«Գորշ գայլերը» հին պատմություն են
Դեռ դժվար է իսլամիստների և մասնավորապես թուրք արմատականների միջև ուղիղ կապ գտնել, բայց կարևոր այլ բան կա. ֆրանսահայ լրագրող Տիգրան Եկավյանն ընդգծում է՝ թուրք ազգայնականների հետևում կանգնած են Ֆրանսիայում գործող թուրքական հյուպատոսությունները, որոնց թիվը քիչ չէ (8), և 2011-12 թվականներին այդ հյուպատոսություններն օգնեցին Ֆրանսիայի թուրքերին հավաքել Ցեղասպանության քրեականացման մասին օրենքի դեմ կազմակերպած հանրահավաքին։
«Թուրքական հյուպատոսություններն այդ կազմակերպություններին գործելու անմիջական ցուցումներ են տալիս։ Մանավանդ երբ երթն անցկացվում էր Լիոնում և Ֆրանսիայի արևելքում, որտեղ թուրքերը խոշոր համայնքներ ունեն», – Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում ասաց Եկավյանը։
Ֆրանսիայի իշխանությունը ներքին զորքերին կանգնեցրել է հայկական եկեղեցիների ու դպրոցների դիմաց, բայց Վիեն քաղաքի մոտ երկու շաբաթ առաջ տեղի ունեցած գիշերային երթի կազմակերպիչներին դեռ չի ձերբակալել, թեև այնտեղ ազգայնական բնույթի սպառնալիքներ են հնչել։
Տեսագրություններում կարելի է մուգ ակնոցով մարդու նկատել, որը մուրճով զինված մասնակցում էր հայերի երթի վրա հարձակում գործելու փորձին։ Բոլոր այդ նյութերն Ֆրանսիայի ոստիկանությունում են, սակայն այդ մարդը մինչ օրս ձերբակալված չէ։
«Մենք պետք է ցույց տանք, որ սրանք հայերի ու թուրքերի բախումներ չեն, այլ հարձակում Ֆրանսիական հանրապետության արժեքների վրա», – նշեց Եկավյանը։
Երբ հարևան երկու երկրներում փորձում են հայերին ներկայացնել որպես ահաբեկիչներ, միշտ հիշում են ASALA-ին, որը 70-80–ականներին հարձակվել էր թուրք դիվանագետների վրա։ Սակայն ոչ ոք չի հիշում նույն «Գորշ գայլերին», որոնք նույն այդ տարիներին արտերկրում, այդ թվում՝ Ֆրանսիայում, հայերի դեմ ահաբեկման ակտեր էին իրականացնում։
«Այսօր մենք շատ դեպքերում տեսնում ենք այն ժամանակ տեղի ունեցածի կրկնությունը», – ընդգծեց Եկավյանը։
Շատ լավ է, որ կառավարությունը որոշել է արգելել «Գորշ գայլերին», բայց պետք է կալանավորեն նաև ազգային ատելության կոչերի բոլոր մեղավորներին։ Եվ ոչ միայն կոչերի, այլև մուրճերով և դանակներով հարձակումների։ Ուրիշ ի՞նչ ապացույցներ են պետք, – ասում է Բուղ-լե-Վալանսի փոխքաղաքապետ Գրեգուար Թաֆանքեջյանը։
Որտեղի՞ց են նրանք զենք գտնում
Հրամանագիրը ոչ միայն արգելեց «Գորշ գայլերին», այլև նրանց սահմանում տվեց։ Դատարանի առաջ կկանգնեն շարժման խորհրդանիշն օգտագործելու, ինչպես նաև մատներով գայլի գլուխ պատկերող նշանը (հիշեցնում է «Հաջողության ջենտլմենները» ֆիլմից բանտի դրվագում նկարահանված հայտնի ժեստը) հրապարակավ կիրառելու դեպքում։ Սահմանման համար հիմք է վերցվել «Գորշ գայլերի» հետ կապված մի միջադեպ, երբ նրանք փորձել են հարձակվել Լիոնից քիչ հեռու գտնվող Դեսին Շարպիո քաղաքում ցույց կազմակերպած հայերի վրա։
«Գորշ գայլերի» գործողությունների, այդ թվում՝ ASALA–ի և Քրդական աշխատավոր կուսակցության ակտիվիստների վրա մահափորձերի ղեկավարները Աբդուլա Չաթլին (սպանվել է 1996 թվականին) ու Օրալ Չելիկն էին, որոնք կապեր են ունեցել թուրքական հետախուզության հետ։
Ինչպես նշվում է «Գորշ գայլերի» արգելքին վերաբերող կառավարական որոշման մեջ, այդ խմբավորումն անցյալում երիտասարդների համար մարտական ճամբարներ է կազմակերպել, այդ թվում՝ Արդեշում։
«Այժմ մեր խնդիրն է պարզել, թե որտեղից են նրանք զենք գտնում։ Մենք ուզում ենք, որ ՆԳՆ–ն լրջորեն զբաղվի դրանով», – ասում է Nouvelles d’Armenie հայկական պարբերականի գլխավոր խմբագիր Արա Թորանյանը։
Ինչպես Եկավյանը, Թորանյանը ևս կարծում է, որ ֆրանսիական հասարակության մեջ պետք է իրերն իրենց անուններով կոչել։
«Հայերը թուրքական թաղամասերի վրա չեն հարձակվել, իսկ թուրքերը հայկական թաղամասերի վրա հարձակվել են։ Ամեն ինչ չափից դուրս պարզ է», – ընդգծում է նա։
«Հայտնի անհայտները»
Ֆրանսիայում թուրք ազգայնականները թշնամաբար են տրամադրված ոչ միայն հայերի, այլև նույն թուրքական ձախակողմյան մտավորականության, ինչպես նաև քրդերի, ալևիների և հույների նկատմամբ։
Լիոնում մի քանի օր առաջ ծանր վիրավորվել էր հունական ուղղափառ եկեղեցու քահանան։ Հակաահաբեկչական հետաքննությունը դեռ չի սկսվել, այժմ իրավապահները պետք է գտնեն նաև այդ հարցերի պատասխանները։
Այս ամենից բացի, անհայտ անձինք Փարիզից քիչ հեռու գտնվող Սարսել քաղաքում վնասել են Հայոց ցեղասպանության հիշատակին կանգնեցված հուշակոթողը։ Այդ քաղաքում ասորիների (ժողովուրդ, որը հույների պես, ամբողջ աշխարհում սատարում է հայերին) խոշոր համայնք է բնակվում։
«Ապացույցներ դեռ չկան, բայց կարելի է ենթադրել, թե ով կարող էր դա անել։ Այդ հուշակոթողը երկար տարիներ կանգնած է եղել, և որևէ մեկը չի փորձել վնասել։ Իսկ հիմա, կարծես զուգադիպությամբ, հարձակումն իրականացվում է այն ժամանակ, երբ Էրդողանն ամենուր ցուցադրում է իր իրական դեմքը», – Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում ընդգծեց Ֆրանսիայի ասորա–քաղդեական համայնքի ակտիվիստ, Սարսել քաղաքից քիչ հեռու գտնվող Վիլե–լե–Բելի փոխքաղաքապետ Դանիել Օգյուստը։
Նա ընդգծեց, որ Ֆրանսիայի ասորիներն իրենց ասոցիացիաների և եկեղեցու միջոցով արդեն զգալի գումարներ են հավաքել Հայաստանին օգնելու համար. ընդ որում՝ ոչ միայն Հայաստանի ասորիներին, այլև Հայաստանին ընդհանուր առմամբ։ Նյութական օգնությունից բացի, ասորիները ինքնակազմակերպվել են նաև սոցցանցերում։
«Մեր աջակցությունը համեստ է, բայց անկեղծ», – ընդգծեց Օգյուստը։
Հարցին, թե իր հայրենակիցներն ինչ վիճակում են Սիրիայում և Իրաքում, Օգյուստը շեշտեց՝ թեև ԻԼԻՊ–ի դեմ պայքարում բեկում է եղել, բայց իրավիճակն ամենևին էլ հանգիստ չէ։ Ընդ որում՝ այստեղ այսպես կոչված միջազգային հանրության արձագանքն ըստ էության նույնն է, ինչ հայերի դեպքում. Արցախում տեղի ունեցած իրադարձությունների մասին բարձրաձայն ցավում են, իսկ Մերձավոր Արևելքի քրիստոնյաների և եզդիների մասին նույնիսկ չեն հիշում։ Բայց ո՛չ առաջին դեպքում են ինչ-որ բան ձեռնարկում, ո՛չ էլ երկրորդ։
Վատն այն է, որ վտանգ կարելի է սպասել սեփական հարևաններից` արաբներից և քրդերից, որոնք 2014-15 թվականներին պատրաստակամությամբ դառնում էին ԻԼԻՊ–ի հանցակիցներ ու «պոլիցայներ»` հանուն «աշխարհի կրոնի»։
Ընդ որում՝ եզդիները նույնիսկ ավելի շատ են տուժել, քան մենք` քրիստոնյաներս, բայց միջազգային հանրությունն այդ մասին ևս լռում էր, քանի որ «քաղաքակիրթ» ընթերցողին ավելի շատ հետաքրքրում է, թե ով որտեղ է հանվել և ով ումից է բաժանվել։
«Ինչպես և նախկինում, հիմա էլ ասում եմ, որ շատ կարևոր է հայերի, ասորիների, հույների համերաշխությունը։ Ցավոք, մենք կրկին ինքներս մեր հույսին ենք մնացել, ինչպես 1915 թվականին։ Փողը դարձյալ մարդկային արժեքներից ավելի կարևոր է դարձել։ Մնում է միայն հուսալ և օգնել միմյանց», – ասաց Օգյուստը։
