Հայաստանի օրհներգը հանգիստ չի տալիս: Վաղուց ու տարբեր անձանց, գործիչների, մտավորականների: Ժամանակ առ ժամանակ օրհներգը փոխելու, «Մեր հայրենիք»-ից հրաժարվելու և Արամ Խաչատրյանի երաժշտությանը վերադառնալու հարցերը հայտնվում են հասարակական-քաղաքական քննարկումների դաշտում, հետո մի երկու-երեք կամ չորս-հինգ տարով դրվում պահեստի գզրոցում, որպեսզի… ինչ-որ մեկ այլ պահի նորից հրապարակ բերվեն:
Բազմաչարչար հարցը նորից ասպարեզում շրջանառելու նախաձեռնողը, գիտեք, ԱԺ փոխնախագահ Ալեն Սիմոնյանն է, որը երկու օր առաջ ևս մեկ անգամ խոսեց այդ մասին:
Նա, պարզվում է, աշխատանքային խումբ է ստեղծել «Արամ Խաչատրյանի երաժշտության հիման վրա օրհներգի տեքստի մրցույթին մասնակցելու հայտեր ընդունելու և ուսումնասիրելու համար»: Աշխատանքային խմբում ընդգրկված են բավականին հարգարժան անձինք, գործիչներ, մտավորականներ: Բայց…
Որքան էլ այս՝ օրհներգափոխության թեման ու նաև նախաձեռնությունը «արհեստական օրակարգ» համարես, անխուսափելիորեն մի քանի հարց ծագում է:
Ինչո՞ւ «արհեստական օրակարգ»: Թեկուզ այն պարզ պատճառով, որ օրհներգի փոփոխությունը պետության ու հասարակության համար լուծման կարոտ ամենից կենսական հարցը չէ, առնվազն այս ժամանակահատվածում: Բազմապատիկ ավելի կարևոր խնդիրներ կան, եթե այլ հակափաստարկ չհնչի:
Մյուս կողմից, «Մեր հայրենիք»-ը արդեն միայն օրհներգ չէ, առավել ևս՝ այն չի կարող սոսկ որպես գրական ու երաժշտական ստեղծագործություն ընկալվել: Այն մեր պետության, մեր ժողովրդի պատմության, անցած ճանապարհի, առավել ևս, վերջին 28 տարիների մաքառումների ու նաև ձեռքբերումների անբաժանելի մասնիկն է դարձել: Ու սա ոչ թե էսթետիկ խնդիր է, այլ խորապես քաղաքական, գաղափարական հարց:
Երկրորդը` օրհներգի փոփոխության նախաձեռնողն ու այդ նախաձեռնությունը սատարողները ի սկզբանե վերցնում են միմիայն Հայկական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետության օրհներգի (ընդունվել է 1944-ին)՝ Արամ Խաչատրյանի գրած երաժշտությունը: Ու վե՛րջ:
Իսկ ինչո՞ւ: Արամ Խաչատրյանը, իհարկե, անվիճարկելի մեծություն է, ազգային հպարտություն ու աշխարհահռչակ կոմպոզիտոր: Սակայն հարցն այդ չէ, այլ մոտեցումը:
Իսկ ո՞վ է ասել, որ Հայկական ԽՍՀ հիմնի երաժշտությունը բացարձակապես անվիճարկելի է, երկրորդ՝ ո՞վ է ասել, որ չի կարող գրվել բացարձակապես նոր օրհներգ՝ նոր մեղեդի, նոր տեքստով: Ի՞նչ է, այլևս կոմպոզիտորներ չկա՞ն Հայաստանում և սփյուռքում: Չենք ասում՝ մի նոր Արամ Խաչատրյան, բայց կա՞ն կոմպոզիտորներ, որ նոր օրհներգ գրեն:
Եթե օրհներգը փոխելու հարց է դրվում, ապա ո՞րն է մոտեցումը. եղածի մեղեդին ու բովանդակությունը մեր առանձին հայրենակիցների, այսպես ասենք՝ քիմքին հաճո չէ, իսկ այ, Սովետական Հայաստանի հիմնի երաժշտությունը կարելի՞ է վերցնել:
Իսկ եթե, ասենք, ինձ ու էլի մի քանի տասնյակ հայրենակցի էլ ա՛յդ տարբերակը դուր չի գալիս: Մի աշխատանքային խումբ էլ մե՞նք ձևավորենք: Թե՞ դրա համար պարտադիր պիտի ԱԺ փոխնախագահ դառնալ:
Ու առհասարակ, ենթադրենք, Ալեն Սիմոնյանի ձևավորած աշխատանքային խումբը ինչ-որ որոշման հանգեց:
Ի՞նչ է լինելու հետագա ճակատագիրը: Հանրաքվեի՞ է դրվելու օրհներգի հարցը, միտինգային «քվեարկությո՞ւն» է լինելու, ԱԺ քննարկմա՞նն է ներկայացվելու, թե՞ մեկ այլ բան:
Տրամաբանական է, իհարկե, խորհրդարանի կողմից ընդունելու տարբերակը, քանզի օրհներգի հարցը կարգավորվում է օրենքով, իսկ օրենսդիր մարմինը ԱԺ-ն է:
Դժվար չէ նկատել, որ ինչ-ինչ, բայց նման հարցերի շուրջ բուռն ու կրքոտ քննարկումներ մերոնք կարողանում են ծավալել: Հացուջուր մի տուր, միայն թող` այդօրինակ թեմաների շուրջ վիճեն: Ախր, մինչև օրհներգը չփոխենք, ոչ մի գործ գլուխ չի գա` սկսած վարուցանքից, վերջացրած ներդրումների ներգրավմամբ:
