https://arm.sputniknews.ru/20250415/degradacvats-kvover-oligvopvol-anasnapahutjun-fermery-vitshakagrutjan-ev-irakanutjan-masin-87668107.html
Դեգրադացված կովեր, օլիգոպոլ անասնապահություն. ֆերմերը` վիճակագրության և իրականության մասին
Դեգրադացված կովեր, օլիգոպոլ անասնապահություն. ֆերմերը` վիճակագրության և իրականության մասին
Sputnik Արմենիա
ֆերմեր- գործարար Հարություն Մնացականյանը Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում իր դիտարկումներն է ներկայացրել ՀՀ–ում գյուղատնտեսական կենդանիների հաշվառման պաշտոնական... 15.04.2025, Sputnik Արմենիա
2025-04-15T08:55+0400
2025-04-15T08:55+0400
2025-04-15T08:55+0400
կենդանի
անասուն
ազգային վիճակագրական ծառայություն (ավծ)
վիճակագրություն
կով
գյուղատնտեսություն
https://cdn.am.sputniknews.ru/img/07e6/07/14/45563321_0:165:1600:1065_1920x0_80_0_0_7112c604e246a16c74b592c32aa7befd.jpg.webp
ԵՐԵՎԱՆ, 15 ապրիլի – Sputnik. Վիճակագրական կոմիտեն հրապարակել է 2025թ–ի հունվարի 1-ի դրությամբ (2024թ–ի նույն ժամանակահատվածի համեմատ) Հայաստանում գյուղատնտեսական կենդանիների գլխաքանակի հաշվառման տվյալները։Վիճակագրական կոմիտեն նաև կից պարզաբանում է ներկայացրել, որի համաձայն` ներկայացված տվյալները հավաքվել են տեղական ինքնակառավարման մարմինների և մարզպետարանների միջոցով, իսկ գյուղատնտեսական կազմակերպությունների տվյալները վերցված են հենց դրանց ներկայացրած հաշվետվություններից։ Վիճակագրական կոմիտեն ստացված տվյալների վերաբերյալ միայն ճշտումներ է իրականացրել, որոնց արդյունքում որոշ ցուցանիշներ 2-3 տոկոսով փոփոխվել են։Հայաստանյան անասնապահությունը` պաշտոնական թվերովԵվ այսպես, վիճակագիրների ստացած վերջնական արդյունքների համաձայն` վերջին 1 տարվա ընթացքում ՀՀ–ում գյուղատնտեսական գրեթե բոլոր կենդանատեսակների թիվը նվազել է։ Ավելացել է միայն տնային թռչուններինը և ձիերինը։Հատկանշական է, որ անհատական գյուղացիական տնտեսություններում բոլոր տեսակների գլխաքանակը կրճատվել է, բացի ձիերից։ Դրանց թիվը 9.3 տոկոսով աճել է։ Խոշոր եղջրավոր անասունների գլխաքանակը նվազել է 3.6 տոկոսով, կովերինը` 4.9, խոզերինը` 1.8, ոչխարներինը` 3.2, այծերինը` 11.6, տնային թռչուններինը` 7.4 տոկոսով։ Ձիերի գլխաքանակը անհատական տնտեսություններում 9.3 տոկոսով ավելացել է։Մենք գյուղատնտեսություն ենք անում կաբինետներում. Փաշինյանը դժգոհեց աջակցության ծրագրիցԳյուղատնտեսությամբ զբաղվող առևտրային կազմակերպություններում աճել է խոշոր եղջրավոր անասունների, կովերի, այծերի և տնային թռչունների թիվը, նվազել` խոզերինն ու ոչխարներինը։ Խոշոր եղջրավոր անասունների գլխաքանակն ավելացել է 36.3 տոկոսով, կովերինը` 18.8, տնային թռչուններինը` 12.8 տոկոսով։ Այծերի գլխաքանակն ավելացել է 4.1 անգամ` կազմելով 205 գլուխ։ Հետաքրքրական է, որ այծեր հաշվառվել են միայն Սյունիքի ու Վայոց Ձորի կազմակերպություններում` համապատասխանաբար` 85 և 120 գլուխ` 2024–ի 81-ի և 62-ի փոխարեն։ Այստեղից էլ ստացվել է այծերի գլխաքանակի քառակի աճը։Խոզերի գլխաքանակը առևտրային կազմակերպություններում նվազել է 4.4, ոչխարներինը` 10.6 տոկոսով։Դեգրադացված անասուններ, մի քանի մարդու ձեռքերում կենտրոնացած անասնապահությունԹե ինչի մասին են վկայում պաշտոնական թվերը և որքանո՞վ են ներկայացնում անասնապահության ոլորտում տիրող իրական վիճակը, Sputnik Արմենիային իր դիտարկումներն է ներկայացրել ֆերմեր- գործարար Հարություն Մնացականյանը։Նա նշում է, որ կենդանիների գլխաքանակի նվազումը Հայաստանում կանխատեսելի և սպասելի էր` չբացառելով, որ անկումն այսքանով չի սահմանափակվի։Ոլորտի ներկայացուցչի համոզմամբ` հատկապես մանր գյուղացիական տնտեսությունները շարունակաբար հրաժարվելու են անասնապահությունից, ինչի հետևանքով ոլորտը կենտրոնանալու է մի քանի խոշոր ընկերությունների ձեռքում։ Դա իր հերթին հանգեցնելու է օլիգոպոլ պայմանավորվածությունների ու կաթնամթերքի գների աճի։Խնդրի ծագման բուն պատճառը, ըստ գործարարի, անասնապահության ոլորտի նկատմամբ պետության լիակատար անտարբերությունն է` կաթնատու տեսակների բուծման և հայաստանյան բնակլիմայական պայմաններին հարմարեցման ծրագրերի իսպառ բացակայությունը։ Որպես հետևանք, Հայաստանում տարեցտարի դեգրադացված անասունների թիվը ավելանում է, կաթնատվությունը` նվազում։Կաթնամթերքի արտադրությամբ զբաղվող ընկերությունները, Հարություն Մնացականյանի դիտարկմամբ, կաթի սակավությունը լրացնում են կաթի փոշով։ Խանութներում էլ օր օրի ավելանում է կաթնային արտադրանքն ու կաթի փոխարինիչներով արտադրված կաթնամթերքի ու պանրի տեսականին։Նույնիսկ խոշոր խոզաբուծարանները ՀՀ–ում չեն կարողանում դիմանալ ներկրողների հետ մրցակցությանըԽոսելով խոզերի գլխաքանակի նվազման հնարավոր պատճառների մասին` Հարություն Մնացականյանը նկատում է, որ այսօր ՀՀ մեծ քանակությամբ կենդանի խոզ կամ պաղեցված (ոչ սառեցված– խմբ.) խոզի միս է ներկրվում բավական ցածր գնով (հիմնականում`ՌԴ–ից) և վաճառվում տեղական մսի անվան տակ։Նշենք, որ Վիճակագրական կոմիտեի հրապարակած տվյալներով` խոզերի գլխաքանակը վերջին 1 տարվա ընթացքում նվազել է ինչպես գյուղատնտեսությամբ զբաղվող ընկերություններում, այնպես էլ անհատ գյուղացիների մոտ։ Պաշտոնական տվյալներով` ՀՀ–ում այս տարվա հունվարի 1- դրությամբ 182 315 գլուխ խոզ կա, որից 134 961–ը` անհատ գյուղացիական տնտեսություններում, 47 354–ը` առևտրային կազմակերպություններում։Տնային թռչունների պահանջարկը լավ օրից չէ, որ աճում էՄեկնաբանելով տնային թռչունների քանակի ավելացման մասին վկայող վիճակագրական տվյալները` Հարություն Մնացականյանը նշում է, որ որքան պակասում է բնակչության վճարունակությունը, այնքան ավելանում է թռչնամսի սպառումը։Ինչ մեխանիզմով են ինքնազբաղներն ու գյուղատնտեսությամբ զբաղվողները կենսաթոշակի անցնելու«Կարմիր մսի գինը հիմա շուկայում բավականին թանկ է, և շատ ընտանիքներ ի վիճակի չեն վճարել մսի համար և ստիպված օգտվում են թռչնամսից։ Դրա հետևանքով, բնական է, որ թռչնամսի սպառումը Հայաստանում աճել է»,– արձանագրում է ֆերմերը` կանխատեսելով, որ առաջիկայում ևս կաճեն թե՛ տեղական, թե՛ ներկրված թռչնամսի սպառման ծավալները` մինչև որ ՀՀ սպառողների ֆինանսական վիճակը թույլ կտա վերադառնալ կարմիր միս գնելուն։4-5 ձի ես միայն Բլեյանի դպրոցում եմ տեսել. ֆերմերը` Երևանում հաշվառված 1 ձիու մասինՀետաքրքիր մեկ փաստ ևս. ինչպես արդեն վերը նշեցինք, ՀՀ–ում ձիերի գլխաքանակը, պաշտոնական վիճակագրության համաձայն, մեկ տարում ավելացել է 6.7 տոկոսով` հասնելով 14 998 գլխի։ Դրանցից 14 938–ը անհատ գյուղացիների ձիերն են, 60-ը` գյուղատնտեսական կազմակերպություններինը։ Ընդ որում, գլխաքնակի ավելացումն էլ տեղի է ունեցել անհատ գյուղացիների մոտ, այն դեպքում, երբ կազմակերպություններում նույնիսկ որոշակի անկում է գրանցվել։Բայց ամենահետաքրքիրը ձիերի բնակության աշխարհագրությունն է։ Դրանց մեծ մասը հաշվառված են Տավուշի մարզում (4460 գլուխ), Լոռիում (2876) և Սյունիքում (2060), Գեղարքունիքում (1641), Արարատում (1248)։ Իսկ, օրինակ, Երևանում ընդամենը 1 ձի է հաշվառվել։ Այս փաստը, թերևս, կասկածելի չթվար, եթե Երևանի տարածքում կենդանաբանական այգի և ձիարշավարան չլիներ։Այս տեմպերով ոչ միայն ոլորտը կկորցնենք, այլև ՀՀ–ն. գյուղատնտեսության նախկին փոխնախարարՖերմեր–գործարար Հարություն Մնացականյանը դրան ավելացրեց նաև երևանյան կրթօջախներից մեկում պահվող ձիերի փաստը։«Ոչ միայն ձիարշավարանում ու կեդանաբանական այգում, այլև միայն 4-5 ձի ես Բլեյանի դպրոցում եմ տեսել։ Այնպես որ, համեմատության կարգով պաշտոնական գրանցված 1 ձիու և իմ նշած 4-5 ձիերի մեջ արդեն առնվազն վիճակագրության 500 տոկոսի տարբերություն կա»,– նկատեց մեր զրուցակիցը` ակնարկելով նաև վիճակագրական տվյալների ոչ այնքան արժանահավատ լինելու մասին։
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2025
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Լուրեր
am_HY
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
կենդանի, անասուն, ազգային վիճակագրական ծառայություն (ավծ), վիճակագրություն, կով, գյուղատնտեսություն
կենդանի, անասուն, ազգային վիճակագրական ծառայություն (ավծ), վիճակագրություն, կով, գյուղատնտեսություն
Դեգրադացված կովեր, օլիգոպոլ անասնապահություն. ֆերմերը` վիճակագրության և իրականության մասին
ֆերմեր- գործարար Հարություն Մնացականյանը Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում իր դիտարկումներն է ներկայացրել ՀՀ–ում գյուղատնտեսական կենդանիների հաշվառման պաշտոնական վիճակագրության վերաբերյալ, անդրադարձել նաև պաշտոնական ցուցանիշների փոփոխության հնարավոր պատճառներին։
ԵՐԵՎԱՆ, 15 ապրիլի – Sputnik. Վիճակագրական կոմիտեն հրապարակել է 2025թ–ի հունվարի 1-ի դրությամբ (2024թ–ի նույն ժամանակահատվածի համեմատ) Հայաստանում գյուղատնտեսական կենդանիների գլխաքանակի հաշվառման տվյալները։
Վիճակագրական կոմիտեն նաև կից պարզաբանում է ներկայացրել, որի համաձայն` ներկայացված տվյալները հավաքվել են տեղական ինքնակառավարման մարմինների և մարզպետարանների միջոցով, իսկ գյուղատնտեսական կազմակերպությունների տվյալները վերցված են հենց դրանց ներկայացրած հաշվետվություններից։ Վիճակագրական կոմիտեն ստացված տվյալների վերաբերյալ միայն ճշտումներ է իրականացրել, որոնց արդյունքում որոշ ցուցանիշներ 2-3 տոկոսով փոփոխվել են։
Հայաստանյան անասնապահությունը` պաշտոնական թվերով
Եվ այսպես, վիճակագիրների ստացած վերջնական արդյունքների համաձայն` վերջին 1 տարվա ընթացքում ՀՀ–ում գյուղատնտեսական գրեթե բոլոր կենդանատեսակների թիվը նվազել է։ Ավելացել է միայն տնային թռչուններինը և ձիերինը։
Հատկանշական է, որ անհատական գյուղացիական տնտեսություններում բոլոր տեսակների գլխաքանակը կրճատվել է, բացի ձիերից։ Դրանց թիվը 9.3 տոկոսով աճել է։ Խոշոր եղջրավոր անասունների գլխաքանակը նվազել է 3.6 տոկոսով, կովերինը` 4.9, խոզերինը` 1.8, ոչխարներինը` 3.2, այծերինը` 11.6, տնային թռչուններինը` 7.4 տոկոսով։ Ձիերի գլխաքանակը անհատական տնտեսություններում 9.3 տոկոսով ավելացել է։
Գյուղատնտեսությամբ զբաղվող առևտրային կազմակերպություններում աճել է խոշոր եղջրավոր անասունների, կովերի, այծերի և տնային թռչունների թիվը, նվազել` խոզերինն ու ոչխարներինը։ Խոշոր եղջրավոր անասունների գլխաքանակն ավելացել է 36.3 տոկոսով, կովերինը` 18.8, տնային թռչուններինը` 12.8 տոկոսով։ Այծերի գլխաքանակն ավելացել է 4.1 անգամ` կազմելով 205 գլուխ։ Հետաքրքրական է, որ այծեր հաշվառվել են միայն Սյունիքի ու Վայոց Ձորի կազմակերպություններում` համապատասխանաբար` 85 և 120 գլուխ` 2024–ի 81-ի և 62-ի փոխարեն։ Այստեղից էլ ստացվել է այծերի գլխաքանակի քառակի աճը։
Խոզերի գլխաքանակը առևտրային կազմակերպություններում նվազել է 4.4, ոչխարներինը` 10.6 տոկոսով։
Դեգրադացված անասուններ, մի քանի մարդու ձեռքերում կենտրոնացած անասնապահություն
Թե ինչի մասին են վկայում պաշտոնական թվերը և որքանո՞վ են ներկայացնում անասնապահության ոլորտում տիրող իրական վիճակը,
Sputnik Արմենիային իր դիտարկումներն է ներկայացրել ֆերմեր- գործարար Հարություն Մնացականյանը։
Նա նշում է, որ կենդանիների գլխաքանակի նվազումը Հայաստանում կանխատեսելի և սպասելի էր` չբացառելով, որ անկումն այսքանով չի սահմանափակվի։
Ոլորտի ներկայացուցչի համոզմամբ` հատկապես մանր գյուղացիական տնտեսությունները շարունակաբար հրաժարվելու են անասնապահությունից, ինչի հետևանքով ոլորտը կենտրոնանալու է մի քանի խոշոր ընկերությունների ձեռքում։ Դա իր հերթին հանգեցնելու է օլիգոպոլ պայմանավորվածությունների ու կաթնամթերքի գների աճի։
«Այսօր էլ դա ակնհայտ է։ Աշխարհում երևի ամենաթանկ պաստերիզացված կաթը Հայաստանում է վաճառվում։ Սուպերմարկետներում բրենդավորված կաթի 1 լիտրը ամենաէժանը 1000 դրամի կարգի է։ Էլ չասենք կարագի գինը, մածունի գինը։ Եվ այս վիճակը ավելի խորանալու է»,– կարծում է Մնացականյանը։
Խնդրի ծագման բուն պատճառը, ըստ գործարարի, անասնապահության ոլորտի նկատմամբ պետության լիակատար անտարբերությունն է` կաթնատու տեսակների բուծման և հայաստանյան բնակլիմայական պայմաններին հարմարեցման ծրագրերի իսպառ բացակայությունը։ Որպես հետևանք, Հայաստանում տարեցտարի դեգրադացված անասունների թիվը ավելանում է, կաթնատվությունը` նվազում։
Կաթնամթերքի արտադրությամբ զբաղվող ընկերությունները, Հարություն Մնացականյանի դիտարկմամբ, կաթի սակավությունը լրացնում են կաթի փոշով։ Խանութներում էլ օր օրի ավելանում է կաթնային արտադրանքն ու կաթի փոխարինիչներով արտադրված կաթնամթերքի ու պանրի տեսականին։
Նույնիսկ խոշոր խոզաբուծարանները ՀՀ–ում չեն կարողանում դիմանալ ներկրողների հետ մրցակցությանը
Խոսելով խոզերի գլխաքանակի նվազման հնարավոր պատճառների մասին` Հարություն Մնացականյանը նկատում է, որ այսօր ՀՀ մեծ քանակությամբ կենդանի խոզ կամ պաղեցված (ոչ սառեցված– խմբ.) խոզի միս է ներկրվում բավական ցածր գնով (հիմնականում`ՌԴ–ից) և վաճառվում տեղական մսի անվան տակ։
«Իսկ տեղական խոզի մսի ինքնարժեքը բավական բարձր է, և միջին վիճակագրական ֆերմերը և նույնիսկ խոշոր խոզաբուծարաններ չեն կարողանում դիմանալ այդ մրցակցությանը։ Դրա հետևանքով էլ սկսվել է խոզերի գլխաքանակի շեշտակի անկումը, ինչը արդեն թաքցնել հնարավոր չէ»,– նկատում է Մնացականյանը։
Նշենք, որ Վիճակագրական կոմիտեի հրապարակած տվյալներով` խոզերի գլխաքանակը վերջին 1 տարվա ընթացքում նվազել է ինչպես գյուղատնտեսությամբ զբաղվող ընկերություններում, այնպես էլ անհատ գյուղացիների մոտ։ Պաշտոնական տվյալներով` ՀՀ–ում այս տարվա հունվարի 1- դրությամբ 182 315 գլուխ խոզ կա, որից 134 961–ը` անհատ գյուղացիական տնտեսություններում, 47 354–ը` առևտրային կազմակերպություններում։
Տնային թռչունների պահանջարկը լավ օրից չէ, որ աճում է
Մեկնաբանելով տնային թռչունների քանակի ավելացման մասին վկայող վիճակագրական տվյալները` Հարություն Մնացականյանը նշում է, որ որքան պակասում է բնակչության վճարունակությունը, այնքան ավելանում է թռչնամսի սպառումը։
«Կարմիր մսի գինը հիմա շուկայում բավականին թանկ է, և շատ ընտանիքներ ի վիճակի չեն վճարել մսի համար և ստիպված օգտվում են թռչնամսից։ Դրա հետևանքով, բնական է, որ թռչնամսի սպառումը Հայաստանում աճել է»,– արձանագրում է ֆերմերը` կանխատեսելով, որ առաջիկայում ևս կաճեն թե՛ տեղական, թե՛ ներկրված թռչնամսի սպառման ծավալները` մինչև որ ՀՀ սպառողների ֆինանսական վիճակը թույլ կտա վերադառնալ կարմիր միս գնելուն։
4-5 ձի ես միայն Բլեյանի դպրոցում եմ տեսել. ֆերմերը` Երևանում հաշվառված 1 ձիու մասին
Հետաքրքիր մեկ փաստ ևս. ինչպես արդեն վերը նշեցինք, ՀՀ–ում ձիերի գլխաքանակը, պաշտոնական վիճակագրության համաձայն, մեկ տարում ավելացել է 6.7 տոկոսով` հասնելով 14 998 գլխի։ Դրանցից 14 938–ը անհատ գյուղացիների ձիերն են, 60-ը` գյուղատնտեսական կազմակերպություններինը։ Ընդ որում, գլխաքնակի ավելացումն էլ տեղի է ունեցել անհատ գյուղացիների մոտ, այն դեպքում, երբ կազմակերպություններում նույնիսկ որոշակի անկում է գրանցվել։
Բայց ամենահետաքրքիրը ձիերի բնակության աշխարհագրությունն է։ Դրանց մեծ մասը հաշվառված են Տավուշի մարզում (4460 գլուխ), Լոռիում (2876) և Սյունիքում (2060), Գեղարքունիքում (1641), Արարատում (1248)։ Իսկ, օրինակ, Երևանում ընդամենը 1 ձի է հաշվառվել։ Այս փաստը, թերևս, կասկածելի չթվար, եթե Երևանի տարածքում կենդանաբանական այգի և ձիարշավարան չլիներ։
Ֆերմեր–գործարար Հարություն Մնացականյանը դրան ավելացրեց նաև երևանյան կրթօջախներից մեկում պահվող ձիերի փաստը։
«Ոչ միայն ձիարշավարանում ու կեդանաբանական այգում, այլև միայն 4-5 ձի ես Բլեյանի դպրոցում եմ տեսել։ Այնպես որ, համեմատության կարգով պաշտոնական գրանցված 1 ձիու և իմ նշած 4-5 ձիերի մեջ արդեն առնվազն վիճակագրության 500 տոկոսի տարբերություն կա»,– նկատեց մեր զրուցակիցը` ակնարկելով նաև վիճակագրական տվյալների ոչ այնքան արժանահավատ լինելու մասին։
