Տեղեկատվությունը մարդկանց կյանքում կարևոր դեր է խաղում: Տեղեկատվության համաշխարհային օրվա կապակցությամբ Sputnik Արմենիան ներկայացնում է բացառիկ հարցազրույց տեղեկատվական անվտանգության հարցերով փորձագետ Սամվել Մարտիրոսյանի հետ: Զրուցեց Անի Լիպարիտյանը:
-Պարոն Մարտիրոսյան, մեր երկրում կա՞ արդյոք տեղեկատվական քաղց կամ, ընդհակառակը, տեղեկատվական սթրես (տեղեկատվության չափազանց մեծ հոսք, որից մարդը չի կարող գլուխ հանել- խմբ.):
Ամեն ինչ կախված է նրանից, թե ո՞ր կողմից նայենք հարցին: Մի կողմից, այսօր աշխարհում չկա մի անկյուն, որտեղ գլոբալ առումով տեղեկատվական քաղց կա: Խնդիրն այն է, որ ինտերնետի շնորհիվ այսօր տեղեկատվությունն ավելի շատ է, քան դա կարող է յուրացնել սովորական մարդը: Ժամանակին կիբերպանկերն ասում էին, որ կգա ժամանակ, երբ մարդիկ «կհիվանդանան» տեղեկատվության հսկայական ծավալից:
10-15 տարի առաջ դա համարձակ և ծիծաղելի էր հնչում: Բայց հիմա, իմ կարծիքով, մենք արդեն մի փոքր «հիվանդացել ենք»: Սա գրիպ չէ, բայց հաստատ հարբուխ է: Մյուս կոմղից, դա չի նշանակում է, որ ցանկացած տեղեկատվություն պիտանի է: Պարբերաբար հայտնվում է նորությունների ալիք, որը կապված է բրիտանացի գիտնականների զարմանալի հայտնագործությունների հետ, ընթացքում՝ Քիմ Քարդաշյան, և այդպես շարունակ:
Միաժամանակ, Հայաստանում կան ոլորտներ, որոնք հազվադեպ են լուսաբանվում, օրինակ, մշակույթի ոլորտը: Մշակութային կյանքը մնում է կադրից դուրս: Մեզ մոտ չի զարգացել երաժշտական և գեղարվեստական քննադատների ինստիտուտը: Ասենք, Օպերային թատրոնում և ֆիլհարմոնիայում հետաքրքիր բեմադրություններ են պատրաստում, բաց այդ մասին ոչ ոք չի խոսում:
-Ձեր կարծիքով՝ Հայաստանը տեղեկատվական առումով զարգացա՞ծ երկիր է:
Դա միանշանակ հարց չէ, քանի որ ամեն ինչ բաժանված է հատվածների: Օրինակ, երբ մեր երկրում այնպիսի իրադարձություններ են տեղի ունենում, որոնց հետևանքով փակվում են փողոցները, ապա դա պատշաճ կերպով չի լուսաբանվում:
Կան առցանց ԶԼՄ-ներ, որոնք 24 ժամ ուղիղ հեռարձակում են տալիս, բայց այդ ընթացքում որոշ հեռուստաալիքներով բալետ են ցուցադրում: Այս դեպքում ամեն ինչ կախված է նրանից, թե ի՞նչն ես դու օգտագործում որպես տեղեկատվության աղբյուր: Հայաստանի գրեթե ցանկացած վայրում կարելի է միանալ ինտերնետին:
Այսինքն, մարդը գրեթե միշտ կարող է կարդալ անհրաժեշտ տեղեկատվությունը: Ազատ Wi-Fi-ի տեսանկյունից մեր երկիրն ուղղակի դրախտ է: Ցանցային ծածկույթի մակարդակով Հայաստանն աշխարհի առաջատար երկրներից է (նրա տարածքի 99 տոկոսը պատված է լայնաշերտ անլար ինտերնետով՝ 3G և 4G, 4G+ տեխնոլոգիաներով):
-Խոսքի և տեղեկատվության ազատություն… Նույնիսկ ոչ պրոֆեսիոնալ տեսակետից երևում է, որ յուրաքանչյուր մարդ կարող է գրել, ինչի մասին ուզում է. սոցիալական ցանցերում, ԶԼՄ-ներում…
Հայաստանում հայտնի դեպքեր չկան, երբ իշխանությունները ոտնահարել են քաղաքացիների իրավունքները, քանի որ նրանք ոչ կոռեկտ գրառում են կատարել:
Եղել են դատական գործընթացներ, բայց ոչ թե պետության և քաղաքացու, այլ քաղաքացիների միջև: Մի օգտատերը վիրավորել է մյուսին, դրանից հետո նրան դատի են տվել: Այս դեպքում էլ խոսքը գնում է վարչական պատժի մասին, այսինքն, անհնար է դրա համար բանտ նստել:
Իրականում, մեր երկրում խոսքի ազատություն է: Ամեն մարդ գրում է այն, ինչ ուզում է: Միակ բանը, որը զսպում է օգտատերերին, ոչ թե պետությունն է, այլ օգտատերերի, որոնց դու կարող ես պատահմամբ վիրավորել, հետ հարաբերություններ պարզելը,:
-Ինչպիսի՞ն է Հայաստանում սոցիալական ցանցերի տարածվածության մակարդակը:
Հայաստանն աշխարհի եզակի երկրներից է, որտեղ Facebook սոցիալական ցանցը չի արգելափակվում, բայց, միաժամանակ, ամենահայտնի սոցցանցը չէ: Կան երկրներ, օրինակ, Չինաստանը և Իրանը, որտեղ այդ ցանցը հայտնի չէ, բայց այն պատճառով, որ այն արգելափակել են: Այսօրվա դրությամբ, Facebook և «Օդնոկլասնիկի» սոցիալական ցանցերը մրցում են իրար հետ:
Նախկինում առջևում էր «Օդնոկլասնիկին», բայց, դատելով ամեն ինչից, շուտով Facebook-ն առաջ կանցնի նրանից: Վերջին շրջանում հայտնի սոցցանց է դարձել Instagram-ը: Այնտեղ ավելի հաճախ գրանցվում են հայ ուսանողները:
