Թեև թվում է` ՆԱՏՕ-ն անզուսպ կերպով ընդլայնվող ռազմական դաշինք է, բայց չի բացառվում, որ ընդլայնումը կարող է փոխարինվել սեղմվելով։ Խոսքն, իհարկե, հյուսիսատլանտյան դաշինքի փլուզման կամ դրա ինքնաոչնչացման մասին չէ, սակայն ձևաչափի ու մասնակիցների կազմի փոփոխությունն իրատեսական է։ Առաջին հերթին դա կապված է Միացյալ Նահանգների վարած քաղաքականության և հատկապես վերջին տարիներին Թուրքիայի պահվածքի հետ։
ԱՄՆ-ը դեպի Իրան հերթական խաչակրաց արշավանքին է պատրաստվում, սակայն մեծ հավանականություն կա, որ այդ արշավանքում նա միայնակ կլինի։ Շատ մասնագետներ համամիտ են, որ ԱՄՆ-ի` Իրանի հետ հերթական «միջուկային գործարքից» հետ կանգնելը նրա համար նույնիսկ ձեռնտու կլինի, քանի որ Թեհրանը գաղափարախոսական հաղթաթղթեր կստանա։ Եվրոպական մայրաքաղաքների մեծ մասն անցել են այն փուլը, երբ նրանց դժգոհությունը լուռ էր ու ավելի շատ տրտունջի էր նման, և արդեն բացահայտորեն ասում են այն մասին, որ համաձայն չեն հակաիրանական պատժամիջոցների հետ։
Հնարավոր է, միայն Լոնդոնը ինչպես միշտ սկսի հնազանդորեն ձայնակցել Վաշինգտոնին` հին երգի նոր մշակված կատարման ժամանակ, մնացածը եթե ակտիվորեն դեմ չարտահայտվեն, ապա դժվար թե աջակցեն այսպիսի նախաձեռնություններին։ Սակայն հնարավոր է, այս ամենը անդրադառնա դաշինքի ներքին հարաբերությունների վրա։ Ոչ մի ճակատագրական բան տեղի չի ունենա, բայց վատ նստվածքը կմնա։
Այդ նստվածքը խորանում է նաև Թուրքիայի անկանխատեսելի պահվածքի պատճառով, որը ՆԱՏՕ-ի փոքրասիական ֆորպոստն է։ Այդ երկրի ցուցադրական մտերմացումը Ռուսաստանի հետ, ռուսական զենքի ձեռք բերումը ոչ մի կերպ չի կարող ազդել կազմակերպության ներսում սերտ կապերի վրա։ ԱՄՆ-ն ոչ միայն լուռ հետևում է Թուրքիայի ղեկավարության քաոսային շարժմանը, այլև կամաց-կամաց գործնական միջոցառումներ է ձեռնարկում` մեկ ինքանթիռներն է հանում ՆԱՏՕ-ի «Ինջիրլիք» ավիաբազայից, մեկ էլ, ինչպես հայտնում է Hurriyet-ը, այնտեղի սպառազինության պահոցն «այլ երկիր» է տեղափոխում։
Հինգշաբթի Ֆրանսիայի նախագահ Մակրոնը հրաման տվեց երկրի զորքերը տեղաբաշխել սիրիական Մանբիջում այն բանից հետո, երբ պարզ դարձավ, որ Թուրքիան Աֆրինում ամենևին էլ ահաբեկչության դեմ չէր պայքարում, այլ պարզապես օկուպացնում էր այն։ Ամեն ինչ այնքան լուրջ է, որ Անկարայում Ֆրանսիայի դեսպանին հրաման է տրվել Էրդողանին հասցնել Ելիսեյան պալատի որոշումը։ Այլ հարց է, ինչի են ընդունակ ֆրանսիական զորքերը և ինչ հրաման կստանան, սակայն ՆԱՏՕ-ի երեք անդամենրի առճակատման տեսական հնարավորությունը ավելի հավանական է դարձել։
Էրդողանի խելահեղ պահվածքը ՆԱՏՕ-ի ևս մեկ գործընկերոջ` Հունաստանի նկատմամբ արդեն վաղուց է անցել բոլոր սահմանները։ Հունաստանի պաշտպանության նախարար Պանայոտիս Կամենոսը արդեն ուղղակիորեն հայտնել է, որ Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը «խելագարևվել է»։ «Դուք չեք կարող պատասխանել խելագարին», — հայտարարել է նա` մեկնաբանելով Թուրքիայում կալանավորված երկու հունական նավերի հետ կապված պատմությունն ու Էգեյան ծովի ջրային տարածքում այդ երկրի սադրիչ պահվածքը։
Ու եթե ֆրանսիացիները չհամարձակվեն Թուրքիայի հետ առճակատման գնալ, ապա հույները` կորցնելով համբերությունը, կարող են նաև հարվածել Էրդողանին։ Նույնիսկ չեմ ուզում մտածել` ինչ հետևանքներ դա կարող է ունենալ։
Էրդողանը, որը կարծես շանտաժից բացի քաղաքական խաղի այլ միջոցներ չգիտի, չի շտապի դուրս գալ ՆԱՏՕ-ից. ի՞նչ անհրաժեշտություն կա սպանել հավին, որը, թեկուզ և ոսկեջրած, բայց ձու է ածում։ Եվ արդեն հարց է առաջանում, թե ի՞նչն է լավ հենց ՆԱՏՕ-ի համար` կորցնել Թուրքիան, կամ թույլ տալ նրան անորոշ ժամանակով մնացածին շանտաժի ենթարկել` այդպիսով ապակայունացնելով ներքին իրավիճակը։
Իսկ այդ ապակայունացումը կարող է շատ վտանգավոր լինել և արդեն ոչ միայն դաշինքի համար։ Շատ վատ կլինի, եթե հանկարծ թուրքական զորքերը մարտի դուրս գան ֆրանսիական զորքերի դեմ։ Մակրոնն ասես անսպասելի հիշել է 250 տարվա վաղեմություն ունեցող ֆրանսիական զենքի հզորության մասին։ Էրդողանը կարող է ստուգել` որքանով է այն այսօր հզոր, սակայն դժվար թե ստուգման արդյունքը ուրախացնի ֆրանսիական կողմին։
Իսկ եթե, ալլահը չանի, պատահական կամ ոչ այդքան պատահական թուրքական ու ամերիկյան զորամասերը բախվեն, ապա վտանգի աստիճանը մի քանի անգամ կաճի։ Եվ դա արդեն լրիվ այլ պատմություն կլինի, որից հյուսիսատլանտյան դաշինքի ռազմական առումով ինքնաբավ անդամները կարող են որոշակի եզրակացություններ անել։
