որ նոր ենթակառուցվածքները օրենքով պետք է իրականացվեն նոր բաժանորդների միացման վճարների հաշվին։«Մոտեցումը, որը կիրառվեց Հանրային ծառայությունների կարգավորող հանձնաժողովի կողմից, արհեստական է և հղի է նաև որոշակի բացասական հետևանքներով առաջիկայում։ Սակագնային փուչիկը, որը ձևավորվել է դրամի ամրապնդման շնորհիվ, մի օր անպայման պայթելու է, երբ երկրում փոխվի ֆիսկալ իրավիճակը, մակրոտնտեսական իրավիճակը»,– ընդգծեց Դավթյանը։Նա հիշեցրեց, որ էլեկտրաէներգիայի` առաջիկայում սպասվող թանկացման մասին հրապարակային հայտարարեց նաև ՀԷՑ–ի նոր կառավարիչ Ռոմանոս Պետրոսյանը, երբ նոր էր ստանձնել իր պարտավորությունները։Հիշեցնենք` ՀՀ Ազգային ժողովը հուլիսի 3–ին 65 կողմ, 27 դեմ, 0 ձեռնպահ ձայներով երկրորդ ընթերցմամբ և ամբողջությամբ ընդունեց «Հանրային ծառայությունները կարգավորող մարմնի մասին» և «Էներգետիկայի մասին» օրենքներում նախատեսված փոփոխությունների և լրացումների փաթեթը (այլ կերպ ասած՝ ՀԷՑ-ի պետականացման նախագիծը)։Ավելի վաղ՝ հունիսի 18–ին, ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը գործարար, ՀԷՑ–ի սեփականատեր Սամվել Կարապետյանի կալանավորումից ժամեր առաջ, հայտարարեց` հասունացել է պահը, երբ «Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» ՓԲԸ–ն պետք է ազգայնացվի (պետականացվի)։ Փաշինյանը նաև սպառնաց ազատել ՀԷՑ-ի՝ պետության հետ չհամագործակցող աշխատակիցներին։ Հունիսի 24-ին նա հայտարարեց, որ ՀԷՑ–ի պետականացման պլանը պատրաստ է։Հուլիսի 18-ին հայտնի դարձավ, որ ՀԾԿՀ–ն պետական վերահսկողության ծառայության պետի պաշտոնից ազատված Ռոմանոս Պետրոսյանին նշանակել է «Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» ընկերության ժամանակավոր կառավարիչ։ Հանձնաժողովը նաև կառավարության ներկայացրած հաղորդման հիմքով վարույթ է հարուցել ՀԷՑ–ի նկատմամբ։Նշենք, որ Սամվել Կարապետյանը ընկերությունը ձեռք է բերել 2016 թվականին նախկին կառավարության խնդրանքով և հարյուր միլիոնավոր դոլարներ է ներդրել արդիականացման համար։
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2025
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Լուրեր
am_HY
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
հայաստան, էլեկտրաէներգիա, վահե դավթյան, թանկացում, սակագին, հայաստանի էլեկտրական ցանցեր (հէց)
հայաստան, էլեկտրաէներգիա, վահե դավթյան, թանկացում, սակագին, հայաստանի էլեկտրական ցանցեր (հէց)
«Սակագնային փուչիկը» պայթելու է․ փորձագետը էլեկտրաէներգիայի թանկացում է կանխատեսում
Վահե Դավթյանը կարծում է, որ ՀՀ իշխանությունն արհեստականորեն է զսպում թանկացումը։
ԵՐԵՎԱՆ, 28 հոկտեմբերի – Sputnik. Էլեկտրաէներգիայի սակագնի թանկացումը Հայաստանում անխուսափելի է, իշխանությունը թանկացումը լավագույն դեպքում կհետաձգի մինչև 2026-ի ընտրությունների ավարտը։
Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում այս տեսակետը հայտնեց էներգետիկ հարցերով փորձագետ Վահե Դավթյանը` վերլուծելով ՀՀ էներգետիկ շուկայում առկա իրողությունները։
Փորձագետը հիշեցրեց, որ ՀՀ էլեկտրաէներգետիկ շուկան ազատականացված է 2022 թվականի փետրվարի 1-ից, և կառավարությունը արտադրողների համար սահմանել է էլեկտրաէներգիայի ավելի ցածր սակագին` նոր ազատական մոդելին միանալու նպատակով։ Արդյունքում այսօր արդեն շուկային միացած շուրջ 300 մեծ ու փոքր սուբյեկտներ էլեկտրաէներգիայի դիմաց վճարում են ավելի ցածր սակագնով։ Իսկ գնային տարբերությունը կոմպենսացվում է Հայաստանի Հանրապետության մնացած 1 100 000 շարքային սպառողների հաշվին։
Բացի այդ, ՀՀ էլեկտրաէներգետիկ համակարգը ի սկզբանե նախագծված էր որպես արտահանող, բայց դեպի Վրաստան արտահանումը այնքան է նվազել, որ, Դավթյանի բնորոշմամբ, մեր երկիրը այս ուղղությամբ փաստացի վերածվել է նետոներկրողի։ Իրանի ուղղությամբ ևս արտահանման ծավալների էական նվազում կա։
Սրա հետևանքով Հայաստանում արտադրվող ավելցուկային էլեկտրաէներգիայի ՕԳԳ–ն, ըստ Դավթյանի, բավական ցածր է, ինքնարժեքն էլ` բարձր։
Եթե այս խնդիրներին ավելացնենք նաև համակարգի առողջացմանն ուղղված միջազգային վարկերն ու դրանց սպասարկման համար անհրաժեշտ միջոցները, ապա փորձագետն այլ ելք չի տեսնում, քան էլեկտրաէներգիայի սակագինը բարձրացնելը։
«Սա քաջ գիտակցելով և հասկանալով նաև, որ առաջիկայում սպասվում են ինտենսիվ քաղաքական, ընտրական գործընթացներ, որոնց պարագայում էլեկտրաէներգիայի գնի բարձրացումը կարող է հանգեցնել բացասական հետևանքների, այդ թվում` ռեպուտացիոն բնույթի, իշխանությունը որոշել է թույլ չտալ էլեկտրաէներգիայի սակագնի փաստացի աճ` դեֆիցիտը ծածկելով գազի գնի նվազման հաշվին կուտակված ավելցուկային գումարների հաշվին»,– ասաց Դավթյանը։
Վկայակոչելով իր աղբյուրներից ստացած տեղեկությունները` փորձագետը նշեց, որ վերջին տարիներին ՀՀ–ում նկատվող դրամի ամրապնդման արդյունքում գազի ձեռքբերման ոլորտում ապահովվել է որոշակի ավելցուկ, որը 2024 թվականի դրությամբ կազմել է շուրջ 20 միլիարդ դրամ, իսկ այսօր արդեն` շուրջ 40 միլիարդ դրամ։
«Իհարկե, տրամաբանական կլիներ, և նման փորձ մենք ժամանակին ունեցել ենք, որ այդ ավելցուկը ուղղվեր երկրի ներսում սակագների վերանայմանը, նվազեցմանը»,– նշեց փորձագետը։
Նա հավելեց` դրա փոխարեն, սակայն, Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովը 2024 թվականի դեկտեմբերին որոշեց կուտակված ավելցուկն ուղղել Երևանում նոր գազատրանսպորտային ենթակառուցվածքների շինարարությանը` չնայած այն հանգամանքին, որ նոր ենթակառուցվածքները օրենքով պետք է իրականացվեն նոր բաժանորդների միացման վճարների հաշվին։
«Մոտեցումը, որը կիրառվեց Հանրային ծառայությունների կարգավորող հանձնաժողովի կողմից, արհեստական է և հղի է նաև որոշակի բացասական հետևանքներով առաջիկայում։ Սակագնային փուչիկը, որը ձևավորվել է դրամի ամրապնդման շնորհիվ, մի օր անպայման պայթելու է, երբ երկրում փոխվի ֆիսկալ իրավիճակը, մակրոտնտեսական իրավիճակը»,– ընդգծեց Դավթյանը։
Նա հիշեցրեց, որ էլեկտրաէներգիայի` առաջիկայում սպասվող թանկացման մասին հրապարակային հայտարարեց նաև ՀԷՑ–ի նոր կառավարիչ Ռոմանոս Պետրոսյանը, երբ նոր էր ստանձնել իր պարտավորությունները։
«Եթե հիշում եք, ամիսներ առաջ բավականին անկեղծ հայտարարություն արեց, որ շատ դժվար է էլեկտրաէներգիայի սակագինը զսպել։ Ճիշտ է` հետո տարբեր տեղեկատվական մեթոդներով դա կոծկեցին, բայց հայտարարությունը փաստացի արվել էր` ելնելով օբյեկտիվ իրողություններից»,– արձանագրեց Դավթյանը`շեշտելով, որ թանկացումն ընդամենը որոշ ժամանակով հետաձգվել է, և էլեկտրաէներգիայի սակագինը որոշվել է արհեստական զսպել ևս մի քանի ամիս` ելնելով քաղաքական նկատառումներից։
Հիշեցնենք` ՀՀ Ազգային ժողովը հուլիսի 3–ին 65 կողմ, 27 դեմ, 0 ձեռնպահ ձայներով երկրորդ ընթերցմամբ և ամբողջությամբ ընդունեց «Հանրային ծառայությունները կարգավորող մարմնի մասին» և «Էներգետիկայի մասին» օրենքներում նախատեսված փոփոխությունների և լրացումների փաթեթը (այլ կերպ ասած՝ ՀԷՑ-ի պետականացման նախագիծը)։
Ավելի վաղ՝ հունիսի 18–ին, ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը գործարար, ՀԷՑ–ի սեփականատեր Սամվել Կարապետյանի
կալանավորումից ժամեր առաջ, հայտարարեց` հասունացել է պահը, երբ «Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» ՓԲԸ–ն պետք է ազգայնացվի (պետականացվի)։
Փաշինյանը նաև սպառնաց ազատել ՀԷՑ-ի՝ պետության հետ չհամագործակցող աշխատակիցներին։ Հունիսի 24-ին նա
հայտարարեց, որ ՀԷՑ–ի պետականացման պլանը պատրաստ է։
Հուլիսի 18-ին հայտնի դարձավ, որ ՀԾԿՀ–ն պետական վերահսկողության ծառայության պետի
պաշտոնից ազատված Ռոմանոս Պետրոսյանին նշանակել է «Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» ընկերության ժամանակավոր կառավարիչ։ Հանձնաժողովը նաև կառավարության ներկայացրած հաղորդման հիմքով
վարույթ է հարուցել ՀԷՑ–ի նկատմամբ։
Նշենք, որ Սամվել Կարապետյանը ընկերությունը ձեռք է բերել 2016 թվականին նախկին կառավարության խնդրանքով և հարյուր միլիոնավոր դոլարներ է ներդրել արդիականացման համար։
