ԵՐԵՎԱՆ, 1 Հոկտեմբերի — Sputnik. Նելլի Դանիելյան. 2016թ-ին պետական բյուջեից ֆինանսական աջակցություն է ստացել 41 պետական ոչ առևտրային կազմակերպություն (ՊՈԱԿ): Դրանց ընդհանուր ֆինանսավորումը կազմել է 5.7 մլրդ դրամ, ավելի կոնկրետ՝ 5 736 863 020 դրամ:
Սրանք այն պաշտոնական տվյալներն են, որ հրապարակված են ՀՀ կառավարության պաշտոնական կայքում: Մինչդեռ մի շարք մասնագետներ պնդում են, որ ՊՈԱԿ-ներն իրականում ավելի շատ գումարներ են ծախսում, օրինակ` պաշտոնական կայքում չարտացոլված դրամաշնորհների տեսքով:
Իսկ պաշտոնական տեղեկատվությունը վկայում է, որ գրեթե բոլոր նախարարություններն իրենց կազմում ունեն իրենց իսկ մասնագետների վերապատրաստումն իրականացնող ՊՈԱԿ-ներ, ընդ որում` դրանցից յուրաքանչյուրը տարեկան այդ գործառույթի համար մի քանի հարյուր միլիոն դրամ է ստանում:
Օրինակ` ֆինանսների նախարարության «Ուսուցման կենտրոն» ՊՈԱԿ-ը ֆինանսական ոլորտի մասնագետների վերապատրաստման համար պետական բյուջեից տարեկան 110 106 900 դրամ գումար է ստանում, Անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեի «Ուսումնամեթոդական կենտրոն» ՊՈԱԿ-ը՝ 11 200 000 դրամ:
Իսկ արդարադատության նախարարության կազմում վերապատրաստում և ուսուցում իրականացնող մի քանի կազմակերպություն կա, որոնք միասին շուրջ 1 մլրդ դրամ գումարի ֆինանսավորում են ստանում: Այսպես՝ «Արդարադատության ակադեմիա»-ի տարեկան բյուջեն ավելի քան 318 մլն դրամ է: Բացի այդ, նախարարությունն իր կազմում նաև «Արդարադատության նախարարության իրավաբանական ինստիտուտ» ՊՈԱԿ ունի, որի ֆինանսավորումն էլ 345 166 200 դրամ է: Ընդ որում, եթե առաջինը ոլորտի մասնագետների ուսուցում ու վերապատրաստում է իրականացնում, ապա երկրորդը՝ բացառապես նախարարության աշխատակիցների: Համեմատության համար նշենք, որ նույն գերատեսչության կազմում գտնվող իրավախախտում կատարած անչափահասների գեղագիտական դաստիարակություն իրականացնող ՊՈԱԿ-ը շուրջ 10 անգամ նվազ ֆինանսավորում ունի:
Գյուղատնտեսության նախարարության «Անասնաբուժասանիտարիայի, սննդամթերքի անվտանգության և բուսասանիտարիայի ոլորտի ծառայությունների կենտրոն» ՊՈԱԿ-ը շատ ավելի մեծ ֆինանսավորում ունի: Միայն գյուղատնտեսական կենդանիների պատվաստման համար այս կազմակերպությունն այս տարի բյուջեից 620 476 200 դրամ է ստացել, ևս 135 239 500 դրամ էլ՝ անասնաբուժասանիտարիայի, սննդամթերքի անվտանգության և բուսասանիտարիայի ոլորտներում ծառայությունների մատուցման համար:
Գրեթե նույն գործառույթներով մեկ այլ ՊՈԱԿ էլ գործում է նույն նախարարության ենթակա Սննդամթերքի անվտանգության պետական ծառայության կազմում: «Հանրապետական անասնաբուժասանիտարական և բուսասանիտարական լաբորատոր ծառայությունների կենտրոն» ՊՈԱԿ-ն, ըստ կառավարության պաշտոնական կայքում հրապարակված տեղեկատվության, իրականացնում է գյուղատնտեսական կենդանիների հիվանդությունների լաբորատոր ախտորոշում, կենդանական ծագում ունեցող հումքի և նյութի,բույսերի կարանտինի, գյուղմշակաբույսերի և բույսերի պաշտպանության միջոցների լաբորատոր փորձաքննություններ, և այդ ամենի համար տարեկան 347 892 300 դրամ ստանում:
Ինչևէ, ՊՈԱԿ-ների վրա ծախսվող գումարների արդյունավետության հարցը հետաքրքրել է նաև նոր վարչապետին: Կարեն Կարապետյանը կառավարության վերջին նիստում նախարարներին հանձնարարեց ուսումնասիրել իրենց գերատեսչությունների կազմում գործող այդ կառույցների արդյունավետությունը:
Կառավարության աշխատակազմն ինքն էլ 3 ՊՈԱԿ-ներ ունի: Դրանցից մեկը զբաղվում է գնումների գործընթացի կազմակերպմամբ, երկրորդը՝ կառավարության կայքի խմբագրական աշխատանքներով, հեռուստահաղորդման պատրաստմամբ, միջոցառումների նկարահանումներով, իսկ երրորդը՝ կառավարության աշխատակազմին ամրացված շենքերի և գույքի սպասարկմամբ: Կառավարության 3 ՊՈԱԿ-ները միասին այս տարի պետական բյուջեից 735 741 200 դրամ են ստացել:
Վարչապետի հանձնարարականը, բացի ՊՈԱԿ-ներից, ներառում էր նաև տարբեր ծրագրերի իրականացման համար ստեղծված գրասենյակները, որոնք, որպես կանոն, ծրագրի ավարտից հետո չեն լուծարվում, այլ շարունակում են աշխատել նույն պետական կառույցի արդեն այլ ծրագրերի շրջանակներում: Իսկ թե քանիսն են դրանք և որքան տարեկան գումար են ծախսում ՀՀ պետական բյուջեից ու արտաքին աղբյուրներից երկրին տրամադրվող վարկերից ու դրամաշնորհներից, մեզ պարզել չհաջողվեց: Բանն այն է, որ, ի տարբերություն ՊՈԱԿ-ների, ԾԻԳ-երի մասին պաշտոնական տեղեկատվություն ուղղակի գոյություն չունի:
Փոխարենը որոշ ԾԻԳ-երի մասին տարիներ շարունակ բացահայտումներ է արել Վերահսկիչ պալատը: Օրինակ` 2015թ-ին ՎՊ-ն ուսումնասիրել էր Կառավարության աշխատակազմի «Գյուղական տարածքների տնտեսական զարգացման» ԾԻԳ- ի գործունեությունը և պարզել, որ 1995 թվականից ի վեր այն Գյուղզարգացման միջազգային հիմնադրամի հետ համատեղ 6 ծրագիր է իրականացրել՝ 78.2 մլն ԱՄՆ դոլար արժողությամբ:
Իրականում, ըստ ՎՊ-ի, ԾԻԳ-ը ստանձնել է միջնորդ բանկի գործառույթ` ստացած գումարը վարկերի տեսքով տրամադրելով գյուղական աղքատ համայնքներում տարբեր ծրագրեր իրականացնողներին, ստացել տոկոսները, բայց որևէ կերպ չի վերահսկել պետության կողմից երաշխավորված ֆինանսական ռեսուրսների տնօրինումը: Արդյունքում գումարները վատնվել են, ծրագրերը մնացել են չկատարված:
Թե ինչ բացահայտումներ կանեն իրենց ղեկավարած ոլորտներում գործող ՊՈԱԿ-ների ու ԾԻԳ-երի մասին կառավարության անդամները և որքանով անկեղծ կլինեն դրանց վատնած գումարները հաշվելիս, առաջիկայում, թերևս, առիթ կունենանք տեսնելու:
