ԵՐԵՎԱՆ 28 հուլիսի - Sputnik. 2020 թվականի առաջին կիսամյակում Հայաստանում տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը նվազել է 4,7%-ով: Այդ մասին են վկայում Ազգային վիճակագրական կոմիտեի տվյալները:
Առավել զգալի անկում է արձանագրվել շինարարության (23.4%), առևտրի (11.1%) և այլ ծառայությունների (6,4%) ոլորտներում:
Արդյունաբերությունն ու գյուղատնտեսությունը, հակառակը, թեկուզ փոքր, բայց աճ են գրանցել՝ համապատասխանաբար 1,5% և 1,7%: Գյուղատնտեսական բերքը, բնականաբար, կախված չէ ճգնաժամից: Իսկ ինչ վերաբերում է արդյունաբերությանը, ապա այստեղ հիմնականում աճում է ոչ թե մշակող ոլորտը, այլ հումքայինը, այսինքն` հանքաքարի արդյունահանումն ու նրա ոչ ամբողջական վերամշակումը:
Արդյունաբերության ոլորտի ճյուղային տվյալները հունիսի դրությամբ դեռ առկա չեն, սակայն մայիսին իրավիճակը հենց այդպիսին էր. արդյունաբերությունն ընդհանուր առմամբ աճել է 2,4% -ով, սակայն մշակող արդյունաբերությունը նվազել է 3,4%-ով, մինչդեռ հանքարդյունաբերությունն աճել է ավելի քան 25% -ով:
Որտեղի՞ց է առաջացել նման տարբերությունը հանքերի ու մնացած տնտեսության միջև։
Ամենայն հավանականությամբ, պատճառն այն է, որ աշխարհում աճում են պղնձի և ոսկու գները, որոնք Հայաստանի հանքարդյունաբերական հիմնական ապրանքներն են (ավելի ճիշտ, ոչ թե մաքուր պղինձն ու ոսկին, այլ դրանց կիսամշակված հումքը): Ընդ որում` միաժամանակ թանկանում են և՛ պղինձը, և՛ ոսկին, ինչը բնորոշ չէ համաշխարհային տնտեսությանը, նշվում է Economist–ի հոդվածում:
Որպես կանոն` այդ երկու մետաղները միմյանց հետ «պարում են» խիստ կանոններով: Երբ տնտեսությունը վերելք է ապրում, ավելի շատ պղինձ են սպառում արդյունաբերությունը (մեքենաների, էլեկտրոնիկայի և այլնի արտադրության համար) և շինարարությունը (շենքերի մալուխների և այլնի համար): Երբ տնտեսությունը դանդաղում է կամ անկայուն է, ապա հակառակը` թանկանում է ոսկին, որտեղ փող ներդնելն ապահով է: Այդ պատճառով, երբ երկու մետաղներից մեկը «առաջ է գալիս», մյուսը «հետ է քաշվում», ինչպես պարի ժամանակ: Սակայն հիմա ամեն ինչ փոխվել է:
Ինչպես ցանկացած ճգնաժամի ժամանակ, այնպես էլ հիմա ներդրողները հուսալի ակտիվներ են փնտրում: Իսկ այսպիսին մնում է ոսկին. էժանացել է նույնիսկ դոլարը, ինչը իր հերթին է՛լ ավելի է հեշտացրել դրա ձեռքբերումը: Դրան գումարած` սկսում է վերականգնվել Չինաստանի տնտեսությունը, որտեղ աստիճանաբար սկսում է աճել նաև ոսկյա զարդերի պահանջարկը:
Ինչ վերաբերում է պղնձին, ապա նրա գինը տարեսկզբին նվազեց ավելի քան 25%-ով, սակայն նույն Չինաստանի տնտեսության վերականգնման շնորհիվ կրկին սկսեց աճել: Այժմ պղնձի գինը 1 տոննայի դիմաց գերազանցել է 6 հազար դոլարը:
Միևնույն ժամանակ Չիլիի և Պերուի խոշոր հանքերը դեռ չեն կարողացել արդյունահանումը հասցնել նախաճգնաժամային մակարդակին (հանքերն ամբողջ հզորությամբ դժվար է միանգամից վերագործարկել): Այդ պատճառով պղնձի պահանջարկը դեռևս գերազանցում է առաջարկը:
Սրանից ելնելով՝ Հայաստանի տնտեսության մեջ բոլորից լավ իրեն զգում է հումքային հանքարդյունաբերության ոլորտը, բայց կրկին՝ ոչ վերամշակող արդյունաբերությունը:
