Սկոլկովո տեխնոպարկում կազմակերպված «Եվրասիական շաբաթ» ֆորումի ժամանակ անցկացվեց «ԵՏՄ էներգետիկ ռեսուրսների ընդհանուր շուկայի ձևավորման հեռանկարները» կլոր սեղանը: Sputnik-ի թղթակիցը հանդիպեց մասնակիցներից մեկի` ՀՀ «Էլեկտրաէներգետիկական համակարգի օպերատոր» ՓԲԸ-ի գլխավոր տնօրենի տեղակալ Գառնիկ Բալյանի հետ և զրուցեց նոր հեռանկարային նախագծի` էներգետիկ կամրջի կառուցման մասին, որը կկապի Ռուսաստանն ու Իրանը Հայաստանի և Վրաստանի միջոցով: Զրուցեց Ալեքսեյ Ստեֆանովը:
- Պարո՛ն Բալյան, ինչու՞ է էներգետիկ կամուրջը գնալու հենց Իրան:
— Իրանական, հայկական և վրացական էներգահամակարգերը տարբեր ռեժիմներ ունեն: Մեր էներգահամակարգերում ամենաշատ քանակի էլեկտրաէներգիայի սպառում լինում է ձմռանը, իսկ Իրանում հակառակը` ամռանը, ինչը կապված է ամառային օդափոխության հետ: Նրանց ձմեռն այնքան էլ ցրտաշունչ չէ, իսկ ահա ամառը շատ շոգ է: Իրանցի գործընկերները շահագրգռված են միանալու ռուսական էներգահամակարգին, ինչը հնարավոր է ապահովել միայն Հայաստանի և Վրաստանի էներգահամակարգերի միջոցով:
- Ո՞րն է Հայաստանի դերը ԵՏՄ-ի և Իրանի միջև էներգետիկ կամուրջ ստեղծելու գործում:
— Բաթումում սեպտեմբերին տեղի ունեցավ չորս երկրների` Ռուսաստանի, Վրաստանի, Հայաստանի և Իրանի էներգետիկայի փոխնախարարների խորհրդակցային խորհրդի հանդիպումը: Տարբեր հարցերից բացի` նպատակ կար հաշվարկել այս չորս երկրների էներգահամակարգերը` հասկանալու համար, թե ինչ է հարկավոր նրանց միջև կայուն կապի ապահովման համար և լուծել Վրաստանի ու Ռուսաստանի միջև երկրորդ գծի կառուցման հետ կապված հարցերը, որը պետք է զգալիորեն ավելացնի էլեկտրաէներգիայի հոսքի հնարավորությունները: Մեր երկրների ղեկավարները տեխնիկական առաջադրանք ստորագրեցին, կկատարվեն էլեկտրաէներգիայի տարանցման և միասնական, գուցե դեռ ոչ շուկայի, սակայն գոնե մեր չորս երկրների միջև տեխնոլոգիական կամրջի կառուցման հետ կապված հաշվարկներ:
- Ի՞նչ փուլում է այժմ այդ նախագիծը:
— Յուրաքանչյուր երկրում իրականացվում են ցանցի հզորացման աշխատանքներ` և́ Վրաստանում, և́ Հայաստանում, և́ Իրանում: Մեր գործընկերներն ասել են, որ իրենց մոտ նոր գծեր են կառուցվել դա ապահովելու համար: Աշխատանքներ են տարվում նաև Վրաստանի և Հայաստանի սահմանին մշտական հոսանքի կայանի նախագծման ուղղությամբ, քանի որ Վրաստանի էներգահամակարգն աշխատում է ռուսականի հետ համահունչ, իսկ Հայաստանինը` իրանականի հետ: Այդ իսկ պատճառով այդ էներգահամակարգերի միջև կապը կարող է լինել միայն մշտական հոսանքի կայանի միջոցով: Նախնական փուլում այն կունենա 350 մեգավատ հզորություն, սակայն հետագայում մինչև 1050 մեգավատ ավելացնելու հնարավորություն կունենա։ Եվ մենք կարծում ենք, որ մեզ համար այդ կամուրջը մեծ հեռանկարներ է բացում, քանի որ կա բոլոր պետությունների շահագրգռվածությունը: Մենք դրան լավատեսորեն ենք նայում:
- Ե՞րբ են անցկացվելու էներգետիկ կամրջի նախագծի հաջորդ խորհրդակցությունները:
— Մի քանի կարևոր հանդիպում է անցկացվել: Երևանում անցյալ տարվա դեկտեմբերին այդ չորս երկրների էներգետիկայի նախարարները հուշագիր ստորագրեցին և «ճանապարհային քարտեզը» հաստատեցին, եղավ նաև կոմիտեի հանդիպում, որը պետք է իր վրա վերցնի հետագա աշխատանքների կազմակերպումը: Նախարարները կհանդիպեն արդեն 2017 թվականին: Այժմ վրացական կողմը պետք է ապահովի այն լուծումները, որոնք կայացվել են սեպտեմբերին` գտնի կազմակերպություն, որը կանի միասնական էներգետիկ միջանցքի կառուցման բոլոր հաշվարկները, կուսումնասիրի Հյուսիս-հարավ էլեկտրաէներգետիկ միջանցքի կառուցման բոլոր տեխնիկական հարցերը: Հաջորդ տարվա սկզբին, հույս ունենք, նախագիծն արդեն պատրաստ կլինի, և այն կտա հետևյալ հարցերի պատասխանները. ի՞նչ անել, ինչպե՞ս անել և լրացուցիչ ի՞նչ է հարկավոր Ռուսաստանից Իրան էներգահոսք ապահովելու համար:
- Իսկ ե՞րբ նախագիծը թղթից գործ կդառնա:
— Հավանաբար դա կլինի 2018 թվականի վերջին — 2019 թվականի սկզբին: Եվ առաջին հերթին դա կապված է մշտական հոսանքի համար կապ ապահովող ենթակայանների կառուցման հետ: Մասնավորապես` ենթակայան է հարկավոր կառուցել Հայաստանի տարածքում` վրացական էներգահամակարգի սահմանի մոտ: Դրա շահագործումից հետո 350 մեգավատ էլեկտրաէներգիայի հոսքի փոխանցումն արդեն իրականություն կդառնա: Սակայն ուսումնասիրությունները գուցե այլ արդյունքներ ցույց կտան, և կկարողանանք, օրինակ, 700 մեգավատ անցկացնել: Իսկ հեռանկարում, ինչպես արդեն ասացի, մենք կհասնենք 1050 մեգավատի: Այնպես որ հույս ունենք, որ մի քանի տարի հետո այդ էներգետիկ կամուրջն արդեն կաշխատի:
