https://arm.sputniknews.ru/20210902/arcax-ankaxutyan-or-28872240.html
Նոր իրողություն, նոր սպառնալիքներ. ի՞նչ ունի Արցախն իր 30–ամյա հոբելյանին
Նոր իրողություն, նոր սպառնալիքներ. ի՞նչ ունի Արցախն իր 30–ամյա հոբելյանին
Sputnik Արմենիա
44-օրյա պատերազմի արդյունքները բոլորովին նոր օրակարգ ձևավորեցին և նոր մարտահրավերներ ստեղծեցին։ Հակամարտությունը նոր մասշտաբներ և նոր ձևաչափ է ստացել։ Հայկական... 02.09.2021, Sputnik Արմենիա
2021-09-02T20:34+0400
2021-09-02T20:34+0400
2021-09-02T20:36+0400
արցախ
անկախություն
անկախության օր
տոն
https://cdn.am.sputniknews.ru/img/07e5/04/0f/27190618_0:0:1200:676_1920x0_80_0_0_84d16e5bf406a2837a6c40e889ab2e99.jpg
ԵՐԵՎԱՆ, 2 սեպտեմբերի – Sputnik. Արցախի անկախության հռչակման 30-ամյա հոբելյանը հակամարտության էությունը ևս մեկ անգամ վերլուծելու և վերաիմաստավորելու, սխալներն ու ձախողումները հասկանալու և ինչպես բուն Արցախի, այնպես էլ Հայաստանի Հանրապետության առջև ծառացած ընթացիկ և ապագա մարտահրավերները նախանշելու ևս մեկ առիթ է:Հանդիսավոր օրն այս տարի մթագնում են 44-օրյա պատերազմի հետևանքները՝ մարդկային զոհերը, տարածքների մի մասի կորուստը, սոցիալական խնդիրները, բնակիչների ֆիզիկական անվտանգության խնդիրները: Միաժամանակ անհնար է չնկատել, որ քաղաքական գործիչները փորձում են հիշարժան ամսաթիվն օգտագործել ներքին «գզվռտոցների» և հարաբերություններ պարզելու համար։ Նախկին իշխանությունները ներկայիս իշխանությունների մեղադրում են Արցախի շահերին դավաճանելու մեջ, իսկ գործողները չեն շտապում քավության նոխազ դառնալ։ Եվ մեղադրանքների այս անվերջ հեղեղում երբեմն դժվար է նշմարել օբյեկտիվ իրականության ուրվագծերը։Քաղաքագետ Նորայր Դունամալյանը կարծում է, որ այսօրվա իրավիճակին հանգեցրել է Հայաստանի իշխանությունների գործողությունների և մոտեցումների ամբողջությունը։ Հայկական կողմին այդպես է չհաջողվեց Արցախի հարցում հստակ ռազմավարական գիծ մշակել և ամրապնդել։Փորձագետի խոսքով` ի լրումն այդ ամենի՝ դեռևս 90-ականներին հանրության գիտակցության մեջ որոշակի բաժանիչ գծեր էին ձևավորել Հայաստանի և Արցախի միջև, օտարացում էր տեղի ունեցել, պայմանական բաժանում «հայաստանցիների» և «ղարաբաղցիների»։ Դա, անկասկած, լրացուցիչ խոչընդոտներ ու խնդիրներ էր ստեղծում լիարժեք ինտեգրման, միասնական քաղաքական, մտավոր և սոցիալ-հոգեբանական տարածքի ստեղծման համար։«Այսօր Լեռնային Ղարաբաղը բոլորովին այլ իրողությունների է բախվում՝ աշխարհաքաղաքական, ռազմական։ Այստեղ մենք գործ ունենք Ռուսաստանի, Թուրքիայի, Իրանի և այլ գործոնների հետ։ Մենք պետք է հետագա ռազմավարություն մշակենք՝ այդ բոլոր գործոնները հաշվի առնելով։ Եվ ընթացիկ սպառնալիքները տվյալ դեպքում պետք է միավորող դեր խաղան մեզ համար»,-կարծում է Դունամալյանը։Քաղաքագետի խոսքով` որքան էլ առանձին քաղաքական գործիչներ Երևանում և մյուս մայրաքաղաքներում ձգտեն Արցախը «մեկուսացնել» Հայաստանից, ակնհայտ է, որ դա միասնական աշխարհաքաղաքական ամբողջություն է. Հայաստանն ու ԼՂՀ-ն անվտանգության ընդհանուր տարածք և ընդհանուր սպառնալիքներ ունեն։Ճիշտ է, ընթացիկ կոնյունկտուրան փոքր-ինչ թուլացրեց Երևանի և Ստեփանակերտի միջև օրգանական կապը։ Այս մասին է վկայում թեկուզ այն, որ Ստեփանակերտում կայացած հանդիսություններին ներկա չեն ո՛չ Հայաստանի նախագահը, ո՛չ վարչապետը, ո՛չ էլ խորհրդարանի խոսնակը. սա իսկապես հազվագյուտ երևույթ է։44–օրյա պատերազմը չհասավ իր նպատակին. ՀՀ նախագահը և վարչապետը շնորհավորել են Արցախի տոնըԱրցախ է մեկնել միայն իշխող «Քաղաքացիական պայմանագիր» և ընդդիմադիր կուսակցությունների ներկայացուցիչներից բաղկացած խորհրդարանական հանձնաժողովը։ Իշխող խմբակցության պատվիրակությունը գլխավորում է ԱԺ փոխնախագահ Ռուբեն Ռուբինյանը:Դունամալյանն անժխտելի խնդիր է համարում Հայաստանի իշխանությունների նման վերաբերմունքը։ Բայց միևնույն ժամանակ պետք է հասկանալ, թե արցախցիների համար արդյո՞ք ցանկալի կլիներ նույն Նիկոլ Փաշինյանի ներկայությունը։Դա զուտ գործնական, կենցաղային պահն է։ Բայց կա նաև քաղաքական բաղադրիչը։ Փորձագետի կարծիքով` ակնհայտ է, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև բանակցություններ են ընթանում, որքան էլ կողմերը ժխտեն` ինչ-որ գործընթաց, այնուամենայնիվ, նկատվում է, օրինակ, հաղորդակցությունների ապաշրջափակման գծով աշխատանքային խմբի գործունեությունը փոխվարչապետների մակարդակով:Եվ ով էլ որ լիներ Հայաստանում իշխանության ղեկին, չէր կարողանալու անտեսել այդ հանգամանքը։ Կարևոր պահ է նաև Լեռնային Ղարաբաղում ռուս խաղաղապահների ներկայությունը։ Դա մի կողմից բնակչության անվտանգության երաշխիք է, մյուս կողմից՝ աշխարհաքաղաքական այլ միջավայր։ Այս պայմաններում իրավիճակի լրացուցիչ սրումը որևէ մեկին ձեռնտու չէ և ոչ մեկին պետք չէ։Հայաստանի իշխանությունները չեն կարող ուղիղ տեքստով խոսել այդ մասին, ինչի դրդապատճառները դժվար չէ հասկանալ։Հաշվի առնելով արցախյան հիմնախնդրի որոշակի «վերաֆորմատավորումը», բազմաթիվ գործող անձանց ներգրավումը, իրադարձությունների հետագա զարգացումը կախված է ոչ միայն հենց հակամարտության կողմերից, այլ նաև ուժերի գլոբալ փոխդասավորությունից։Կառավարության ծրագրում չկա «Արցախի Հանրապետություն» եզրույթը. Տիգրան Աբրահամյան
https://arm.sputniknews.ru/20210902/amen-inch-anhet-jorac-che-arcaxi-temi-arajnord-koch-e-anum-hargel-nahatakneri-patgam-28866827.html
https://arm.sputniknews.ru/20210902/hhn-pashtpanelu-e-arcaxi-joxovrdi-inqnoroshman-iravunqi-iracum-agn-28863453.html
https://arm.sputniknews.ru/20210901/yerevan-patrast-e-versksel-arcaxi-shurj-banakcutyunner-baqvi-het-hh-artgorcnaxarar-28858648.html
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2021
Աշոտ Սաֆարյան
https://cdn.am.sputniknews.ru/img/07e5/07/0f/28297816_162:0:1228:1066_100x100_80_0_0_15ad29bb967745087d9221a01e7a5b10.jpg
Աշոտ Սաֆարյան
https://cdn.am.sputniknews.ru/img/07e5/07/0f/28297816_162:0:1228:1066_100x100_80_0_0_15ad29bb967745087d9221a01e7a5b10.jpg
Լուրեր
am_HY
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
https://cdn.am.sputniknews.ru/img/07e5/04/0f/27190618_98:0:1166:801_1920x0_80_0_0_5fd4e63251fa96a319b7eaa1483701e3.jpgSputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Աշոտ Սաֆարյան
https://cdn.am.sputniknews.ru/img/07e5/07/0f/28297816_162:0:1228:1066_100x100_80_0_0_15ad29bb967745087d9221a01e7a5b10.jpg
արցախ, անկախություն, անկախության օր, տոն
արցախ, անկախություն, անկախության օր, տոն
Նոր իրողություն, նոր սպառնալիքներ. ի՞նչ ունի Արցախն իր 30–ամյա հոբելյանին
20:34 02.09.2021 (Թարմացված է: 20:36 02.09.2021) 44-օրյա պատերազմի արդյունքները բոլորովին նոր օրակարգ ձևավորեցին և նոր մարտահրավերներ ստեղծեցին։ Հակամարտությունը նոր մասշտաբներ և նոր ձևաչափ է ստացել։ Հայկական կողմի հետագա վարքագիծը պայմանավորված կլինի նաև այդ գործոններով։
ԵՐԵՎԱՆ, 2 սեպտեմբերի – Sputnik. Արցախի անկախության հռչակման 30-ամյա հոբելյանը հակամարտության էությունը ևս մեկ անգամ վերլուծելու և վերաիմաստավորելու, սխալներն ու ձախողումները հասկանալու և ինչպես բուն Արցախի, այնպես էլ
Հայաստանի Հանրապետության առջև ծառացած ընթացիկ և ապագա մարտահրավերները նախանշելու ևս մեկ առիթ է:
Հանդիսավոր օրն այս տարի մթագնում են 44-օրյա պատերազմի հետևանքները՝ մարդկային զոհերը, տարածքների մի մասի կորուստը, սոցիալական խնդիրները, բնակիչների ֆիզիկական անվտանգության խնդիրները: Միաժամանակ անհնար է չնկատել, որ քաղաքական գործիչները փորձում են հիշարժան ամսաթիվն օգտագործել ներքին «գզվռտոցների» և հարաբերություններ պարզելու համար։ Նախկին իշխանությունները ներկայիս իշխանությունների մեղադրում են Արցախի շահերին դավաճանելու մեջ, իսկ գործողները չեն շտապում քավության նոխազ դառնալ։ Եվ մեղադրանքների այս անվերջ հեղեղում երբեմն դժվար է նշմարել օբյեկտիվ իրականության ուրվագծերը։
Քաղաքագետ Նորայր Դունամալյանը կարծում է, որ այսօրվա իրավիճակին հանգեցրել է Հայաստանի իշխանությունների գործողությունների և մոտեցումների ամբողջությունը։ Հայկական կողմին այդպես է չհաջողվեց Արցախի հարցում հստակ ռազմավարական գիծ մշակել և ամրապնդել։
«Օրինակ՝ թե՛ Հայաստանը, թե՛ Լեռնային Ղարաբաղը ԽՍՀՄ կազմից դուրս են եկել խորհրդային օրենսդրությանը, 1977թ․-ին ընդունված Սահմանադրությանը միանգամայն համապատասխան։ Սակայն ռազմավարական առումով` հայկական կողմը չկարողացավ կապիտալիզացնել այդ փաստը ապագա բանակցությունների ընթացքում և օգտագործել այն որպես ծանրակշիռ փաստարկ»,-ասաց Դունամալյանը։
Փորձագետի խոսքով` ի լրումն այդ ամենի՝ դեռևս 90-ականներին հանրության գիտակցության մեջ որոշակի բաժանիչ գծեր էին ձևավորել Հայաստանի և Արցախի միջև, օտարացում էր տեղի ունեցել, պայմանական բաժանում «հայաստանցիների» և «ղարաբաղցիների»։ Դա, անկասկած, լրացուցիչ խոչընդոտներ ու խնդիրներ էր ստեղծում լիարժեք ինտեգրման, միասնական քաղաքական, մտավոր և սոցիալ-հոգեբանական տարածքի ստեղծման համար։
«Այսօր Լեռնային Ղարաբաղը բոլորովին այլ իրողությունների է բախվում՝ աշխարհաքաղաքական, ռազմական։ Այստեղ մենք գործ ունենք Ռուսաստանի, Թուրքիայի, Իրանի և այլ գործոնների հետ։ Մենք պետք է հետագա ռազմավարություն մշակենք՝ այդ բոլոր գործոնները հաշվի առնելով։ Եվ ընթացիկ սպառնալիքները տվյալ դեպքում պետք է միավորող դեր խաղան մեզ համար»,-կարծում է Դունամալյանը։
Քաղաքագետի խոսքով` որքան էլ առանձին քաղաքական գործիչներ Երևանում և մյուս մայրաքաղաքներում ձգտեն Արցախը «մեկուսացնել» Հայաստանից, ակնհայտ է, որ դա միասնական աշխարհաքաղաքական ամբողջություն է.
Հայաստանն ու ԼՂՀ-ն անվտանգության ընդհանուր տարածք և ընդհանուր սպառնալիքներ ունեն։
Ճիշտ է, ընթացիկ կոնյունկտուրան փոքր-ինչ թուլացրեց Երևանի և Ստեփանակերտի միջև օրգանական կապը։ Այս մասին է վկայում թեկուզ այն, որ Ստեփանակերտում կայացած հանդիսություններին ներկա չեն ո՛չ Հայաստանի նախագահը, ո՛չ վարչապետը, ո՛չ էլ խորհրդարանի խոսնակը. սա իսկապես հազվագյուտ երևույթ է։
Արցախ է մեկնել միայն իշխող «Քաղաքացիական պայմանագիր» և ընդդիմադիր կուսակցությունների ներկայացուցիչներից բաղկացած խորհրդարանական հանձնաժողովը։ Իշխող խմբակցության պատվիրակությունը գլխավորում է ԱԺ փոխնախագահ Ռուբեն Ռուբինյանը:
Դունամալյանն անժխտելի խնդիր է համարում Հայաստանի իշխանությունների նման վերաբերմունքը։ Բայց միևնույն ժամանակ պետք է հասկանալ, թե արցախցիների համար արդյո՞ք ցանկալի կլիներ նույն
Նիկոլ Փաշինյանի ներկայությունը։
«Փաշինյանի անձի ընկալումը Լեռնային Ղարաբաղում հիմա այնքան էլ միանշանակ չէ, և արձագանքը նրա այցին կարող էր տարբեր լինել՝ դրանից բխող բոլոր հետևանքներով»,-կարծում է մեր զրուցակիցը։
Դա զուտ գործնական, կենցաղային պահն է։ Բայց կա նաև քաղաքական բաղադրիչը։ Փորձագետի կարծիքով` ակնհայտ է, որ
Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև բանակցություններ են ընթանում, որքան էլ կողմերը ժխտեն` ինչ-որ գործընթաց, այնուամենայնիվ, նկատվում է, օրինակ, հաղորդակցությունների ապաշրջափակման գծով աշխատանքային խմբի գործունեությունը փոխվարչապետների մակարդակով:
Եվ ով էլ որ լիներ Հայաստանում իշխանության ղեկին, չէր կարողանալու անտեսել այդ հանգամանքը։ Կարևոր պահ է նաև Լեռնային Ղարաբաղում ռուս խաղաղապահների ներկայությունը։ Դա մի կողմից բնակչության անվտանգության երաշխիք է, մյուս կողմից՝ աշխարհաքաղաքական այլ միջավայր։ Այս պայմաններում իրավիճակի լրացուցիչ սրումը որևէ մեկին ձեռնտու չէ և ոչ մեկին պետք չէ։
Հայաստանի իշխանությունները չեն կարող ուղիղ տեքստով խոսել այդ մասին, ինչի դրդապատճառները դժվար չէ հասկանալ։
Հաշվի առնելով արցախյան հիմնախնդրի որոշակի «վերաֆորմատավորումը», բազմաթիվ գործող անձանց ներգրավումը, իրադարձությունների հետագա զարգացումը կախված է ոչ միայն հենց հակամարտության կողմերից, այլ նաև ուժերի գլոբալ փոխդասավորությունից։