https://arm.sputniknews.ru/20230618/metaqsatel-gvortsvogh-vordery-gvortsi-en-ancel-tavushum-kam-sheramapahutjan-verakendanacumy-61287592.html

Մետաքսաթել գործող որդերը գործի են անցել Տավուշում, կամ շերամապահության վերակենդանացումը

Մետաքսաթել գործող որդերը գործի են անցել Տավուշում, կամ շերամապահության վերակենդանացումը

Sputnik Արմենիա

Սահմանին մոտ ապրելն ու տարբեր վտանգներին առերեսվելը չի նշանակում, որ պետք է ձեռքերն իջեցնել, չստեղծել։ Պետք է արարելը վարակիչ դառնա։ Այդպես է տավուշեցի Հովսեփը... 18.06.2023, Sputnik Արմենիա

2023-06-18T20:01+0400

2023-06-18T20:01+0400

2023-06-18T20:01+0400

տավուշ

գործարար

հովսեփ գյուրջինյան

շերամորդ

մետաքսաթել

https://cdn.am.sputniknews.ru/img/07e7/06/10/61292841_0:183:1601:1083_1920x0_80_0_0_43330c215a5ced6118e2e1f8b680311d.jpg

Տասնամյակների դադարից հետո շերամապահությունը վերադառնում է Տավուշ։ «Մեղավորը» Բերդի տարածաշրջանի Տավուշ գյուղի բնակիչ 29-ամյա Հովսեփ Գյուրջինյանն է։ Աշխատում է բանկային ոլորտում. մինչև աշխատանքային օրվա ավարտը վարկային մասնագետ է, իսկ ժամը 6-ից հետո արդեն շերամապահ է։«Ընտանիքս գյուղատնտեսությամբ է զբաղվում` հողագործություն, բուսաբուծություն, այգեգործություն, անասնապահություն։ Որոշեցինք զբաղվել նոր բանով, որ հիմա չկա, բայց նախկինում եղել է»,– պատմում է Հովսեփը։Նախկինում Բերդի տարածաշրջանում ակտիվորեն զբաղվել են շերամապահությամբ, ու դա շատ եկամտաբեր գործ է եղել։ Ասում է` խորհրդային տարիներին Տավուշի մարզն է տվել Հայաստանում ընդհանուր արտադրվող մետաքսաթելի 25 տոկոսը։Սնկարան, ջերմատուն, մակարոնի արտադրամաս․ Գետաշենի սովորական դպրոցի անսովոր ագրոառօրյանԱյդպես այս տարվա գարնանն արտերկրից բերվեց 1 տուփ գրենա (շերամորդի ձվեր)։ Հովսեփի գաղափարի շուրջ համախմբվեց ամբողջ ընտանիքը` կինը, մայրը, հայրն ու տատիկը։ Թեպետ որդի հետ աշխատելու հեռանկարը հատկապես կնոջ համար սկզբում դժվարընդունելի էր, բայց նա ամուսնու համար թև ու թիկունք դարձավ։Ներմուծված գրենաները համապատասխան ջերմաստիճանում ու խոնավության պայմաններում պահելու արդյունքում ձվիկներից դուրս եկան 20 հազար շերամորդեր։ Մայիսի 5. Հովսեփը լավ է հիշում այս օրը, երբ առաջին թրթուրները դուրս եկան։Ասում է` չնայած հեշտ է հնչում, բայց իրականում շերամապահությունը աշխատատար գործ է։ Տերևները պետք է ոչ թե թարմ, այլ գերթարմ լինեն, օրինակ` երեք ժամ առաջ քաղած տերևն արդեն հին է։Հարազատները սկզբում պատրաստակամություն էին հայտնում օգնելու, բայց և հավելում` ձեռք չեն տալու, միայն կերակրելու են։ Հովսեփը ծիծաղելով պատմում է` հիմա այդ մարդիկ գրկում, սիրում էլ են շերամորդերին։Հովսեփը շերամորդերի մասին խոսում ու պատմում է մեծ սիրով, առանձնահատուկ հոգատարությամբ։ Ասում է` ձվից դուրս գալուց մինչև բոժոժ դառնալը մոտ 30 օր է։ Սա, ըստ էության, շերամորդի կյանքի տևողությունն է։ Կյանքի տարբեր ցիկլերը Հովսեփը «կյանք» անվանում։«Բա մեր թուրքականն ո՞ւր է»․ հարևանների աղավաղված գործվածքին հայկական մատչելի այլընտրանք կա«5 կյանք են անցնում, ամեն կյանքից հետո 3 օր սնվում են, 1 օր քնում, հետո մի 4 օր սնվում են, մեկ ու կես օր քնում։ Շատ հետաքրքիր է` երբ քնում են, գլուխները բարձրացնում են, միանգամից տեսնում ես, որ քնած են։ Վերջին կյանքը 10 օր է տևում։ Սկզբից սև են լինում, ինչքան մեծանում են` սպիտակում են, վերջին կյանքից հետո լրիվ դեղնում են, արդեն նրանց մեջքին մետաքսաթելերը երևում են»,– ոգևորությամբ պատմում է վարկային մասնագետ շերամապահը։Մի քանի օր շարունակ շերամորդը բերանով իր շուրջը մետաքսաթելերից հատուկ պատյան է հյուսում, ինքն էլ մնում դրա մեջ։ Դա հենց բոժոժն է, որի մետաքսաթելի ընդհանուր երկարությունը 1500 մետրի է հասնում։Երեխան շատ չի լինում․ «7 որդով սեղան նստելու» օրհնանքը Մոսինյաններն իրականություն դարձրինՀիմա Հովսեփը հենց այդ փուլին է հասել` բոժոժների։ Մի քանի օրից, այսպես ասած, բերքահավաքն է լինելու։ Եթե բոժոժներն այսպես մնան, արդեն շերամորդը թիթեռ է դառնալու, բոժոժը ծակելու է և դուրս գա։ Եթե այդ փուլին հասավ, նշանակում է` աշխատանքը ջուրը թափվեց, որովհետև մետաքսաթելը կփչանա։ Ուստի բոժոժները հատուկ ջերմամշակման են ենթարկվելու` գոլորշու վրա եռացնելու են ու անցնեն հաջորդ փուլին` իրացմանը։ Առայժմ իրացումը Հովսեփը կոստմետոլոգիայի ոլորտում է պատկերացնում։ Բոժոժը մեծ քանակի սպիտակուց է պարունակում, կարող է օգտագործվել տարբեր քսուքների, նաև օճառի արտադրության համար։Հետաքրքրվողները շատ են, համակերպվել է` ուր գնա, այդ մասին են հարցնելու։ Սիրով իր արդեն ձեռք բերած փորձն ու գիտելիքը փոխանցում է յուրաքանչյուր ցանկացողի։ Ասում է` խանդ չկա, ինչքան շատ լինեն զբաղվողները, այնքան այս ճյուղը կզարգանա, արտահանման հնարավորություններն ավելի մեծ կլինեն։ ժամանակին մեր երկրում մետաքսաթելի վերամշակում էլ է եղել։Հաջորդ տարվա համար ծրագրում է ընդլայնել ծավալները, բայց վստահ այդ մասին կկարողանա ասել, երբ եկամուտը ստացվի։ Մոտակա հեռանկարում թթենիների թվի ավելացումն է։«Հիմա մոտ 320-330 թթենի տնկել եմ, մոտ 1000–ն էլ այս տարվա աշնանը կտնկեմ»։Ու այս ամենը` հանուն շերամորդերին կերակրելու։ Մտածում է աշնանն էլ փորձնական փոքր քանակի գրենաներ դնել` այս անգամ արդեն որպես տուրիստական գրավչություն։ Նաև կարող է առիթն օգտագործել ու ցանկացողներին գործնականում ներկայացնել աշխատանքը։Համեմատության համար ասում է` ժամանակին Շամշադինում թզի ծառեր շատ քիչ կային, մարդիկ միայն խաղող էին մշակում, իսկ հիմա թզի, արքայանարինջի այգիներ են, ամբողջ Շամշադինն է այգի։Ի դեպ, մետաքսաթելի իրացումից հետո Հովսեփը պատրաստվում է վերլուծություն անել և համապատասխան թվերով դիմել պատկան մարմիններին` գյուղատնտեսության այս ավանդական, միաժամանակ մոռացված ոլորտը զարգացնելու համար։

2023

Լուրեր

am_HY

տավուշ, գործարար, հովսեփ գյուրջինյան, շերամորդ, մետաքսաթել