ԵՐԵՎԱՆ, 29 օգոստոսի– Sputnik. Հայերս սիրում ենք մաքրել սեփական բնակարանը, բայց՝ ոչ ընդհանուր միջանցքը: Կարծրատիպ է, թե ոչ՝ դժվար է ասել: Բայց մենք նաև սիրում ենք դժգոհել ու փնթփնթալ, որ աղբի համար պատասխանատու օղակը լավ չի կատարում իր աշխատանքը: Իհարկե, կարելի է սկսել հենց մեզանից: Յուրաքանչյուրս մեր տեղում, եթե փոքր-ինչ ջանք գործադրենք՝ կարճ ժամանակ անց մեզ շրջապատող միջավայրը շատ ավելի հրապուրիչ կդառնա:
Առայժմ, հայ հանրությունը հաճույքով մասնակցում է Երևանում և մարզերում, համայնքների ներսում, հանգստավայրերում, նույնիսկ մարզերի ճանապարհամերձ տարածքներում կուտակված աղբը լուսանկարելու և այս «բուրավետ» փաստը սոցցանցերում տեղադրելու պրոցեսին: ֆեյսբուքյան օգտատերերի բացահայտումներին ուշի ուշով հետևում են գործադիրում: Ոլորտը կարգավորող կառավարության պատասխանատուները արձագանքում են հնարավորինս արագ՝ ժամեր կամ օրեր անց տեղադրելով նույն վայրի լուսանկարները, որոնք փաստում են, որ աղբը մաքրվել է:
Ավելի վճռական քայլերի համար, սակայն, հստակ գործող մեխանիզմ է անհրաժեշտ:
«Մաքուր Հայաստան» ծրագրի մեկնարկը տրվեց այս տարվա ապրիլի 20-ին: Հայաստանը համատարած աղբից մաքրելու հանձնարարականի հետքերով վարչապետն անգամ նկատողություն արեց մարզպետներին ու համայնքների ղեկավարներին, ոստիկանապետին էլ հանձնարարեց աղբահանության հարցում կոշտ գործողությունների դիմել: Միաժամանակ, կառավարության ղեկավարն արդարադատության նախարարին հանձնարարեց երկամսյա ժամկետում կառավարություն ներկայացնել համապատասխան օրենսդրական փոփոխություններ՝ աղբահանության և սանիտարական մաքրման ոլորտում իրավախախտումների համար առավել հստակ ու համապարփակ նորմեր ներդնելու վերաբերյալ:
Հանձնարարականից անցել է ավելի քան չորս ամիս: Փաստաթուղթը՝ քննարկման սեղանին է: Սևով սպիտակի վրա կառավարությունը գրել ու ամրագրել է տույժ- տուգանքները՝ փոփոխություններ անելով «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ» ՀՀ օրենսգրքում, ինչպես նաև հեղինակել է «Համայնքային թափոնների կառավարման մասին» նոր օրենքը: Իհարկե, Հայաստանը չունի աղբավայրերի կառավարման դրական փորձ, բայց և այնպես, մի օր պետք է սկսել, և այդ օրը եկել է:
«Համայնքային թափոնների կառավարման մասին» նոր օրենքի առաջնահերթ նպատակն է նվազեցնել մարդու առողջությանը հասցվող վնասը, թափոնների հավաքումը, կառավարումը, կազմակերպումը և ամեն ինչ անել՝ բնությունից նոր ներգրավվող ռեսուրսը պակասեցնելու և վերաշրջանառության մեջ դնելու մեր ունեցած ռեսուրսները: Հասնել աղբավայրերի պատշաճ կառավարմանը՝ գերխնդիրն է: Բոլոր նրանք, ովքեր կցանկանան շրջանցել օրենքը՝ կտուգանվեն: Կարճ ու կոնկրետ:
Օրինակ՝ առաջարկվում է մինչև 2 կգ համայնքային թափոնով շրջակայքն աղտոտելու համար տուգանել 16 հազար դրամ: Նույն գործողությունը, կատարված բնակելի տնից կամ այլ շենք-շինությունից, կտուգանվի 20 հազար դրամ: Շրջակայքի աղբոտումը 1 խմ և ավել համայնքային թափոնով առաջացնում է տուգանքի նշանակում ֆիզիկական անձանց դեպքում` 60 հազար, իսկ իրավաբանական անձանց դեպքում` 200 հազար դրամ: Իսկ շրջակայքի աղտոտումը խոշոր եզրաչափ ունեցող համայնքային թափոններով առաջացնում է տուգանքի նշանակում սահմանված նվազագույն աշխատավարձի` ֆիզիկական անձանց դեպքում` հարյուրապատիկի, իսկ իրավաբանական անձանց դեպքում` երեքհարյուրապատիկի չափով: Ահա, այսպիսի տուգանքներ:
Գործադիրում հավատացած են, որ պետք է մարդու գրպանին «կպնել»՝ նպատակներին հասնելու համար:
Ի դեպ, ժամանակից տեխնոլոգիաների օգտագործումը կարող է հանգեցնել աղբահանության սակագների բարձրացման: Ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ երկրները, որոնք ժամանակակից տեխնոլոգիաներ են կիրառում, ունեն աղբահանության բարձր սակագին:
ՀՀ տարածքային կառավարման ու զարգացման նախարարի մամուլի խոսնակ Կարինե Մանգասարյանի խոսքով, սակայն, Հայաստանի պարագայում նման խնդիր դեռևս չկա օրակարգում: Գործադիրում հարցը դեռ պետք է քննարկեն, հստակեցնեն: Մինչ այդ, օրենսդրական փաթեթը կներկայացվի կառավարություն, որից հետո, ըստ ընթացակարգի, կուղարկվի Ազգային Ժողովի հավանությանը:
