«Սապսանը» շարժվեց Մոսկվայի Լենինգրադյան կայարանից և գլորվեց դեպի Սանկտ Պետերբուրգ։ Կողքի նստարանը զբաղեցնում էր մեղմ ասած (շատ մեղմ) ծեր մի տղամարդ։ Բարևեցինք, հինգ րոպե անց արդեն ցուցատախտակի վրա երևաց գնացքի արագությունը՝ 150 կմ/ժ։ Չորս այդպիսի ժամ պետք է անցկացնեինք։
Մենք ամբողջ ընտանիքով էինք․ որդիս, հարսս, երեք շատախոս թոռնուհիներս։ Ուղեկցորդուհին մոտեցրեց թերթերով սայլակը, ծերունին «Կոմսոմոլկա» վերցրեց, ճիշտն ասած՝ սայլակին ուրիշ բան չկար էլ։
«Հայե՞ր եք,-մի փոքր ուշ մեր անվերջ «ջան»-երին հաստատական երանգով արձագանքեց մեր ուղեկիցը,-Ես էլ եմ հայ։ Ինչպես ձեզ մոտ են ասում՝ «շուռ տված» հայ եմ»։
Այնուհետև անցավ դաժանորեն կոտրատված հայերենի (աղոտ արցախյան բարբառ էր հիշեցնում) և այդ հայերենով խոսեց ամբողջ ճանապարհին։
Ի՞նչ իմացա մեր ուղեկցի մասին։ Բժիշկ-անեսթեզիոլոգ է, պրոֆեսոր։ Սովորել է Մոսկվայում, աշխատել է Կազանում, Օմսկում, Լենինգրադում, Դելիում, Լիոնում, կրկին Լենինգրադում, իսկ թոշակի անցնելուց առաջ՝ նորից Մոսկվայում։ Ամեն տարի գալիս էր Երևան, բայց հիմա, երբ այստեղ ո՛չ հարազատներ, ո՛չ ընկերներ չեն մնացել՝ որդին Պետերբուրգում է, դուստրը՝ Կանադայում, կինն արդեն մահացել է, այցերը Երևան իրենք իրենց չեղարկվել են։
Երևանը ձեզ համար Փարիզ չէ. ադամանդ ձայնով Այդինյանի վիրահատությունն ու հայրենադարձությունը
Բայց մեր երկրում կատարվող ամեն ինչից տեղյակ է։ Ոչ թե պարզապես տեղյակ է, այլ, կարելի է ասել, բոլոր իրադարձությունների ներսում է, ինչպես հաճելի, այնպես էլ ոչ այնքան։ Պրոֆեսորի կողմից այդպիսի հետաքրքրությունը Հայաստանի նկատմամբ գրավեց ինձ։
Ճանապարհի առաջին կեսին ավելի շատ հարցեր տալիս էր նա, երկրորդին՝ ես։
Ճամփորդության առաջին կեսից։ Խնդրում էր բացատրել, թե մեր ինչին էին պետք (նա այդպես էլ ասաց` «մեր») լանզարոտա-ստամբուլյան կոնվենցիաները, որոնց պատճառով այսքան աղմուկ-աղաղակ է բարձրացել։ Մենք ուրիշ խնդիրներ չունե՞նք, ինչ է։
«Հայկական ընտանիքի ի՞նչը մեզ դուր չի գալիս»,-տարակուսում էր ծերուկը, ձեռքը վերցնելով «Կոմսոմոլկան» և մատով ցույց տալով թերթի էջը։
Հետևեցին բոլորին հայտնի անուն-ազգանուններ։ Երգչուհի Լոլիտան՝ հինգ ամուսնալուծություն, Եկատերինա Կլիմովան՝ ինչպես թերթում են գրում` «սերիալային աստղը»՝ երեք ամուսնալուծություն, հաղորդավար Ալեքսանդր Գորդոնը՝ չորս, ֆուտբոլիստ Կերժակովը երեք անգամ է ամուսնացել, երգիծաբան Եվգենի Պետրոսյանը՝ չորս ամուսնալուծություն։
Բրիտանական պարադոքս. ինչու հայը սկսեց անգլերեն խոսել գերմանական գերության մեջ
Դե լավ, ասենք՝ Պետրոսյանն էլ ինձ նման «շուռ տված» հայ է, բայց․․․ Որտե՞ղ է այս պատմության մեջ թաղված Բասկերվիլների շան գլուխը։ Կասեք՝ նրանք բոհեմական կյանքով ապրող մարդիկ են, նրանց մոտ ամեն ինչ ուրիշ է։ Թող այդպես լինի, բայց առաջներում նույնիսկ այսպես կոչված բոհեմական մարդիկ ե՞րբ էին այսքան հաճախ փոխում իրենց երկրորդ կեսին։ Հայաստանո՞ւմ, Ռուսաստանո՞ւմ։ Դե, Հայաստանում էլ չասած․․․ այստեղ պետք մի որևէ «Հայկական կոնվենցիա» գրել ամուր ամուսնության մասին և բոլոր ժողովուրդներին առաջարկել ստորագրել. հաստատ ավելի լավ բան կստացվեր, քան փորձել հավասարվել Լանզարոտեին։
«Սապսանը» մոտեցավ Տվերին, մի րոպեով կանգ առավ, վագոնից ոչ ոք դուրս չեկավ և ոչ ոք ներս չմտավ, շարունակեցինք ճանապարհը։ Թեյ բերեցին, բուտերբրոտներ։ Ծերուկը գրպանից հանեց տափաշիշը, ցեյլոնյան Greenfield Golden-ը բարեկարգեց վիսկիով, ինձ էլ առաջարկեց նույնն անել, և ճանապարհի հաջորդ հատվածին արդեն հիմնականում ես էի հարցեր տալիս։
Ի՞նչ իմացա։ Աֆորիզմների ոճով ներկայացնում եմ այն, ինչ ուղեկցիս ասածներից կարևոր թվաց։
Պրոֆեսիոնալիզմի մասին (ոչ միայն բժիշկների)․կարևոր է ոչ թե ընտրելը, թե ինչ ես երգում և ինչ չես երգում, կարևոր է պարզապես լավ երգել կարողանալը։
Սեփական հնարավորություններին ազնվորեն վերաբերվելու մասին․ չես կարող շոգեքարշ վարել՝ հնոցապան դարձիր։
Այն մասին, թե ինչպես պետք է մեզ պահենք ծեր հասակում․ եկեք չփչացնենք մեր մահախոսականը։
11 չհանձնվող տղամարդ, կամ սև օրվա համար արած խնայողություններն ավելի քիչ են, քան սև օրերը
