Հայաստանում համացանցը չի վերահսկվում, սակայն այսօր խանութներում դժվար թե գտնվեն ցանցահենային ձայնասկավառակներ կամ Microsoft-ի, Apple-ի արտադրանքի պատճենները։ Քեզ ուղղակի կբռնեն նման խախտման համար։
Քոփիռա՞յթ, թե ոչ
Մի բան է, երբ օգտատերը մտնում է կոնկրետ կայք, որտեղ առցանց ռեժիմով կարելի է օրինական ձևով դիտել հետաքրքիր ֆիլմեր, երաժշտություն լսել և բոլորովին այլ` չմտածելով հետևանքների մասին` ներբեռնել տեղեկատվություն տարբեր կայքերից։
Օրինակ, հաճախ հայտնի արտիստները սոցիալական ցանցերում գրառում են կատարում` խնդրելով հարգել իրենց աշխատանքը, գնել իրենց երգերը կամ լուսանկարները, այլ ոչ թե անօրինական կերպով ներբեռնել «անբարոյական» կայքերից։ Միաժամանակ շարքային օգտատերը հազիվ թե մտածի`որտեղից վերցնել օրինական տարբերակը և առանձնապես չի հետևում արտիստների և դերասանների կոչերին։
Կինոնորույթները և երաժշտական հիթերի պրեմիերաները արգելված պտղի պես քաղցր են։ Դեռահասները փող չունեն վճարովի տարբերակի համար, իսկ մեծահասակները սովորել են «ձրի» տարբերակին։
Իսկ ռեստորանում…
Հեղինակային և հարակից իրավունքների բաժնի պետ Քրիստինե Համբարյանը լրագրողների հետ զրույցում նշեց, որ տեխնիկայի և ժամանակակից տեխնոլոգիաների զարգացմանը զուգահեռ ծնվում են գրականության, արվեստի նոր ստեղծագործություններ, գիտական աշխատություններ։
«Դրա հետևանքով առաջանում են նոր իրավական հարաբերություններ։ Այդ հարաբերությունների կարգավորումը ենթադրում է, որ հեղինակային և հարակից իրավունքների մասին Հայաստանի Հանրապետության օրենքը պետք է գտնվի իրավաբանների և այլ մասնագետների ուշադրության կենտրոնում», — ասաց նա։
Նրա խոսքով` նոր օրինագծի ընդունումը թույլ կտա լուծել բազմաթիվ նոր խնդիրներ։ Այն պետք է համապատասխանի միջազգային իրավական փորձին։
Ինչպես պնդում են հայ մասնագետները, ԶԼՄ-ներում հեղինակային իրավունքների հետ կապված ամեն ինչ «քիչ թե շատ» նորմալ է։ Թեև խախտումներ լինում են։ Մասնավորապես, երբ կայքերը հոդված և լուսանկարներ են վերցնում և «մոռանում» են ակտիվ հղում դնել և նշել հեղինակներին։
Իսկ ահա շատ ռեստորաններում և սրճարաններում տխուր պատկեր է։ Նման հաստատություններում մշտապես հնչում են մեղեդիներ, բայց դժվար թե հաճախորդները մտածեն, որ երգերը «պտտվում» են առանց հեղինակային իրավունքների։
Իսկ ի՞նչ կլինի հետո։ Ժամանակը ցույց կտա` հայերն օրինական կերպով կլսե՞ն Էլթոն Ջոնին և Արմենչիկին, մեզ մոտ կընդունվի՞ հեղինակային և կից իրավունքների մասին օրենքը։ Դե-յուրե կարելի է ընդունել ամենալավ օրենքը։ Գլխավորը, որպեսզի այն գործի դե-ֆակտո։
