Հիշում եմ` 90-ականների սկիզբն էր, կարծես երեկ լիներ։ Ամենօրյա ցույցեր Երևանի կենտրոնում, երթեր, գործադուլներ և․․․ մոտ 55-60 տարեկան կանանց մի խումբ, որոնք, ինչպես իրենց էր թվում, գլուխ էին հանում մեծ քաղաքականությունից։ Յուրաքանչյուր հանրահավաքի ժամանակ նրանք շարքով կանգնում էին առաջին տեղերում և պատրաստ էին կտոր-կտոր անել յուրաքանչյուրին, ով կհամարձակվեր քննադատական բան ասել նրանց կուռքի հասցեին։ Նրանց դեմ անզոր էին բոլոր հատուկ նշանակության զորքերը, իսկ նրանց կուռքը Վանո Սիրադեղյանն էր։ Այդ ԿՔԱ-ն էլ (Կազմակերպված քաղաքական միավորումը) հենց անվանում էին «Վանոյի БТР»-ներ։
Ի դեպ, այս know-how–ն ամենևին էլ զուտ հայկական չէր։ Զուգահեռ Թբիլիսիի կենտրոնում աղմուկ էին բարձրացնում Զվիադ Գամսախուրդիայի երկրպագուհիները, որոնց անվանում էին «սև զուգագուլպաների գումարտակ»։
Այն ժամանակ ոչ ոք լրջորեն չփորձեց վերլուծել մեր հասարակության այդ շերտի վարվելաձևը, դրդապատճառները, սոցիալական դիրքը. դրա ժամանակը չէր։ Եվ հետո նրանք իրենց կուռքերի հետ միասին շատ արագ պատմության գիրկն անցան։
Անցան տարիներ, հիմա էլ սոցցանցերում են ակտիվացել հետբալզակյան տարիքի կանայք, որոնց գրառումները, մեղմ ասած, ցնցող են։ Եթե նրանց նախորդներն իրենց հակառորդների գլխին ամենասարսափելի նզովքներն էին թափում, ապա սրանք հայհոյանքներ են գրում։ Ընդ որում՝ այնպիսի ընտրովի հայհոյանքներ, որ կարելի է ենթադրել, թե մի քանի անգամ «նստել են» ու վերջերս են դուրս եկել՝ վերջին համաներման ժամանակ։ Ցավոք, նման կերպ արտահայտվելու սիրահար կանայք Facebook-ում մեկը-երկուսը չեն՝ տասնյակներ են։
Սոցցանցերում հայհոյող արական սեռի ներկայացուցիչների հետ կապված (նրանց տղամարդ անվանել լեզուս չի պտտվում) ամեն ինչ պարզ է։ Համենայն դեպս՝ ինձ համար։ Ես նրանց երեք խմբի եմ բաժանում։
Հայաստանում վերացրեք կարիերային վերելակը, թող բոլորն աստիճաններով բարձրանան դեպի պաշտոն
1․ Պրոֆեսիոնալ ֆեյքեր, որոնք դրա համար աշխատավարձ են ստանում։ Նրանք գաղափարական ճակատի մարտիկներ չեն, այլ վարձու աշխատողներ։ Հիմնականում երիտասարդներ են՝ ցածր սոցիալական պատասխանատվությամբ։
2․ Սիրողական ֆեյքեր, որոնց հետևում նապաստակի ոգով մարդիկ են թաքնված։ Իրենց իրական անվան տակ վախենում են հայհոյել, հանկարծ հարցեր կառաջանան, ուստի մի այլ անկյունից են կեղտ շպրտում և այդպիսով ինքնահաստատվում։
3․ Լուզերներ՝ անհաջողակներ։ Ես լուզերներ անվանում են նրանց, որոնց հավակնությունները գերազանցում են իրենց ունակություններին, այդ պատճառով ամբողջ կյանքում նեղված ու նեղացած են լինում։ Նրանք հաստատ գիտեն` ինչպես լուծել երկրի հարցերը, տնտեսության աճ ապահովել և հաղթահարել համավարակը։ Բայց ամբողջ կյանքում ոչ մի օգտակար բան չեն արել։ Ինչ-որ մեկն աշխատում է կորոնավիրուսի պատվաստանյութի վրա, մեկ ուրիշը, արևը հազիվ ծագած, սկսում է մշակել իր խաղողի այգին, իսկ այս ակտիվ սոցցանցային օգտատերը պառկում է ծնողներից ժառանգած բազմոցին, բոլորին նախանձում է ու լեղին շաղ տալիս ամբողջ Ֆեյսբուքով։
Սա սոցցանցերում խուլիգանություն անող, իրերն իրենց անուններով կոչենք, արական սեռի խուժանի մասին։ Իսկ այ թե ինչն է ստիպում կանանց, այն էլ՝ հասուն կանանց, այդպես պահել իրենց, անկեղծ ասած, չեմ հասկանում։ Նման կերպ կարող են իրենց դրսևորել այլ կնոջ հաջողության, գեղեցկության, երիտասարդության, վերջապես հաջող ամուսնության հանդեպ նախանձով լցված կանայք։ Բայց երբ փողոցային լուտանքներ են թափվում երկրի ղեկավարի կամ ընդդիմության առաջնորդի հասցեին, դա մեղմ ասած, անհասկանալի է։
Սոցցանցերում ամեն ինչ կարելի՞ է։ Տանը և աշխատավայրում քաղաքավարի ու հարգալից են, իսկ Ֆեյսբուքում իրենց պահում են այնպես, ինչպես իրականում կա՞ն։
Հիշում եմ, որ Սիրադեղյանի «БТР-ուհիների» մասին մարդիկ բամբասում էին, թե ամուսնալուծված կանայք են, չբավարարված ու ամբողջ աշխարհից նեղացած։ Չգիտեմ, ճիշտ էին, թե չէ, այդ կանանց մոտիկից չէի ճանաչում։
Բայց այսօրվա ֆեյսբուքյան հերուսհիների կյանքում, թվում է` ամեն ինչ կարգին է․ ամուսնու, երեխաների, թոռների հետ տոնական սեղանների շուրջ նստած ժպտացող լուսանկարներ ունեն, եկեղեցում մոմ վառելիս լուսանկարներ ունեն, Գլենդելում՝ արմավենիների ֆոնին՝ ունեն և այլն։
Եվ սրան զուգահեռ այնքան կեղտոտ հայհոյանքներ, որ տղամարդն անգամ կամաչի գրել, հայհոյանքներ մեր պետության նախկին կամ գործող ղեկավարների հասցեին, իշխող և ընդդիմադիր կուսակցությունների ղեկավարների հասցեին և այլն, և այլն։ Նայած` ով ում է պաշտում։ Ես մի հարց ունեմ՝ ո՞վ է նրանց սովորեցրել այսքան պատկերավոր հայհոյել։ Ակնհայտորեն՝ ոչ ամուսինը, ոչ էլ սկեսրայրը կամ եղբայրը։
Լավ, ես դեռ կարող եմ հասկանալ (հասկանալ, բայց ոչ ներել) նախկին «հանցավոր ռեժիմների» ղեկավարներին պաշտպանողներին, երբ նրանք հայհոյում են։ Նրանց կուռքերին կարելի է շատ բաներում մեղադրել, բայց ռոմանտիզմում՝ երբեք։ Բայց դուք, գործող վարչապետին պաշտպանող հերոսուհիներ։ Ձեր քայլն ուր է տանում։ Այսինքն՝ մարդկանց սեր նվիրելու Փաշինյանի կոչը ձեզ համար հե՞չ։ Դրա փոխարեն դուք ձեր ընդդիմախոսներին սպառնում ենք գործողություններով, որոնք չեք էլ կարող իրականացնել, այն պարզ պատճառով, որ չունեք դրանց համար անհրաժեշտ սեռական օրգանը։
Արդյո՞ք մարդը մոտ ապագայում կապրի 150 տարի
Փոքր ժամանակ, երբ մեզնից որևէ մեկը բերանից անգամ ամենաանմեղ վատ բառն էր թռցում, ասենք՝ «հիմար», մայրիկների պատիժն անխուսափելի էր։
«Հապա, լեզուդ հանիր, կծու պղպեղ քսենք, որ այդպիսի բառեր էլ չասես»։
Հետագայում մեր կանայք նույն այդ ստուգված միջոցով մեր երեխաներին էին սովորեցնում վատ բառեր չօգտագործել։
Ապագայում, ճիշտ է, այդպես արդեն չեն կարող անել. Լանսարոտեի կոնվենցիան թույլ չի տա։
Չնայած հիմա խնդիրը երեխաներն ու թոռները չեն, այլ հենց տատիկները։ Մի ելք կա՝ թող թոռները սկսեն մարդկանց մոտ գոռալ․ «Տա՜տ, մեզ էլ հայհոյել սովորեցրու, էդ զիլ հայհոյանքներդ մեզ էլ սովորացրու»։
Դե, իսկ եթե լուրջ, ապա․․․Ժամանակին Իսրայելի վարչապետ Գոլդա Մեիրին ասել է․ «Մերձավոր Արևելքում խաղաղություն կլինի այն ժամանակ, երբ արաբները սկսեն իրենց զավակներին սիրել ավելի շատ, քան ատում են մեզ»։
Եվ ուրեմն, ձևափոխելով Իսրայելի «երկաթե լեդիի» արտահայտությունը, ուզում եմ ասել․ «Հայաստանում խաղաղություն կլինի այն ժամանակ, երբ «սևերն» ու «սպիտակները», ձեռնոց ու դիմակ կրողներն ու չկրողները սկսեն Հայրենիքը սիրել ավելի շատ, քան ատում են իրենց քաղաքական հակառակորդներին։
