ԵՐԵՎԱՆ, 20 օգոստոսի — Sputnik. Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի գաղափարը անցումային արդարադատության մարմինների ստեղծման վերաբերյալ փորձագետների ու իրավաբանների ակտիվ քննարկումների առարկա է դարձել։ Անցումային արդարադատության մասին նա հայտնել է հանրահավաքի մասին, ու այս փուլում հասկանալի չէ` ինչի մասին է խոսքը։ Փաստաբանների պալատի նախագահ Արա Զոհրաբյանի խոսքով` այնուամենայնիվ այս փուլում կարելի է որոշ եզրակացություններ անել։
Նա հիշեցրեց, որ անցումային արդարադատությունը ժամանակավոր ու ստիպված միջոց է, որը կիրառվում է այն երկրներում ու հասարակություններում, որտեղ զինված բախումների և ուժային այլ ակցիաների հետևանքով քաոս է տիրում ու դրա հետևանքով պետական ինստիտուտները կաթվածահար վիճակում են։
«Այդ ժամանակ կարգուկանոնն ապահովելու համար դրուժինաներ են ստեղծվում, քաղաքացիների շարքերից դատավորներ են նշանակվում։ Կարծում եմ` բոլորը կհամաձայնեն, որ Հայաստանում հիմա այսպիսի իրավիճակ չկա», –ասաց Զոհրաբյանը Sputnik Արմենիայի թղթակցին։
Հիշեցնենք, որ օգոստոսի 17-ին Հանրապետության հրապարակում կայացած հանրահավաքի ժամանակ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը չափազանց կարևոր համարեց անցումային արդարադատության մարմիններ ստեղծելու վերաբերյալ քննարկումների անհրաժեշտությունը։
Փաշինյանն ասել է, որ պաշտոնավարման առաջին իսկ օրվանից հրաժարվել է դատարանների գործունությանը միջամտելուց, սակայն դա չի նշանակում, որ դատավորները պետք է «հրահանգներ» ստանան հին իշխանությունից։ Վարչապետն իր այս հայտարարությամբ ակնարկում էր ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանին կալանքից ազատելու որոշումը, որն օրեր առաջ կայացրել էր Վերաքննիչ դատարանը։
Զոհրաբյանի խոսքով` եթե գործադիր իշխանությանն անհանգստացնում է դատարանների պահվածքը և այդ պատճառով անհնար է թվում որոշ գործերի շուրջ արդարադատության հասնելը, ապա այդ խնդրի լուծման համար այլ գործիքներ էլ կան։ Իսկ անցումային արդարադատության կիրառումը միանգամից մի քանի հարց անպատասխան է թողնում։
«Կրկնում եմ` չգիտեմ ինչպես է իշխանությունը պատրաստվում անցումային համակարգ ստեղծել, բայց ինձ համար կարևոր է, արդյո՞ք դրա համար հիմքեր կան։ Կա ՀՀ Սահմանադրության 1-ին հոդվածը ու այդ հոդվածն անփոփոխ է. այն ասում է, որ Հայաստանի Հանրապետությունը իրավական պետություն է։ Դա նշանակում է, որ պետական իշխանությունը պարզապես սահմանափակվում է օրենքի ուժով», – ասաց Փաստաբանների պալատի նախագահը։
Եթե դրան ավելացնենք իշխանության ճյուղերի բաժանման սկզբունքը, ապա Զոհրաբյանի համար անհասկանալի է` ինչպես պետք է ստեղծվեն անցումային արդարադատության մարմինները, որ սահմանադրության վերոհիշյալ կետը չխախտվի։
Մեր զրուցակիցը կարծում է, որ առկա խնդիրների լուծման այլ միջոցներ կան, դրա համար պետք է աշխատել ՀՀ քաղաքացիների իրավագիտակցության վրա, ինչ–որ միջոցառումներ անցկացնել։
Նա խոստովանում է, որ դատավորները հասարակության վստահությունը չեն վայելում։ Ու փաստաբաններից շատերը հաճախ դժգոհ են դատական համակարգից։ Սակայն սա ակնհայտորեն այն ճգնաժամային պահը չէ, որ դատավորների վրա խաչ քաշեն ու արդարադատության նոր համակարգ ստեղծեն։ Զոհրաբյանը մտավախություն է հայտնում, որ իշխանության գործողությունները կարող են խթանել անարխիան ու մարդիկ սկսեն համատարած խախտել օրենքները։
Խնդրին պետք է նայել նաև հերթական ներդրողի աչքերով։ Ցանկացած ներդրող շահագրգռված է, որ երկրում առաջին հերթին կայունություն լինի։ Ու եթե այսօր գործող իշխանությունը քանդի ամեն բան, այդ թվում` դրականը, ապա դժվար չէ գլխի ընկնել, որ ներդրողները փախուստի կդիմեն։
