Սակայն այն փաստը, որ Ղազախստանի մայրաքաղաք ժամանած զանազան ընդդիմադիր խմբավորումների ներկայացուցիչներ (տարբեր գնահատականներով՝ 12-15 հոգի) նստել են բանակցությունների սեղանի շուրջ, շատ բանի մասին է խոսում:
Բանն այն է, որ բանակցային գործընթացը, որ մի քանի տարի տեղի է ունեցել Ժնևում, չի կարող է ընդհանուր բան ունենալ այն ամենի հետ, ինչ տեղի է ունենում Աստանայում, թեկուզ այն պատճառով, որ այսպես կոչված՝ «չափավոր ընդդիմության» կողմնակիցները և պաշտոնական Դամասկոսի ներկայացուցիչները չէին ցանկանում նույնիսկ իրար աչքերի մեջ նայել, իսկ բանակցություններ վարելու մասին խոսք անգամ չէր կարող գնալ:
Ամենայն հավանականությամբ, ամենաբարդը ՄԱԿ-ի ներկայացուցիչ Ստեֆան Միստուրայի և միջնորդների թիմի գործն էր, որոնք բառացիորեն սենյակից սենյակ են վազել, որպեսզի կողմերից մեկի ասածը փոխանցեն մյուսին, իսկ հետո պատասխան տանեն… Իրականում, այդ ամենը ծիծաղելի կլիներ, եթե խոսքը չգնար սիրիական քաղաքներում և գյուղերում ապրող հարյուր հազարավոր մարդկանց կյանքի մասին:
Այսօր արդեն կարելի է խոսել Աստանայում առաջընթացի մասին, քանի որ ԶԼՄ-ները հրապարակել են տեսանյութի կադրեր, որոնցում երևում է, որ կողմերը, վերջապես, նստել են բանակցությունների սեղանի շուրջ: Անշուշտ, դա միջնորդների հաղթանակն է, որոնք 2016թ-ի դեկտեմբերին դադարեցրին մարտական գործողությունները և կազմակերպեցին Աստանայում բանակցությունները:
Խոսքը գնում է առաջին հերթին հենց Ռուսաստանի մասին, որին հաջողվեց բեկում մտցնել ռազմական գործողությունների ընթացքում «Իսլամական պետության» նման ահաբեկչական կազմակերպության գործունեության մեջ՝ հօգուտ Սիրիայի օրինական իշխանությունների, բայց նաև կարողացավ կազմակերպել օրիգինալ քաղաքական-դիվանագիտական բուրգ:
Այդ բուրգի վերևում Մոսկվան է, որը հսկայական ռազմական և քաղաքական ջանքերի գնով հասավ տարածաշրջանում իր դիրքերի ուժեղացմանը: Բուրգի հաջորդ աստիճանին գտնվում են Հեզբոլլահը և Իրանը, որոնք սիրիական իրադարձությունների հենց սկզբից աջակցում են Բաշար Ասադի գործողություններին, իսկ մյուս կողմից՝ Թուրքային…
Ի դեպ, չի կարելի թերագնահատել Թուրքիայի դերը Աստանայում ծավալված գործընթացում: Այն կազմակերպությունների մեծամասնությունը, որին համաշխարհային ԶԼՄ-ներում անվանում են «չափավոր ընդդիմություն» և այսօր ներկայացված է Ղազախստանի մայրաքաղաքում, պարում է թուրքերի դուդուկի տակ: Նրանք բանակցություններում իրենց դիրքորոշումը համաձայնեցնում են պաշտոնական Անկարայի ներկայացուցիչների հետ:
Դա հասկանալի է. ֆինանսներ, զենք-զինամթերք, պարեն մատակարարվում էր հենց թուրք-սիրիական սահմանի այդ կողմից: Այդ առումով պետք է ևս մեկ անգամ նշել Ռուսաստանի դերը, որի դիվանագիտական ջանքերի շնորհիվ Թուրքիան փոխել է իր պաշտոնական դիրքորոշումը սիրիական կարգավորման վերաբերյալ: Անցել է բարիկադների մյուս կողմը և նույնիսկ օրերս հայտարարել, որ այսուհետև սիրիական կարգավորման հիմքում չի դնի Սիրիայի նախագահ Բաշար Ասադի հրաժարականը:
Այդ յուրահատուկ բուրգի ներքևում մի կողմից պաշտոնական Դամասկոսն է, որն ամրապնդել է իր դիրքերը թեկուզ նրանով, որ իր հսկողության տակ է վերցրել երկրի երկրորդ քաղաքը՝ Հալեպը:
Բուրգի մյուս կողմում գտնվում է «չափավոր ընդդիմությունը», որի ներկայացուցիչների մեծամասնությունը ժամանել է Աստանա: Ներկաներն իրենց ենթակայության տակ ունեն, ընդհանուր առմամբ, 60 հազար զինվոր:
Բանակցություններում կազմակերպությունների գերխնդիրները, իմ կարծիքով, երկուսն են կամ երեքը: Առաջին հերթին, պետք է պաշտոնապես ամրապնդել հրադադարը, որն այդքան դժվարությամբ է ձեռք բերվել դեկտեմբերի վերջին: Երկրորդ՝ հասնել կողմերի նորմալ արձագանքին Սիրիայի հարցով քաղաքական բանակցությունների սկզբում, որոնք նախատեսված են փետրվարի 7-ին Ժնևում: Երրորդ. եթե հաջողվի ներկա ընդդիմադիրների հետ համատեղ գործողություններ ձեռնարկել ԻՊ-ի դեմ, ապա կարելի է համարել, որ գործընթացը սկսվել է:
Ինչ էլ որ լինի, կողմերն արդյունքում հայտնվել են բանակցությունների ընդհանուր սեղանի շուրջ և միմյանց նայում են ոչ թե «Կալաշնիկովի» կամ «Մ16»-ի նշանի միջով, այլ գրիչները ձեռքին: Սա հաղթանա՞կ է դիվանագիտական ասպարեզում: Անշուշտ:
Ինչո՞վ կավարտվեն բանակցությունները Սիրիայում: Ցանկալի է հավատալ, որ կողմերը թեկուզ միայն կպայմանավորվեն, որ փետրվարին այն ընդդիմադիրների մի մասը, որոնք ժամանել են Աստանա, Ժնևում բանակցություններ կվարեն ՄԱԿ հովանու ներքո, բանակցությունների սեղանի շուրջ, այլ ոչ թե առանձին սենյակներում, որպեսզի չնայեն ատելի հակառակորդների աչքերին:
Ամեն դեպքում, պետք է սպասել մի օր, որպեսզի ԶԼՄ-ների ներկայացուցիչներին հայտնի դառնա ինչ-որ տեղեկություն կամ բանակցությունների մասնակիցներն իրենք ինչ-որ բան ասեն: Այնպես որ, սպասենք…
