Լաուրա Սարգսյան
ԵՐԵՎԱՆ, 9 սեպտեմբերի – Sputnik. Հայաստանում հագուստի ներմուծման հետ կապված մաքսային նոր կարգավորումներ են գործում, սակայն ոչ բոլոր ներմուծողներն ու փորձագետներն են համաձայն Պետեկամուտների կոմիտեի ներկայացուցիչների առաջարկած տարբերակի հետ։ Ավելին՝ որոշ տնտեսվարողներ շարունակում են պնդել, որ պետք է վերադառնալ մաքսազերծման նախկին սխեմային։
Ավելի վաղ մի քանի տասնյակ ներկրողներ բողոքի ակցիա էին կազմակերպել կառավարության շենքի դիմաց։ Նրանք պահանջում էին չեղարկել սեպտեմբերի 1-ից ուժի մեջ մտած հագուստի և կոշիկի մաքսազերծման վերաբերյալ կարգավորումները, որոնց համաձայն՝ այժմ հագուստը պետք է մաքսազերծեն կտոր առ կտոր։ Ներկրողների խոսքով՝ դա 6 անգամ թանկացնում է մաքսազերծման արժեքը։
Ամեն ինչ սկսվեց 2018 թվականին, երբ ՀՀ ազգային անվտանգության ծառայությունը բացահայտեց հանցավոր սխեմա, որի միջոցով մեր երկրում գործող «Նորֆոլկ Քոնսալթինգ» խոշոր ընկերությունը խուսափում էր հարկեր, տուրքեր և այլ պարտադիր վճարումներ անելուց: Չվճարած հարկերի ընդհանուր գումարը կազմում էր 7 մլն դոլար։
Նշվում էր, որ Հայաստանում ապրանքների մաքսազերծումը որոշ դեպքերում իրականացվել է «գորշ» սխեմաներով։ Դրանից հետո ՊԵԿ-ը միջանկյալ սխեմա է մշակել ներմուծողների համար։ Ապրանքների հաշվարկը մինչև սեպտեմբերի 1-ը կատարվել է կիլոգրամներով: Յուրաքանչյուր կիլոգրամի համար ներկրողները վճարել են 3,25 դոլար։
Իսկ հիմա հարկ կլինի ապրանքները մաքսազերծել առանձին-առանձին, որոնցից յուրաքանչյուրի դիմաց կգանձվի հագուստի արժեքի 30%-ի չափով մաքսատուրք։
ՊԵԿ պարզաբանումը
Ներկրվող հագուստի մաքսազերծումն իսկապես կթանկանա, բայց ոչ թե վեց, ինչպես պնդում են տնտեսվարողները, այլ 1,5-2 անգամ։ Տեղեկությունը լրագրողների հետ զրույցում հայտնեց ՊԵԿ փոխնախագահ Շուշանիկ Ներսիսյանը՝ ամփոփելով ներկրողների հետ հանդիպման արդյունքները։
Նրա խոսքով՝ այդ քաղաքականության վերանայման արդյունքում փոխվել են նաև գները։ Ներկրողները հայտարարել են, թե մաքսազերծումը թանկանում է 6 անգամ, քանի որ նրանց ներկայացվել են հին գները։ Ամենայն հավանականությամբ, նրանք մոտեցել են մաքսային ծառայության աշխատակցին, որը նոր գների մասին տեղեկությանը չի տիրապետել։ Սակայն այդ հարցն այսօր արդեն լուծվել է։
«Տնտեսվարող սուբյեկտների հետ միասին մենք եկանք այն եզրահանգման, որ գինը կավելանա ոչ ավել, քան մոտ 1,5-2 անգամ»,- ասաց Ներսիսյանը։
ՊԵկ հաշվարկներով՝ եթե ներկրողը Թուրքիայում ջինս է գնում և դրա համար վճարում է 7 դոլար (3,5 հազար դրամ), ապա մաքսազերծման համար պետք է վճարի մոտ 2,4 դոլար (1200 դրամ)։
Ներսիսյանի պարզաբանմամբ՝ երկու ժամ տևած հանդիպման արդյունքում տնտեսվարողները հեռացել են այն համոզմամբ, որ իրենց խնդիրը լուծված չէ, քանի որ պահանջում են վերականգնել մաքսազերծման նախկին գները։
ՊԵԿ փոխնախագահի գնահատմամբ՝ եթե հարցը դիտարկենք այս համատեքստում, ապա խնդիրն իսկապես լուծված չէ։ Սակայն Հայաստանն անցել է հստակ հայտարարագրման մեխանիզմների, որոնք կապահովեն հագուստի շուկայի իրավահավասարությունը։ Իսկ այդ տեսանկյունից ներմուծողների կողմից բարձրացրած խնդիրները կամ արդեն լուծված են, կամ շատ շուտով կլուծվեն։
ՊԵԿ պաշտոնյան համամիտ է, որ հագուստը կիլոգրամներով մաքսազերծելն ավելի հարմար է ներկրողների համար, սակայն շուկայում իրավահավասարության հաստատման տեսանկյունից դա այնքան էլ ճիշտ չէ։ Էժան ու թանկարժեք հագուստը չպետք է մաքսազերծվեն նույն գնով։
ՊԵԿ-ում համոզված են, որ նոր կարգավորումները թույլ կտան շուկայում իրավահավասարություն հաստատել։
Արտահանողներն ու ներկրողները
Գործարար Վարդան Բաբայանը մեզ հետ զրույցում վստահեցրեց, որ իրեն ձեռնտու է ՊԵԿ-ի՝ մաքսազերծման համար սահմանած նոր գնային քաղաքականությունը։ Նա պարզաբանեց, որ խառնաշփոթը ծագել է մաքսայինի աշխատակցի կողմից ներկրողներին ներկայացրած թվերի պատճառով։ Բաբայանի խոսքով՝ ներկայացվել են հին թվեր և սխալ հաշվարկներ, ինչն էլ առաջացրել է ներկրողների դժգոհությունը, քանի որ այդ դեպքում մաքսազերծման գումարն իսկապես կավելանար 6 անգամ:
«Հիմա, եթե գինն անգամ ավելանա, կավելանա ընդամենը 1,5-2 անգամ, անձամբ ինձ համար դա ընդունելի է։ Օրինակ՝ 7 դոլարանոց շապիկն այդ դեպքում մաքսազերծում եմ 2,3 դոլարով։ Դա ձեռնտու չէ նրանց, ովքեր էժանագին ապրանք են ներկրում»,- ընդգծեց Բաբայանը։
Մինչդեռ «Իրազեկ և պաշտպանված սպառող» հասարակական կազմակերպության նախագահ Բաբկեն Պիպոյանը Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում ընդգծեց, որ ամեն ինչ այնքան էլ պարզ չէ, ինչպես ՊԵԿ-ն է ներկայացնում։ Պիպոյանը ապրանքների գների աճ է կանխատեսում, քանի որ մաքսազերծման մեկուկես-երկու անգամ ավելացած գնին պետք է գումարել ներմուծողի ծախսերն այն երկրում, որտեղից այդ ապրանքը ներկրվում է՝ փոխադրման ծախսերը, հարկերը, աշխատակիցների աշխատավարձը, խանութի վարձավճարը և այլն: Միայն այդ ամենի հանրագումարով է ձևավորվում վերջնական մարժան։
Հագուստի վաճառքով զբաղվողների բողոքի առնչությամբ ՊԵԿ–ը պարզաբանում է տարածել
Պիպոյանի դիտարկմամբ՝ Թուրքիայից ապրանք գնող տնտեսվարող սուբյեկտների դեպքում ինվոյսների հետ կապված խնդիր կառաջանա։ Ներմուծողները այլ ուղիներ կփնտրեն, ինչը կհանգեցնի թղթաբանության արհեստական աճի։
