ԵՐԵՎԱՆ, 16 դեկտեմբերի – Sputnik. Հայաստանը 2021 թ.-ին կկարողանա ԵԱՏՄ-ից դուրս երկրներից հավի միս ներմուծել ցածր մաքսատուրքով։ Ինչպես Sputnik Արմենիային հայտնեցին Էկոնոմիկայի նախարարությունից, 2021 թ․-ին ԵԱՏՄ երկրների համար Հայաստանում սահմանվել են քվոտաներ, որոնց սահմաններում նրանք կարող են նվազեցված մաքսատուրքով թռչնամիս ներմուծել: Հայաստանի համար հաջորդ տարվա համար քվոտան սահմանվել է 44 հազար տոննա, այսինքն՝ գրեթե այնքան, որքան հանրապետությունը մեկ տարում ներկրում է։ Այսպիսով, Հայաստանը հետագայում ևս կարող է հավի միս ներմուծել 22% մաքսատուրքով՝ 50%-ի փոխարեն։
ԵԱՏՄ-ին անդամակցելուց առաջ Հայաստանում հավի մսի ներմուծման մաքսատուրքը կազմել է 10 տոկոս (բացի ԱՊՀ երկրներից և Վրաստանից, որոնց հետ Հայաստանն ունի ազատ առևտրի համաձայնագիր)։ ԵԱՏՄ-ին անդամակցելուց հետո տուրքը սկսել է աճել սահմանված ժամանակացույցով։ 2021 թ․-ին այն պետք է հասներ մինչև 50%-ի, իսկ 2022-ից, մսի որոշ տեսակների համար, մինչև 80%-ի։
Սակայն Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի շրջանակներում մի շարք սոցիալական նշանակություն ունեցող ապրանքների համար մաքսատուրքերը որոշել են չբարձրացնել, քանի որ բնակչության եկամուտները կարող էին տուժել կորոնավիրուսի պատճառով։ Այսպիսով, Հայաստանում հավի մսի մաքսատուրքերը մնում են 2019 թվականի մակարդակին՝ 22 տոկոս։ Դրանք նույնը կմնան նաև 2021-ին քվոտայի սահմաններում (որը, ինչպես ասացինք, կազմում է Հայաստան ներմուծվող հավի մսի գրեթե ամբողջ ծավալը)։
Տեղական թռչնաֆաբրիկաները սպասում են
Նշենք, որ Հայաստանի թռչնաֆաբրիկաները սպասում են տուրքերի աճին, որպեսզի մեծացնեն իրենց արտադրությունը։ Նախորդ տարիների ընթացքում նրանք ոչ միայն մեծացրել են գլխաքանակը, այլև նվազեցրել են գները, որպեսզի հնարավորինս մրցունակ լինեն ներկրվածի համեմատ։ Այդ պատճառով տեղական հավի մսի մասնաբաժինը շուկայում աճել է՝ 15-20%-ից հասնելով ավելի քան 30%-ի։
Հայտնաբերված վնասատուն երբեք չի ընդգրկվել կարանտին վնասատուների ԵԱՏՄ ցանկում. Ավետիսյան
Արտադրությունն ընդլայնելը հեշտ չէ, քանի որ Հայաստանում սեփական հացահատիկի (կերի համար) մշակումը սահմանափակ է, իսկ անասնապահության համաշխարհային առաջնորդները շահում են հենց առատ ու էժան կերային բազայի հաշվին։ Այդ պատճառով էլ Հայաստանը հիմնականում հավի միսը ներմուծում էր ԱՄՆ-ից, Բրազիլիայից և Ուկրաինայից։ Վերջին տարիներին նրանց ավելացել է նաև Ռուսաստանը։
Ճիշտ է, դեռ պետք է ևս մեկ կարևոր հարց լուծել․ որակի վերահսկողության հարցը։ Վերջին տարվա ընթացքում Հայաստանի Թռչնաբույծների միությունը բազմիցս բողոքել է Ռուսաստանից և, որոշ դեպքերում, Ուկրաինայից ոչ անվտանգ թռչնամսի ներմուծումից։
Հայաստանում հավի մսի արտադրության մեջ ներգրավված է մոտավորապես նույնքան մարդ, որքան ներմուծման, չնայած բերվող միսը երկրում մոտ երկու անգամ ավելի շատ է, քան տեղում արտադրվողը։ Այսինքն՝ արտադրությունը, ինչպես միշտ, ավելի շատ աշխատատեղեր է ստեղծում։ Բացի այդ, Հայաստանում քիչ թե շատ աշխատում է տնային թռչունների համար վիտամիններ արտադրող գործարանը (այն կառուցել են խորհրդային տարիներին և հագեցրել այն ժամանակների համար ժամանակակից սարքավորումներով)։
Իսկ եթե թռչնաֆաբրիկաներն ավելացնեն գլխաքանակը, ապա կավելանա նաև այդ գործարանի ծանրաբեռնվածությունը, թեկուզ՝ քիչ։ Իսկ Հայաստանի համար անգամ-մեկ երկու նոր աշխատատեղն արդեն իսկ ձեռքբերում է, հատկապես եթե խոսքը որակավորում պահանջող մասնագիտությունների մասին է։
Բայց անգամ այս ամենը հաշվի առնելով, Թռչնաբույծների միությունը հանդես չի գալիս ներմուծման արգելքի օգտին, եթե ապրանքն անվտանգ է, իսկ մակնշումը պահպանվում է։ Բայց մի շարք դեպքերում անվտանգության վերաբերյալ բազմաթիվ հարցեր են առաջացել։ Այս տարի Միությունը լաբորատորիայում ստուգել է օրինակներ՝ Ուկրաինայից ներմուծվախ թռչնամսի երեք խմբաքանակից։ 1500 միավոր արտադրանքում մի շարք բակտերիաների ՍԹԿ-ի(Սահմանային թույլատրելի կոնցենտրացիա) գերազանցում է հայտնաբերվել։
«Սա, իհարկե, չի նշանակում, որ ամբողջ ուկրաինական արտադրանքն է վատը, այնտեղ կան նաև բարեխիղճ արտադրողներ։ Բայց այն ապրանքը, որը հասնում է մեզ մոտ, ըստ գնացուցակի, չափազանց էժան է նորմալ լինելու համար, և լաբորատոր ստուգումները հաստատում են մեր մտահոգությունները։ Պետությունը պետք է հետևի, որպեսզի այդպիսի արտադրանք ներկրողներն ունենան ապրանքի բոլոր սանիտարային և այլ փաստաթղթերը»,-նախկինում բազմիցս նշել է Հայաստանի թռչնաբույծների միության նախագահ Սերգեյ Ստեփանյանը։
Այս և մի շարք այլ հարցեր թռչնաբույծները օրերս քննարկել են էկոնոմիկայի նախարարությունում կայացած հանդիպման ընթացքում, որին նրանց հրավիրել էր նորանշանակ նախարար Վահան Քերոբյանը։
