Չորեքշաբթի ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը, որը վերջերս Հյուսիսային Կորեայի առաջնորդ Կիմ Չեն Ինին վիրավորական մականուններով էր կոչել և խոստացել նրան իր երկրի հետ միասին վերացնել աշխարհի երեսից, Twitter-ում նույնատիպ անեծքներ է ուղղել Սիրիայի առաջնորդ Բաշար Ասադի հասցեին։ Վիրավորական խոսքերին հետևել է` ամերիկյան հրթիռները «որսալու» Ռուսաստանի հրավերը, որոնք շուտով բաց կթողնվեն Սիրիայի ուղղությամբ, իսկ այդ հրթիռներից Ամերիկան, Թրամփի խոսքով, շատ ունի` և՛ լավերը, և՛ խելացիները, ամեն տեսակի։
Այդ գրառման մասին բոլորը հիանալի գիտեն։ Այն մեծ իրարանցում էր առաջացրել` ընդհուպ մինչև ազգային արժույթի անկում և ատոմային պատերազմին զանգվածային նախապատրաստում։ Այն մասին, որ Թրամփն այդպես էլ ոչինչ չարեց Հյուսիսային Կորեայի հանդեպ, քչերը հիշեցին։
Աշխատանքային օրվա վերջում, հազվագյուտ խելամիտ ձայները, որոնք կոչ էին անում կարդալ ԱՄՆ նախագահի երկրորդ գրառումը և վերջ դնել խուճապին, վերջապես հասան նորությունները սպառող հանրության ականջներին, և շատերը վերջապես հանգստացան։ «Ռուսաստանի հետ մեր հարաբերությունները այժմ ավելի վատ են, քան երբևէ` ներառյալ սառը պատերազմի ժամանակները։ Դրա համար պատճառներ չկան։ Ռուսաստանը մեր օգնության կարիքն ունի իր տնտեսության զարգացման հարցում` դա շատ հեշտ կլիներ անելը։ Պետք է, որ բոլոր երկրները միասին աշխատեն։ Կանգնեցնե՞նք սպառազինության մրցապայքարը», — առաջարկել էր Դոնալդը, կարծես թե նա չէր 40 րոպե առաջ մոլորակին խուճապահար արել։
Սակայն այդ երկու գրառումները միակը չէին։ Դրանցից առաջ Թրամփն, այսպես ասած, նախաբան էր հրապարակել, որում Ռուսաստանի հետ հարաբերությունների վատթարացման պատճառ է անվանել «ռուսական դոսյեի» կեղծ ու ծախու հետաքննությունը, որը կազմակերպել էին «ժողովրդավարների կողմնակիցները կամ Օբամայի համար աշխատող մարդիկ»։ Այսինքն` ամեն ինչ շատ պարզ է` Թրամփի նկատմամբ կոմպրոմատ են փնտրում, և «ռուսական հետքն» այն ուղղությունն է, որտեղ տեսականորեն այն կարող են գտնել։ Իսկ դա նշանակում է, որ որքան Թրամփը խիստ է Ռուսաստանի հետ, այնքան ավելի շատ կասկածներ է ցրում։
Եվ այս դեպքում բախվում ենք մի ֆենոմենի, որը երկար էր խմորվում և հասունացավ վերջերս։ Այն կապված է մարդկանց զանգվածների հետ, որոնց արդարացիորեն սկսեցին անվանել «նորությունների սպառող»` մաստակի, փոփ-քորնի և լվացքի փոշու սպառողների նման։ Դա այն է, երբ, պայմանականորեն ասած, «նորության մեկ միավորը» ներթափանցում է նման սպառողի գիտակցություն ու մնում այնտեղ անփոփոխ։ Այսինքն` սպառողը տեղեկությունն ընկալում է այն տեսքով, որով այն մատուցվում է` առանց վերլուծության ենթարկելու և ընկալելու։
Քանի որ նման սպառողը տեղեկությունը ստանում է մեծամասամբ մի աղբյուրից, որը նա ժամանակին գերադասել էր մյուսներից, ապա այն մեկ այլ նորության հետ համեմատելու տարբերակ չունի։ Դա մարդու գիտակցված ընտրությունն է, որը վերջին տարիների ընթացքում իր համար նոր մարմին էր աճեցրել` սմարթֆոնը։ Իսկ եթե տեղեկությունը որևէ բանի հետ համեմատելու տարբերակ չկա, իսկ «տեղեկության հաջորդ միավորը» ընկալվում է առանց որևէ կապի այն բանի հետ, ինչի մասին խոսվել է մինչ այդ և կհայտնեն հետո, ապա այն ընկալվում է որպես միակ հնարավորը, և այդ պատճառով էլ` հավաստին։
Ահա այդ պատճառով է խուճապ առաջացել։ Թվիթերում տարածված տեղեկությունն անմիջապես վերածվում է «թվիթերյան դիվանագիտության», իսկ նման դիվանագիտություն վարելն ավելի հեշտ է, քան ավանդականը, գոնե այն պատճառով, որ տարակուսանքով լի հայացքներ չես տեսնում այն մարդկանց շրջանում, ովքեր դեռ չեն կորցրել իրադարձությունները վերլուծելու կարողությունը և ամբողջական վերլուծելու, այլ ոչ «միավորի» չափով։
Այդ պատճառով էլ հնարավոր դարձավ անտեսել, օրինակ, անմեղսունակության կանխավարկածը, տրամաբանությունն ու ճշմարտացիությունը, էլ չենք խոսում «մահկանացուն կնքած» միջազգային իրավունքի սկզբունքների մասին։ Եթե ասել են «թունավորել են», նշանակում է` թունավորել են, ասել են` Ռուսաստանը, ուրեմն միայն նա, և ուրիշ ոչ ոք։ Եթե ձեզ ասում են, որ թունավոր գազը կարող է դռան բռնակների վրա մնալ շաբաթներով, ուրեմն սպառեք տեղեկությունը, և պետք չէ հիշել միջին դասարաններում դասավանդվող ֆիզիկայի օրենքները։
Մոտ մեկ ժամում Թրամփը կարողացավ կատարել Ռուսաստանի հասցեին ռազմատենչ հռետորության ամենօրյա պլանը, որը կոչված էր ցույց տալու Մոսկվայի հետ իր կապի անհնարինությունը։ Այնուհետև տեղեկության հաջորդ չափաբաժինը տարածվեց` «եկեք համերաշխ ապրենք»։ Եվ որևէ հակասություն չկա, դրանք տեղեկության տարբեր միավորներ են, միմյանց հետ կապ չունեցող, և եթե այդպես էլ ընդունեք դրանք, ապա ամեն ինչ չափից դուրս պարզ է։
Նման սկզբունքների վրա հիմնված թվիթերյան դիվանագիտությունը կարող է խնդիրներ առաջացնել` սոցցանցերում խուճապ է առաջացել և պատրաստվում են Դատաստանի օրվան, նույնը բորսաներում, մի շարք ԶԼՄ-ներում… Եվ մի քանի ժամ անց միայն, վերջապես, տեսնելով, որ ապոկալիպսիսը չեղյալ են հայտարարել, մարդիկ սկսում են զբաղվել իրենց սովորական գործերով, մինչև հաջորդ պոտենցիալ վտանգավոր «տեղեկատվության միավոր» ստանալը։ Վտանգավոր, որովհետև ոչ բոլորն են «սպառող», իսկ «չսպառողների» թվում կարող են սադրիչներ կամ պարզապես խելագարներ լինել, իսկ նրանք իսկապես կարող են իսկական աղետի պատճառ դառնալ։
Իսկ լսող սպառողներից բաղկացած հասարակությանն ավելի հեշտ է կառավարելը։ Եղանակը փչացնում են վերլուծող մարդիկ, նրանք, ովքեր սովոր չեն հավատալ ասածին։ Ինչպես գրված էր մի օգտակար գրքում, «Գրագետ մարդը թագավորի թշնամին չէ։ Թագավորի թշնամին երազկոտ, կասկածամիտ, չհավատացող գրագետ մարդն է»։
