Խաչատուր Մարոզյանի դիտարկմամբ` դատավորների վեթինգի գործընթացն իրականում ժողովրդին հուզող ամենահիմնական թեմաներից մեկն է, որովհետև վերջին 20-30 տարիների ընթացքում երկրում եղել է թալան, կողոպուտ, եղել են անմեղ դատապարտվածներ։ Ըստ նրա` վերը նշված ժամանակահատվածում ձևավորվեց դատական մաֆիա։
«Մենք ակնկալում էինք, որ առաջին հերթին պետության այս հիմնասյունը` դատական համակարգը, պետք է վերականգնվեր, քանի որ արդարադատությունը ժողովրդավարության հիմնական չափորոշիչներից մեկն է։ Բայց, ցավոք սրտի, կառավարությունը գնաց ոչ թե մաֆիան կազմաքանդելու ճանապարհով, այլ կցկտուր, ոչ ամբողջական մոտեցումների, քայլերի արդյունքում դարձավ այդ համակարգի մի մասը։ Բացի այդ դատական համակարգը չպետք է դառնա նոր մահակ մերօրյա ընդդիմադիրների դեմ»,– նշում է Իրավաբանների և հոգեբանների միջազգային ասոցիացիայի նախագահը։
Մարոզյանի կարծիքով` հիմա սեղանին դրված է մի փաստաթուղթ, ըստ որի վեթինգի գործընթացը հանձնվել է դատական համակարգին, այսինքն` դատավորների բարեվարքությունը պետք է ստուգի Բարձրագույն դատական խորհուրդը` ներկայիս կազմով, որի ներկայացուցիչները նախկինում նույնպես զբաղեցրել են բարձր պաշտոններ։
«Հայաստանում կան հազարավոր անմեղ տուժածներ, անհարկի դատապարտվածներ, ովքեր այսպես կոչված հեղափոխությունից հետո նույնպես մեծ հույսով սպասում էին, որ կլիներ արդար հատուցում, ակնհայտ անհիմն դատական ակտերը կվերաբացվեին, տուժածների իրավունքները կվերականգնվեին, իսկ մեղավորներն ըստ օրենքի կենթարկվեին պատասխանատվության։ Հենց այդտեղից պետք է վերցնեին նյութը նրանք, ովքեր պատրաստվում են իրականացնել դատավորների վեթինգ։ Այդ դեպքում ուղղակի կլիներ հարուցվող քրեական գործերի տարափ։ Համակարգը պետք է անցներ այդ ամենի միջով, սակայն նման բան տեղի չունեցավ»,– նշում է Մարոզյանը։
Նրա համոզմամբ` դատական համակարգի հիմնական չարիքները մնացել են ներքևում և տակավին ուսումնասիրված չեն, հետևաբար վարչապետի ու արդարադատության նախարարի պնդումները, թե այդ համակարգը չարժե ենթարկել կոլափսի կամ ումով փոխարինել խնդրահարույց դատավորներին, վկայում են անհուսալիության մասին։
«Անշուշտ, հնարավոր է բարեփոխել դատական համակարգը, դրա համար կան անհրաժեշտ գործիքներ, սակայն պետք է զերծ մնալ «եթեներից», որովհետև դատական համակարգն ինքն էլ պարտավոր է գնալ բարեփոխումների ճանապարհով և ինքնամաքրվել։ Իշխանությունը նույնպես պետք է հաստատակամ լինի այս գործում, բայց տպավորություն է, որ կարծես ժամանակ են շահում` սպասելով երևի, որ ժամանակի հետ հույզերը կհանդարտվեն, խոսակցությունները հետզհետե կմարեն»– ասում է ասոցիացիայի նախագահը։
Իսկ ինչ վերաբերում է Սահմանադրությունը փոխելու միջոցով համատարած վեթինգ իրականացնելուն, ապա Խաչատուր Մարոզյանը գտնում է, որ Սահմանադրությունը պետք է փոխվեր հենց սկզբից, ինչն ամենաառաջնահերթ խնդիրն էր, այլ ոչ թե փոխել մեկ կետ կամ դրույթ` դա ծառայեցնելով ինչ–ինչ նպատակների։
Նշենք, որ, երեկ` մայիսի 11–ին, Արդարադատության նախարար Ռուստամ Բադասյանը ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետ Facebook-ի ուղիղ եթերում քննարկման ժամանակ հայտնեց, որ դատավորների համատարած վեթինգ հնարավոր չէ՝ առանց Սահմանադրությունը փոխելու։
Նախարարը նման տեսակետ հնչեցրեց, երբ վարչապետը նրան հարց ուղղեց՝ ինչպես անել, որ «վատ» դատավորները գնան համակարգից, ինչն էլ հենց ենթադրում է վեթինգը։
«Մենք ոչ թե գերանդիով հնձում ենք, այլ համակարգերին շանս ենք տալիս»․ Փաշինյանը՝ Բադասյանին
Նա առաջարկեց համատարած վեթինգին մոտենալ Սահմանադրական փոփոխություններով և ընտրել այնպիսի մոդել,
Հիշեցնենք, որ Երևանի ընդհանուր իրավասությունների Ավան և Նոր Նորք վարչական շրջանների դատարանը՝ դատավոր Դավիթ Գրիգորյանի նախագահությամբ, 2019թ.–ի մարտի 18-ին որոշեց ՀՀ 2–րդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանին անձնական երաշխավորությամբ ազատ արձակել։
Դրանից հետո մայիսի 19–ին Նիկոլ Փաշինյանը ժողովրդին կոչ արեց մայիսի 20–ի առավոտյան փակել հանրապետության բոլոր դատարանների մուտքերը։ Ապա հանդես եկավ հայտարարությամբ, որտեղ նշեց, որ Հայաստանում հեղափոխությունը պետք է իր ավարտին մոտեցնել և բարեփոխել դատական համակարգը` վեթինգ իրականացնելով։
