Մայքլ Հեն ուսանում է Հարվարդի համալսարանի վերջին կուրսում։ Առաջին անգամ նա Հայաստան եկել է 2015 թվականին: Այդ այցից հետո երիտասարդը սկսեց սոցցանցերում տարբեր տեսահոլովակներ տեղադրել մեր երկրի մասին։ Մայքլի հրապարակումները մեծ համբավ են վայելում համացանցում, հատկապես հայ օգտատերերի շրջանում. գունեղ ռեպորտաժներն ուղեկցվում են հեղինակի հետաքրքիր տեղեկություններով և մեկնաբանություններով։ Իր այցի հիմնական նպատակի և այն մասին, թե ինչ ընդհանրություններ կան հայերի ու չինացիների միջև, Մայքլը պատմում է Sputnik Արմենիային տված հարցազրույցում։ Նրա հետ զրուցել է Լիլիթ Հարությունյանը։
- Մայքլ, մեր առաջին զրույցի ժամանակ ասացիր, որ Հայաստան այցելելու որոշման համար խթան դարձավ Քարդաշյանների ընտանիքի այցը…
— Դա ավելի շատ առիթ էր։ Իսկ որոշումը հասունացավ այն ժամանակ, երբ տեղեկացա ՀՀ ԿԲ-ի և Հարվարդի համալսարանի համատեղ իրականացվող ծրագրի մասին։ Հայաստանն այն ժամանակ պատրաստ էր մեր համալսարանից 3-4 ուսանողի ընդունել, որոնք գործնական պարապմունքների ընթացքում զբաղվել էին Հայաստանի և տարածաշրջանի ուսումնասիրմամբ։ Ես որոշեցի օգտվել այդ հնարավորությունից… Այժմ ուսումնասիրում եմ նաև արևմտահայերենը…
- Իսկապե՞ս։ Դժվար չէ՞։
— Փոքր-ինչ դժվար է, երկար բառեր շատ կան (ժպտում է)։ Պարզապես ԱՄՆ-ում հայերի մեծամասնությունը հենց արևմտահայերեն է խոսում։ Իմ հիմնական մասնագիտությանը՝ տնտեսագիտությանն առնչվող դասընթացների հետ մեկտեղ, նաև հայագիտության դասերի եմ հաճախում։
- Հատկապես ի՞նչը գերեց քեզ Հայաստանում՝ մարդի՞կ, տեսարժան վայրե՞րը, ճարտարապետությո՞ւնը…
— Ամեն ինչը։ Մարդիկ այստեղ շատ սիրալիր են, բարի, գեղեցիկ, կարողանում են իսկական ընկերություն անել, հոգալ միմյանց մասին։ Ինձ դա շատ է դուր գալիս։ Բացի այդ, Հայաստանը հնագույն պատմություն ունի, ինչպես Չինաստանը։ Ժողովրդի հնագույն պատմությունից, մշակույթից կարելի է շատ բան սովորել։ Դա հրաշալի է։
- Հայերի և չինացիների միջև ընդհանրություններ կա՞ն։
— Կարծում եմ, թե հայերը և թե չինացիները շատ հոգատար են ընտանիքի նկատմամբ, դա ամենաակնհայտ ընդհանրությունն է։ Ընտանիքն ինչպես մեզ մոտ, այդպես էլ ձեզ մոտ, միշտ առաջին տեղում է։
- Մայքլ, դու բավական աշխուժորեն գովազդում ես Հայաստանը սոցցանցերում: Սեփական փորձով գիտեմ, թե դա ինչ դժվար աշխատանք է։ Ո՞րն է քո անձնական շահը, հետաքրքրվածությունը։
— Երբ ես նկարահանեցի և հրապարակեցի Հայաստանի մասին իմ առաջին տեսահոլովակը, չէի սպասում, որ այն այդքան ճանաչում կունենա։ Մեծ թվով օգտատերեր հետաքրքրվեցին դրանով։ Կարծում եմ, հենց դա էլ դրդեց ինձ շարունակել տեսահոլովակների նկարահանումը: Ես հասկացա, որ Հայաստանի, նրա քաղաքների, մշակույթի ու երաժշտության մասին շատերը կցանկանային ավելին իմանալ։ Ուրեմն ինչու՞ դա չանել։ Իմ ամերիկացի ընկերներից շատերը երբեք չէին լսել այդ երկրի մասին, անգամ այն շփոթում էին Ալբանիայի և Ռումինիայի հետ: Այժմ հետաքրքրվում են, թե ի՞նչ պետություն է Հայաստանը, ո՞րտեղ է գտնվում։
- Այսինքն՝ որևէ ծրագիր կամ նախագիծ չկա՞։
— Ոչ, ոչ ոք ինչ չի ուղղորդում կամ հորդորում Հայաստանի մասին տեսահոլովակ նկարահանել (ժպտում է)։ Առավել ևս, որ դա ես կանոնավոր չեմ անում, երբեմն ամիսներով հրապարակումներ չեն լինում, երբեմն հաճախակի են լինում։ Դա կախված է տրամադրությունիցս…
- Իսկ որքանո՞վ են ճանաչում մեր երկիրը Չինաստանում։
— Ավագ սերունդը բավական լավ գիտի, քանի որ Հայաստանը ԽՍՀՄ-ի կազմում էր։ Պապս, օրինակ, Ռուսաստանում է սովորել և շատ բան կարող է պատմել Երևանի մասին: Իսկ ծնողներս գրեթե ոչինչ չգիտեն։
- Վերջին 2-3 տարիներին մեզ մոտ առավել հաճախ կարելի է Չինաստանից ժամանած զբոսաշրջիկների խմբեր տեսնել…
— Այո, նախկինում վիզա ստանալը բարդ էր: Հիմա գործընթացը պարզեցվել է, և էլեկտրոնային վիզայի համակարգ է գործում։ Դրա շնորհիվ անցյալ տարի մոտ 5 հազար չինացի է այցելել Հայաստան, այդ դեպքում, երբ նախանցյալ տարի այցելուների քանակը մոտ 2 հազար էր։ Այսինքն՝ զբոսաշրջիկների քանակը ավելի քան կրկնակի աճել է։ Չինացիները շատ են սիրում պատմություն, մշակույթ ուսումնասիրել, իսկ Հայաստանը դրա համար երկրագնդի լավագույն վայրերից է։
- Համալսարանն ավարտելուց հետո մտադրություն ունե՞ս այստեղ տնտեսական որևէ նախագիծ իրականացնել։
— Մեծ հույսեր ունեմ։ Ի դեպ, այս անգամ այցելությունս որոշակի առաքելություն ունի։ Փորձում եմ օգնել իմ հարազատ բուհին՝ Հայաստանի հետ ավելի սերտ կապեր հաստատել։ Հարվարդը հետաքրքրված է ոչ միայն Երևանի և ԿԲ-ի հետ համագործակցելու հարցում, ինչպես հիմա է, այլև երկրի մարզերի` նաև այլ ոլորտներում փոխգործակցելու եզրեր փնտրելով ՝ մշակույթի, նանոտեխնոլոգիաների: Հենց դրանով էլ այժմ զբաղվում եմ։
- Ուրեմն քեզ հաջողություններ եմ մաղթում բոլոր նոր նախագծերում։
— Շնորհակալություն։
