ՀՀ վարչապետ Կարեն Կարապետյանի այցի վերաբերյալ Վրաստանի վարչապետ Գեորգի Կվիրիկաշվիլու ֆեյսբուքյան հենց առաջին իսկ գրառումներից, պարզ դարձավ, որ հայ-վրացական հարաբերություններում նոր դինամիկա է նշմարվել:
Կվիրիկաշվիլին մի քանի անգամ իր խոսքում ընդգծեց երկու երկրների միջև գոյություն ունեցող բազմադարյա բարիդրացիական հարաբերությունները և առաջարկեց հետագայում դրանք կառուցել` հենվելով անցյալ տարիների փորձի վրա: Ինչին ի պատասխան Կարապետյանը միանգամից ասաց՝ մենք կոնկրետ գաղափարներով ենք ժամանել:
Հայկական կողմի գաղափարները վրացիների սրտով են
Հայկական կողմի գաղափարները հավանության արժանացան վրացի գործընկերների կողմից: Անկախ հանդիպման պաշտոնական լինելուց և արձանագրային հայտարարություններից՝ այս անգամ երկու կողմից էլ փոխգործակցության խորացման կոնկրետ դիրքորոշումներ հնչեցին:
Հանդիպման հիմնական մեսիջն այն էր, որ հայ-վրացական հարաբերությունները ժամանակակից աշխարհում անհնար է դիտարկել միայն երկկողմանի ձևաչափում, դրանք ավելի ընդարձակ են: Փորձագետների կողմից պարբերաբար քննարկվող այդ գաղափարը, վերջապես, հնչեցրեցին երկու երկրների կառավարությունների ղեկավարները: Վրաստանի վարչապետն ընդգծեց Հայաստանի և Վրաստանի ներուժի օգտագործման կարևորությունը:
Վերջերս, Հայաստանն ու Վրաստանն առավել հաճախ են դիտարկվում որպես ԵՄ-ն ԵՏՄ-ի հետ, Ռուսաստանն Իրանի հետ կապող կամուրջ-երկրներ: Մինչ քաղաքական գործիչները լռում էին, փորձագետներն ասում էին, որ ինչպես Թբիլիսին, այնպես էլ Երևանը կարող են տարածաշրջանային օղակներ լինել:
Բացի ավանդական ոլորտներից` զբոսաշրջություն և առևտուր, այսօրվա դրությամբ դիտարկվում են էներգետիկայի ոլորտում համագործակցության հեռանկարները` էլեկտրաէներգիայի միասնական շուկայի ստեղծման, որը կկապի Ռուսաստանը Իրանի, Վրաստանը Իրանի և Հայաստանը Ռուսաստանի հետ: Պաշտոնական Երևանը նաև կարծում է, որ Հայաստանի անդամակցությունը ԵԱՏՄ-ին նոր հորիզոններ է բացել Վրաստանի համար:
Հայաստանի և Վրաստանի միջև արդեն ստորագրվել են պայմանագրեր՝ պաշպանական և առողջապահական ոլորտներում համագործակցելու վերաբերյալ: Եթե նախկինում մի շարք հարցեր զուտ թղթի վրա էին մնում, ապա այսօր ենթակառուցվածքների, էներգետիկայի, ներդրումների ոլորտի, համատեղ զբոսաշրջային փաթեթների մշակմանն ու զարգացմանն ուղղված գործնական քայլեր են իրականացվում:
Բիզնես` առանց զգացմունքների
Հանդիպման առավել վառ լեյտմոտիվներից էր կողմերի որոշումը կապված առևտրատնտեսական հարաբերությունների խորացման՝ հատկապես զբոսաշրջության և տրանսպորտի բնագավառում, ինչպես նաև բիզնես-հատվածի փոխգործակցության համար միասնական հարթակի ստեղծումը:
Հայաստանի և Վրաստանի միջև ապրանքաշրջանառությունը 2016 թվականի ընթացքում աճել էր 32%-ով: Վերջին վիճակագրական տվյալների համաձայն՝ 2016 թվականի հունվար-հոկտեմբեր ամիսներին ապրանքաշրջանառությունը կազմում էր 206 մլն դոլար: Ընդ որում, հայ-վրացական մասնաբաժինը կազմում էր Հայաստանի ընդհանուր արտաքին ապրանքաշրջանառության 5,1 %-ը: Հատկանշական է, որ 2015 թվականի համեմատ, այս ցուցանիշն աճել է 1%-ով:
Զգալի աճ է արձանագրվել նաև Հայաստանից դեպի Վրաստան արտահանման-ներմուծման մեջ, և հակառակը: Պաշտոնական Երևանը բազմիցս ընդգծել է՝ երկու երկրների տնտեսությունները լրացնում են միմյանց, իսկ արտաքին քաղաքականության բազմավեկտոր լինելը նոր հեռանկարներ է ստեղծում:
Առևտրա-տնտեսական հարաբերությունները խորացնելու և երկու երկրներից զբոսաշրջիկների հոսքն ավելացնելու նպատակով մոտ ապագայում կգործարկվի առաջին, տարածաշրջանում բացառիկ «Բարեկամության կամուրջ» նախագիծը: Արդաիական է նաև էներգակամրջի կառուցման հարցը, որը Ռուսաստանին, Վրաստանին, Հայաստանին և Իրանին թույլ կտա փոխանակվել
Էլեկտրաէներգիայով, իսկ Հայաստանի և Վրաստանի պարագայում՝ էլեկտրաէներգիայի փոխարեն իրանական գազի որոշակի քանակություն ստանալ:
Առանց զգացմունքայնության որոշվեց նաև Թբիլիսիում Վերին Լասրի հարցը, որն այդքան հուզում էր Հայաստանին: Չնայած որ Կարապետյանը չհնչեցրեց կառավարության ղեկավարների ընդունած որոշումը, բայց կարելի է ենթադրել, որ ստեղծված իրավիճակում Լարսին այլընտրանք կարող է ծառայել Վրաստանից Ռուսաստան երկաթուղա-լաստանավային անցումը:
Հանդիպման լեյտմոտիվը վաղուց է գործում
Միասնական տնտեսական տարածք ստեղծելու և ընդհանուր շուկայի ձևավորման անհրաժեշտության մասին առաջին անգամ գրվել էր դեռ 2005 թվականին ընդունված «Վրաստանի ազգային անվտանգության հայեցակարգում»:
Հայեցակարգում նշված էր, որ Վրաստանը ձգտում է խորացնել գործընկերական հարաբերությունները Հայաստանի հետ համատեղ շահերի ոլորտում առկա համագործակցության հիմքի վրա, իսկ տարածաշրջանում խոշոր տնտեսական նախագծերի իրականացումը թույլ կտա ամրապնդել տարածաշրջանային անվտանգությունը:
Եթե Հայաստանին սերտ գործընկերոջ կարգավիճակ էր տրվում, ապա Ադրբեջանը հանդես էր գալիս որպես` ռազմավարական գործընկեր:
«Վրաստանն ու Հայաստանը պետք է օգուտ քաղեն համատեղ տնտեսական, հաղորդակցման և տրանսպորտային նախագծերից: Վրաստանը կարծում է, որ Հայաստանը պետք է օգտվի Վրաստանի տարանցման դիրքից և իր տարածքով հայկական արտադրանքը տեղափոխի», — գրված էր հայեցակարգում:
Բացի այդ գրված էր, որ Վրաստանը աջակցում է ԵՄ հարևանության Եվրոպական քաղաքականության մեջ Հայաստանի մասնակցությանը և ողջունում է նրա առավել ակտիվ համագործակցությունը ՆԱՏՕ-ում:
Այսօր հայ-վրացական փոխգործակցությունը ռազմական ոլորտում իրականացվում է ՆԱՏՕ-ի աջակցմամբ: Սրա վկայությունն է Վրաստանում իրականացվող Հյուսիսատլանտյան դաշինքի տարբեր ծրագրերում հայ զինծառայողների մասնակցությունը: Հայկական ԶՈՒ ներկայացուցիչները հանդես են գալիս կամ որպես դիտորդ, կամ որպես մասնակից` և ոչ ավելին:
Վրաստանի ազգային անվտանգության հայեցակարգը թարմացվել է 2011 թվականին: Սակայն 2005 թվականին հայեցակարգում ամրագրած մոտեցումը մինչ օրս անփոփոխ է մնում:
