Ժաննա Պողոսյան, Sputnik Արմենիա
ՀՀ արտակարգ իրավիճակների նախարարության մամուլի ծառայությունը տեղեկացնում է, որ մայիսի 10-ի երեկոյան 37-ամյա Հայկ Ա․-ն ներխուժել է Երևանի թիվ 19 պոլիկլինիկա և սպառնացել ինքնասպանություն գործել։ Տղամարդու ձեռքում ապակու կտոր է եղել, նա հայտարարել է, որ ուզում է կտրել իր կոկորդը։ Տղամարդու հետ բանակցություններ են վարել ոստիկանության և ԱԻՆ աշխատակիցները։ Նրա հետ աշխատել է ԱԻՆ հոգեբանական բաժնի հրահանգիչ Տիգրան Սարգսյանը։
Վերջին ժամանակներում Հայաստանում ինքնասպանության փորձերն ավելի հաճախակի են դարձել։ ԱԻՆ-ում չեն շտապում փորձերի թիվը կապել կորոնավիրուսի համավարակի հետ, սակայն վիճակագրությունն ակնհայտ է․ մեկ ամսում վարչության թեժ գծին զանգահարած 398 քաղաքացիները հոգեբանական օգնություն են հայցել, մինչդեռ անցած ամիս՝ նախքան կարանտինը, այդ ցուցանիշը երեք անգամ պակաս է եղել։
Եթե թեժ գծի զանգերի թիվը հրապարակվում է, ապա ինքնասպանությունների և ինքնասպանության փորձերի քանակը չի նշվում։ Չափազանց նուրբ թեմա է, ուստի վերջին 5-10 տարում աշխարհում ընդունված չէ ինքնասպանությունների և ինքնասպանության փորձերի վիճակագրությունը հանրայնացնել՝ խուճապային տրամադրություններից խուսափելու համար։
Հոգեբան-փրկարարի աշխատանքի մասին երեկվա դեպքի օրինակով զրուցեցել ենք ԱԻՆ հոգեբանական օգնության բաժնի հրահանգիչ Տիգրան Սարգսյանի հետ։
Հավանական ինքնասպանի և հոգեբանի աշխատանքի առանցքում զրույցն է։ Մարդու հետ զրուցելիս հոգեբանը պետք է առավելագույնս անկեղծ լինի, պետք է փորձի խուսափել ստանդարտ նախադասություններից ու բառերից։
«Պոլիկլինիկայի տղամարդու դեպքում շատ բարդ էր, նրա հետ դժվար էր երկխոսության բռնվել։ Գրեթե հնարավոր չէր շփման եզրեր գտնել։ Բանակցություններ սկսելու մեր փորձերը ավելի քան մեկ ժամ տևեցին։ Նա սթափ վիճակում էր, բայց խոսքը շատ ընդհատված էր, ոչ պարզ»,-պատմում է Սարգսյանը։
Եթե մարդը համառորեն երկխոսության մեջ չի մտնում աշխատակիցների հետ, պետք է փորձել լսել նրան։ Հաճախ հասարակական վայրում ինքնասպանություն գործելու փորձը ուշադրության և շփման կարիք ունեցող մարդու հոգու ճիչն է։ Երբեմն հոգում կուտակվածը պատմելուց հետո մարդիկ հանգստանում են։
«Այդ տղամարդը, ապակու կտորը կոկորդի մոտ պահած, ասում էր, որ խնդիր ունի։ Հարցին, թե ինչ խնդիր է, ինչով կարող ենք օգնել, չէր արձագանքում։ Անընդհատ կրկնում էր, որ խնդիրներ ունի և վերջ։ Նրա ազգականները նույնպես եկան պոլիկլինիկա, նրանք հավաստիացնում էին, որ տղամարդը հոգեկան հիվանդություններ չունի»,-նշում է հոգեբանը։
Հավանական ինքնասպանի հետ աշխատանքում առաջնայինը հոգեբանի աշխատանքն է։ Սակայն եթե մարդը շփման չի գնում, ինչպես այս դեպքում, նրանով զբաղվում են ոստիկանության աշխատակիցները՝ ավելի կոշտ մեթոդներ կիրառելով։
«Մեկ ժամ անօգուտ բանակցություններից հետո գործի անցան ոստիկանության աշխատակիցները։ Նրանք կտրուկ մոտեցան տղամարդուն, պինդ բռնեցին նրան և ձեռքից վերցրին ապակու կտորը։ Այնուհետև տղամարդու հետևից եկավ հոգեբուժական հիվանդանոցի բիրգադը և տարավ նրան»,-պատմում է Սարգսյանը։
ԱԻՆ աշխատակիցները միայն առաջին հոգեբանական օգնություն են տրամադրում։ Քաղաքացու հետագա ճակատագրով հետաքրքրվելը նրանց պարտականությունների մեջ չի մտնում։
Սուիցիդոլոգ Կամո Վարդանյանը նշում է, որ համաշխարհային վիճակագրության համաձայն՝ առավել հաճախ ինքնասպանություն գործում են դեռահասները, հասուն տղամարդիկ և տարեցները։
«Հայաստանում ևս ռիսկի խմբում դեռահասներն են և 40-ն անց տղամարդիկ։ Բայց մեզ մոտ, ի տարբերություն աշխարհի այլ երկրների, տարեցները բավական հազվադեպ են ինքնասպանության դիմում»,-ասում է նա։
Կանայք առավել հաճախ ինքնասպանության փորձ կատարում են զգացմունքային հողի վրա՝ անպատասխան սիրո պատճառով։ Տղամարդկանց մոտ պատճառները տարբեր են՝ կապված ընտանիքի, կարիերայի, ամուսնալուծության և գործազրկության հետ։
Նշենք, որ «911» փրկարար ծառայությունն աշխատում է շուրջօրյա։ Ցանկության դեպքում կարելի է զանգահարել ԱԻՆ-ի հոգեբանական ծառայություն՝ (+374 60) 44-02-75 համարով։
Ըստ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության տվյալների՝ աշխարհում յուրաքանչյուր 40 վայրկյանում ինքնասպանության մեկ դեպք է գրանցվում․ տարեկան ինքն իրեն կյանքից զրկում է 800 հազար մարդ։
