https://arm.sputniknews.ru/20240704/futbvolajin-azgajnakanutjun-hajrenasirakan-pvortkum-te-krqeri-vtangavvor-bvorbvoqum-77982120.html
Ֆուտբոլային ազգայնականություն. հայրենասիրական պոռթկո՞ւմ, թե՞ կրքերի վտանգավոր բորբոքում
Ֆուտբոլային ազգայնականություն. հայրենասիրական պոռթկո՞ւմ, թե՞ կրքերի վտանգավոր բորբոքում
Sputnik Արմենիա
Եվրոպական առաջնության վերջին խաղը, որը տեսանք հեռուստատեսությամբ, առանձնացավ նաև ազգայնական դրսևորումներով. թուրք պաշտպաններից մեկն Ավստրիայի դարպասին խփած... 04.07.2024, Sputnik Արմենիա
2024-07-04T23:38+0400
2024-07-04T23:38+0400
2024-07-04T23:38+0400
հեղինակներ
5 րոպե դուլյանի հետ
գորշ գայլեր
վրաստանի հանրապետություն
վրացի
ֆուտբոլիստ
թուրք
https://cdn.am.sputniknews.ru/img/07e8/07/03/77932724_0:151:1600:1051_1920x0_80_0_0_480a1e4ddcfd28408bd723f62e6b6875.jpg
Եվրոպական առաջնության վերջին խաղը, որը տեսանք հեռուստատեսությամբ, առանձնացավ նաև ազգայնական դրսևորումներով. թուրք պաշտպաններից մեկն Ավստրիայի դարպասին խփած գոլից հետո ի ցույց բոլորի կրկնօրինակեց «Գորշ գայլերի» ժեստը, իսկ ավստրիացի մի խումբ երկրպագուներ ռասիստական կարգախոսներ էին վանկարգում՝ երգելով «Գերմանիան՝ գերմանացիների համար, օտարնե′ր, հեռացե′ք»։ Այս ամենը առիթ տվեց քաղաքագետներին և մեկնաբաններին անդրադառնալու վիճահարույց թեմային՝ ֆուտբոլային ազգայնականությանը։ Գնահատականները միանշանակ չեն։Ոմանք պնդում են, թե, այսպես ասած մարզական ազգայնականությունը, որքան էլ պարադոքսալ թվա, օգնում է հաղթահարել քաղաքական ազգայնականությունը։Օրինակ, Իսպանիայի հավաքականի հաջողությունը համապետական հաղթանակ է դառնում թե′ կատալոնցիների, թե′ բասկերի համար, որոնք սովորաբար անջատողական հակումներ ունեն։ Եվ ինչո՞ւ հեռու գնանք. բոլորս էլ ժամանակին ուրախանում էինք «Սովետի» մարզական հաղթանակներով՝ անկախ նրանից, թե ով ինչպես էր վերաբերվում Լեոնիդ Իլյիչին և Կոմունիստական կուսակցությանը։ Կարևորը, որ Խորիկն էր գոլ խփում Գերմանիային կամ Բելգիային։Սկանդալ Եվրո-2024-ի ընթացքում. ՈւԵՖԱ-ն հետաքննում է թուրք ֆուտբոլիստի հետ կապված միջադեպըԵվ ընդհանրապես, մարզական խոշոր իրադարձությունների ժամանակ մարդը, անհատը սովորաբար ավելի սուր ու հստակ է գիտակցում, որ ինքը ինչ-որ մի ամբողջության մասնիկն է։ Այդ մասին շատ լավ է ասել ամերիկացի հայտնի ֆանտաստ գրող Այզեկ Ազիմովը. «Մյուս բոլոր հավասար պայմանների դեպքում դուք երկրպագում եք ձեր սեռի, ձեր մշակույթի, ձեր ապրելու վայրի օգտին։ Նա, ում դուք երկրպագում եք, ներկայացնում է ձեզ, և երբ նա հաղթում է, դուք էլ եք հաղթում։ Եթե նայենք այդ տեսանկյունից, կհասկանանք մարզական ֆանատների կրքերը՝ խաղը զվարճանք չէ, այն շոշափում է յուրաքանչյուր մարդու «ես»-ը, ինքնությունը»։Համաձայնե′ք` Այզեկ Ազիմովը միանգամայն արդարացի է. դուք կարող եք անընդհատ քննադատել մեր ազգային հավաքականին, բայց միշտ զգում եք, որ նրա պարտությունը ձեր պարտությունն է, նրա հաղթանակը ձեր հաղթանակն է։Մեկ այլ օրինակ բերեմ։ Բրիտանացի հայտնի հեղինակ Արթուր Քյոսթլերը, որը ծագումով հրեա էր, ծնվել էր Հունգարիայում, գրել տարբեր լեզուներով և երկու անգամ ներկայացվել Նոբելյան մրցանակի, մի առիթով ասել է. «Գոյություն ունի ազգայնականություն և գոյություն ունի ֆուտբոլային ազգայնականություն։ Ընդ որում, ֆուտբոլային ազգայնականի զգացմունքները շատ ավելի սուր են։ Ես Մեծ Բրիտանիայի հպարտ քաղաքացի եմ, բայց միաժամանակ՝ հունգարական ֆուտբոլային ազգայնական»։Թուրքիայի ԱԳՆ-ն «անընդունելի» է որակել ՈւԵՖԱ-ի արձագանքը ֆուտբոլիստի սկանդալային ժեստինԻ դեպ, Միացյալ Նահանգներում մարզական ազգայնականությունը դրսևորվում է զուտ տեղական մակարդակով. իմ հարազատ նահանգի թիմը, իմ քաղաքի թիմը, իմ համալսարանի թիմը և այլն։ Եվրոպայում ուրիշ է։ Ազգայնականությունը, որն այս մայրցամաքում երկու անգամ աղետաբեր պատերազմների պատճառ է դարձել, վերջին տասնամյակների ընթացքում ամենևին չէր խրախուսվում, քանզի եվրոպացիները մինչև հիմա էլ վախենում են, որ այն ագրեսիվ ազգայնամոլության կվերածվի։ Եվ մարդիկ իրենց ազգայնական զգացմունքները հնարավորություն ունեին պարպելու միայն մարզական հանդիպումների ժամանակ։ Բայց այդ ազգայնական զգացմունքներն էլ զարմանալի կերպով զուգակցվում են ազգային հանդուրժողականության հետ։ Հիշում եմ, օրինակ, որ երբ 1998 թվականին Ֆրանսիայի հավաքականը նվաճեց աշխարհի գավաթը, ֆրանսիացիները բոլորովին չէին նեղվում, երբ ոմանք նրանց ասում էին. «Ախր, ձեր թիմում գրեթե ֆրանսիացի չկա, լավագույն խաղացողը՝ Զինեդին Զիդանը, ծագումով ալժիրցի է, մնացածն էլ են Աֆրիկայի տարբեր երկրներից»։Չգիտեմ, արդյոք հանդուրժողականության այդ դրական մթնոլորտը կպահպանվի՞ նաև այս կիրակի ավարտվող խորհրդարանական ընտրություններից հետո։Կիսաեզրափակիչ դուրս գալու դեպքում գերմանացի ֆուտբոլիստներին կարգելվի հանդիպել կանանց հետՈրոշ մեկնաբաններ ամենևին լավատես չեն այս հարցում և հիմնավորում են՝ համաեվրոպական և ֆրանսիական ընտրությունները ակնհայտորեն ցույց տվեցին, որ եվրոպական շատ երկրներում ավելի ու ավելի մեծ ժողովրդականություն են վայելում ծայրահեղ ազգայնականները։ Իսկ պրոֆեսոր Ջոն Հոբերմանը փաստում է. «Տարբեր երկրների քաղաքական վերնախավերի համար մարզական ազգայնականությունը շատ շահեկան է, քանզի դրանով նրանք լեգիտիմացնում են իրենց քաղաքական ազգայնականությունը»։Բայց վերջում թույլ տվեք մի երկու խոսք ասել մեր հարևանների՝ վրացիների մասին։ Այս շաբաթ Թբիլիսիի օդակայանում ազգային թիմի անդամներին հերոսների նման դիմավորեցին, չնայած հավաքականը դուրս մնաց Եվրոպայի գավաթի համար հետագա պայքարից։ Երկրպագուների ոգևորությունը միանգամայն հասկանալի է, քանզի, ինչպես նկատել է մեկնաբաններից մեկը, նախորդ առաջնություններից առաջ վրացիները միշտ միմյանց հարցնում էին. «Դու ո՞ւմ ես երկրպագելու՝ իսպանացիների՞ն, իտալացիների՞ն, թե՞ անգլիացիներին»։ Այս անգամ այլևս չէին հարցնում։ Ու մարդ մտածում է՝ լավ, կգա՞ վերջապես այն ժամանակը, երբ մենք էլ ողջ ազգով միանշանակ կպատասխանենք. «Էդ ինչ հարց էր, իհարկե Հայաստանին»։
վրաստանի հանրապետություն
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2024
Արմեն Դուլյան
https://cdn.am.sputniknews.ru/img/2070/97/20709751_477:42:1221:786_100x100_80_0_0_49effa12a5c8a33e31f066cb33af3898.jpg
Արմեն Դուլյան
https://cdn.am.sputniknews.ru/img/2070/97/20709751_477:42:1221:786_100x100_80_0_0_49effa12a5c8a33e31f066cb33af3898.jpg
Լուրեր
am_HY
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Արմեն Դուլյան
https://cdn.am.sputniknews.ru/img/2070/97/20709751_477:42:1221:786_100x100_80_0_0_49effa12a5c8a33e31f066cb33af3898.jpg
հեղինակներ, 5 րոպե դուլյանի հետ, գորշ գայլեր, վրաստանի հանրապետություն, վրացի, ֆուտբոլիստ, թուրք
հեղինակներ, 5 րոպե դուլյանի հետ, գորշ գայլեր, վրաստանի հանրապետություն, վրացի, ֆուտբոլիստ, թուրք
Եվրոպական առաջնության վերջին խաղը, որը տեսանք հեռուստատեսությամբ, առանձնացավ նաև ազգայնական դրսևորումներով. թուրք պաշտպաններից մեկն Ավստրիայի դարպասին խփած գոլից հետո ի ցույց բոլորի կրկնօրինակեց «Գորշ գայլերի» ժեստը, իսկ ավստրիացի մի խումբ երկրպագուներ ռասիստական կարգախոսներ էին վանկարգում՝ երգելով «Գերմանիան՝ գերմանացիների համար, օտարնե′ր, հեռացե′ք»։ Այս ամենը առիթ տվեց քաղաքագետներին և մեկնաբաններին անդրադառնալու վիճահարույց թեմային՝ ֆուտբոլային ազգայնականությանը։ Գնահատականները միանշանակ չեն։
Ոմանք պնդում են, թե, այսպես ասած մարզական ազգայնականությունը, որքան էլ պարադոքսալ թվա, օգնում է հաղթահարել քաղաքական ազգայնականությունը։
Օրինակ, Իսպանիայի հավաքականի հաջողությունը համապետական հաղթանակ է դառնում թե′ կատալոնցիների, թե′ բասկերի համար, որոնք սովորաբար անջատողական հակումներ ունեն։ Եվ ինչո՞ւ հեռու գնանք. բոլորս էլ ժամանակին ուրախանում էինք «Սովետի» մարզական հաղթանակներով՝ անկախ նրանից, թե ով ինչպես էր վերաբերվում Լեոնիդ Իլյիչին և Կոմունիստական կուսակցությանը։ Կարևորը, որ Խորիկն էր գոլ խփում Գերմանիային կամ Բելգիային։
Եվ ընդհանրապես, մարզական խոշոր իրադարձությունների ժամանակ մարդը, անհատը սովորաբար ավելի սուր ու հստակ է գիտակցում, որ ինքը ինչ-որ մի ամբողջության մասնիկն է։ Այդ մասին շատ լավ է ասել ամերիկացի հայտնի ֆանտաստ գրող Այզեկ Ազիմովը. «Մյուս բոլոր հավասար պայմանների դեպքում դուք երկրպագում եք ձեր սեռի, ձեր մշակույթի, ձեր ապրելու վայրի օգտին։ Նա, ում դուք երկրպագում եք, ներկայացնում է ձեզ, և երբ նա հաղթում է, դուք էլ եք հաղթում։ Եթե նայենք այդ տեսանկյունից, կհասկանանք մարզական ֆանատների կրքերը՝ խաղը զվարճանք չէ, այն շոշափում է յուրաքանչյուր մարդու «ես»-ը, ինքնությունը»։
Համաձայնե′ք` Այզեկ Ազիմովը միանգամայն արդարացի է. դուք կարող եք անընդհատ քննադատել մեր ազգային հավաքականին, բայց միշտ զգում եք, որ նրա պարտությունը ձեր պարտությունն է, նրա հաղթանակը ձեր հաղթանակն է։
Մեկ այլ օրինակ բերեմ։ Բրիտանացի հայտնի հեղինակ Արթուր Քյոսթլերը, որը ծագումով հրեա էր, ծնվել էր Հունգարիայում, գրել տարբեր լեզուներով և երկու անգամ ներկայացվել Նոբելյան մրցանակի, մի առիթով ասել է. «Գոյություն ունի ազգայնականություն և գոյություն ունի ֆուտբոլային ազգայնականություն։ Ընդ որում, ֆուտբոլային ազգայնականի զգացմունքները շատ ավելի սուր են։ Ես Մեծ Բրիտանիայի հպարտ քաղաքացի եմ, բայց միաժամանակ՝ հունգարական ֆուտբոլային ազգայնական»։
Ի դեպ, Միացյալ Նահանգներում մարզական ազգայնականությունը դրսևորվում է զուտ տեղական մակարդակով. իմ հարազատ նահանգի թիմը, իմ քաղաքի թիմը, իմ համալսարանի թիմը և այլն։ Եվրոպայում ուրիշ է։ Ազգայնականությունը, որն այս մայրցամաքում երկու անգամ աղետաբեր պատերազմների պատճառ է դարձել, վերջին տասնամյակների ընթացքում ամենևին չէր խրախուսվում, քանզի եվրոպացիները մինչև հիմա էլ վախենում են, որ այն ագրեսիվ ազգայնամոլության կվերածվի։ Եվ մարդիկ իրենց ազգայնական զգացմունքները հնարավորություն ունեին պարպելու միայն մարզական հանդիպումների ժամանակ։
Բայց այդ ազգայնական զգացմունքներն էլ զարմանալի կերպով զուգակցվում են ազգային հանդուրժողականության հետ։ Հիշում եմ, օրինակ, որ երբ 1998 թվականին Ֆրանսիայի հավաքականը նվաճեց աշխարհի գավաթը, ֆրանսիացիները բոլորովին չէին նեղվում, երբ ոմանք նրանց ասում էին. «Ախր, ձեր թիմում գրեթե ֆրանսիացի չկա, լավագույն խաղացողը՝ Զինեդին Զիդանը, ծագումով ալժիրցի է, մնացածն էլ են Աֆրիկայի տարբեր երկրներից»։
Չգիտեմ, արդյոք հանդուրժողականության այդ դրական մթնոլորտը կպահպանվի՞ նաև այս կիրակի ավարտվող խորհրդարանական ընտրություններից հետո։
Որոշ մեկնաբաններ ամենևին լավատես չեն այս հարցում և հիմնավորում են՝ համաեվրոպական և ֆրանսիական ընտրությունները ակնհայտորեն ցույց տվեցին, որ եվրոպական շատ երկրներում ավելի ու ավելի մեծ ժողովրդականություն են վայելում ծայրահեղ ազգայնականները։ Իսկ պրոֆեսոր Ջոն Հոբերմանը փաստում է. «Տարբեր երկրների քաղաքական վերնախավերի համար մարզական ազգայնականությունը շատ շահեկան է, քանզի դրանով նրանք լեգիտիմացնում են իրենց քաղաքական ազգայնականությունը»։
Բայց վերջում թույլ տվեք մի երկու խոսք ասել մեր հարևանների՝ վրացիների մասին։ Այս շաբաթ Թբիլիսիի օդակայանում ազգային թիմի անդամներին հերոսների նման դիմավորեցին, չնայած հավաքականը դուրս մնաց Եվրոպայի գավաթի համար հետագա պայքարից։ Երկրպագուների ոգևորությունը միանգամայն հասկանալի է, քանզի, ինչպես նկատել է մեկնաբաններից մեկը, նախորդ առաջնություններից առաջ վրացիները միշտ միմյանց հարցնում էին. «Դու ո՞ւմ ես երկրպագելու՝ իսպանացիների՞ն, իտալացիների՞ն, թե՞ անգլիացիներին»։ Այս անգամ այլևս չէին հարցնում։ Ու մարդ մտածում է՝ լավ, կգա՞ վերջապես այն ժամանակը, երբ մենք էլ ողջ ազգով միանշանակ կպատասխանենք. «Էդ ինչ հարց էր, իհարկե Հայաստանին»։
