ՀՀ կառավարությունը նոյեմբերի 16-ին հավանություն տվեց ընտանեկան օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին օրենսդրական նախագծին, իսկ արդարադատության նախարար Դավիթ Հարությունյանը հայտարարեց` առաջին անգամ Հայաստանում օրենքով ամրագրվում է, որ կարող են ամուսնանալ միայն կինն ու տղամարդը:
Հիշեցնենք, որ հինգշաբթի ՀՀ արդարադատության նախարարը կառավարությանը ներկայացրեց Ընտանեկան օրենսգրքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին հարցը։ Նա նշեց, որ դրանց անհրաժեշտությունը պայմանավորված էր Սահմանադրության բարեփոխումներով, իսկ այդ բարեփոխումներով ամրագրվում է նաև ծնողական իրավունքներից զրկելու կամ դրանք սահմանելու նպատակը, երեխաների մի շարք իրավունքները, «երեխաների շահեր» հասկացությունը, ինչպես նաև որդեգրման ընթացակարգի կարգավորումը: Այսինքն` ինչի շուրջ, մասնավորապես, վերջերս հասարակության մեջ լուրջ վեճեր էին ծագել:
Այս թեմային նրբության մի մասնաբաժին ավելացրեց նախարարի հայտարարությունն այն մասին, որ Հայաստանում միայն այսօր է օրենսդրական մակարդակով ամրագրվում բացառապես տղամարդու և կնոջ միջև ամուսնությունը:
«Առաջին անգամ է ամրագրվում, որ ամուսնություն կարող է գրանցվել միայն կնոջ և տղամարդու միջև», — ասաց նա։
Մինչև այսօր «բացառապես տղամարդու և կնոջ միջև ամուսնության թույլատրելիության մասին» դրույթը գործում էր «ապրիորի», իսկ հիմա կամրագրվի օրենսդրական մակարդակով:
Թվում է թե, ժպտացինք ու անցանք, լավ է: Սակայն նայում ես օրացույցին, և հանկարծ մի միտք է խոցում. գուցե ամեն ինչ չէ, որ այդքան հեշտ է, և պատմությունը դեռ նոր է սկիզբ առնում:
Չէ՞ որ կառավարության հիշատակած նիստը տեղի ունեցավ նոյեմբերի 24-ից ընդամենը 8 օր առաջ, այսինքն այն օրից 8 օր առաջ, երբ պետք է ստորագրվի Հայաստանի և ԵՄ-ի միջև համաձայնագիրը: Եվ այդ ստորագրումից մեկ շաբաթ առաջ հայկական ընտանեկան օրենսգրքում բավականին նշանակալի փոփոխություն է մտցվում, որը հակասում է, այսպես ասենք, եվրոպական հայացքներին, կապված այն հանգամանքի հետ, թե ով և ինչ սեռական հարաբերակցությամբ կարող է ընտանիք կազմել:
Սակայն այդ փոփոխությունը կարելի էր մտցնել, ասենք, և՛ կես, և՛ մեկ տարի առաջ, կամ նույնիսկ 2018 թվականի ցանկացած ամսում. հրատապ և կոնկրետ պահի հետ կապված որևէ տարր այն չի պարունակում: Բայց այդ փոփոխությունը, որը թեև այնքան էլ սկզբունքային չէ (համաձայնագիրը հիմնականում առնչվում է քաղաքական և տնտեսական հարցերին), անպայման հայտնվելու էր նրանց ուշադրության կենտրոնում, ովքեր հետաքրքրվում են նմանատիպ հարցերով:
Եվ այստեղ սկսում ես մտածել. «Պատահաբա՞ր է այս ամենը համընկել»: Գուցե, բայց եթե պատահականություն չկա, ապա ի՞նչ նպատակներով է որոշվել Հայաստանի ընտանեկան օրենսգրքում ամրագրել այդ նորմալ և ակնհայտ փաստը հենց հիմա: Համենայնդեպս, հասարակության զգալի մասին հետաքրքրում է այդ հարցը:
Առաջին դեպքը կարելի է չդիտարկել. ամեն ինչ պարզ է, համընկել է, թող համընկնի: Երկրորդ հավանականությունը անմիջապես հարց է ծնում` «իսկ ինչո՞ւ»:
Մի բացատրություն կա. փոփոխությունը հիմա է արվել, որպեսզի ստորագրման հարցում որոշակի խոչընդոտներ ստեղծվի: Բայց այդ հարցը հազիվ թե այնքան սկզբունքային լինի, որ համաձայնագիրն այդ պատճառով չստորագրվի, բացի այդ, ինչի՞ համար է պետք ընդհանրապես խափանել պայմանագրի ստորագրումը, մասնավորապես` այդ ձևով: Այնպես որ այս տարբերակն իրական չի թվում:
Ավելի իրատեսական ու ճշմարիտ է ընկալվում այն տեսակետը, որ Ընտանեկան օրենսգրքում փոփոխություններ են կատարվում, որպեսզի դրանք… չեղարկեն: Այո,այո, չեղարկեն մոտ ապագայում` նախապես ձևացնելով, թե «փորձագիտական քննարկումներ» են ընթանում և թեժ վիճաբանություններ հրահրեն հասարակության շրջանում` ոչ այնքան կանխատեսելի հետևանքներով: Իսկ որ այդ թեմայի շուրջ վեճերը Հայաստանում բավական թեժ են լինելու, կասկածից վեր է:
Սակայն հարցն այն է, որ փոփոխությունները չեղարկելու համար, շատ հավանական է, որ Եվրոպան գումարներ կհատկացնի, իսկ եվրոպական փողեր ստանալը միշտ էլ հաճելի է: Եվ ԵՄ-ն արդեն բազմաթիվ անգամներ է մեծ գումարներ հատկացրել ամենատարբեր միջոցառումներ և բարեփոխումներ անցկացնելու համար: Ֆինանսավորում հնարավոր է ստանալ ցանկացած տեսքով և, ըստ ամենայնի, ինչպես միշտ տարբեր ՀԿ-ներին տրամադրվող դրամաշնորհների տեսքով:
Գումարներ կարող են գալ Հայաստան, ընդ որում` լուրջ գումարներ, իսկ այդ փոփոխության չեղարկումը, եթե կառավարությունն արդեն որոշել է այն չեղարկել, սկզբունքորեն ոչ մի կոպեկ չի արժենա: Չհաշված հասարակական ընդվզման ալիքը, բայց ո՞ւմ է դա մեզ մոտ հետաքրքրում: Դրամաշնորհները կարելի է ստանալ, կարելի է յուրացնել, խնդիրն էլ կարելի ձևական քննարկել, պայքարել դրա դեմ, ու փոփոխությունն էլ վերջին հաշվով նույնիսկ չչեղարկել։ Դա առավել ևս ոչ մեկի համար ոչինչ չի արժենա:
Իսկ որպեսզի Եվրոպային դժվար չլինի նկատել, որ ամուսնությունների պետական գրանցման հայկական օրենքներում ամրագրվել է միայն տարբեր սեռերի ներկայացուցիչների միջև ամուսնության հավանականությունը, նման ճշգրտում է մտցվում հենց հիմա` նոյեմբերի 24-ից առաջ:
Եվ չէ՞ որ չենք կարող ասել, որ սա անհավանական տարբերակ է:
