ԵՐԵՎԱՆ, 12 ապրիլի — Sputnik, Լաուրա Սարգսյան. Ալեքսանդր Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնի բեմում լեգենդար բալետմեյստեր Բորիս Էյֆմանը կցուցադրի «Աննա Կարենինա» վեպի իր մեկնաբանությունը։
Նրա հերոսուհին կզոհվի, որպեսզի վերածնվի։
Կնոջ մոլուցքը
«Ֆրեյդից առաջ հոգեվերլուծությունն առաջինը բացահայտել է Լև Տոլստոյը», — կատակեց Բորիս Էյֆմանը լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ և ավելացրեց, որ «Աննա Կարենինան կնոջ կախվածության, հիվանդության և մոլուցքի մեջ ընկղմվելու հնարավորություն է»։
Բալետմեյստերը փորձում է ցուցադրել կնոջն էքստրեմալ պայմաններում, երբ «կին-մայրը, կին-ամուսինը կրքով է տարված, և նրա օրգանիզմում հայտնված այդ հիվանդագին մանրէն կամաց-կամաց սպանում է նրան ներսից»։
Միայնության ողբերգությունը
Բալետմեյստերի ցանկում շատ ողբերգական ներկայացումներ կան։ Էյֆմանը ողբերգության միջոցով բացահայտում է իր հերոսների փիլիսոփայությունը, ցույց տալիս, թե ինչպես կարելի է իրավիճակից դուրս գալ նույնիսկ ամենաէքստրեմալ պայմաններում։
«Հիշում եմ, թե ինչպես ուսանողական տարիներին տնից հեռու գտնվելով` մորս նամակներ էի գրում։ Մի անգամ նա ինձ մոտ եկավ առանց նախազգուշացնելու, քանի որ նամակներիս մեջ, ինչպես նրան էր թվացել, տխրություն կար», — ասաց Էյֆմանը։
Քչերը գիտեն, որ Բորիս Էյֆմանի դիպլոմային աշխատանքն Արամ Խաչատրյանի «Գայանե» բալետն էր (նախնական անվանումը` «Երջանկություն» — Sputnik)։ Այն ժամանակ նա 23 տարեկան էր։
Նա պատմեց, որ Արամ Խաչատրյանի հետ իր առաջին հանդիպումը կոմպոզիտորի տանն է եղել։
«Արամ Իլյիչն ինձ խալաթով դիմավորեց։ Նա ինձ վրա հայացք նետեց և ասաց, «Երիտասարդ, խորեոգրաֆների հետ միայն դատարանում են հանդիպում»», — հիշեց Էյֆմանը։
Ինչպես պարզվեց, այն ժամանակ Արամ Իլյիչի երաժշտությունը տարբեր պարուսույցներ իրենց ձևով էին ներկայացնում, կրճատում էին, իսկ Խաչատրյանը փորձում էր պայքարել դրա դեմ։ Չնայած նրան, որ Էյֆմանն էլ ի վերջո իր ձևով բեմադրեց «Գայանե» բալետը, այնուամենայնիվ ինքն ու Արամ Խաչատրյանը լավ ընկերներ դարձան։
Նա հիշում է, թե որքան էր իր վրա բարկանում Խաչատրյանը «Գայանեի» նման մեկնաբանության համար, սակայն ի վերջո համաձայնեց։
Էյֆմանը խոստովանում է, որ Արամ Իլյիչին հիշում է որպես մեծ, խելացի, իմաստուն և արտասովոր մի անձնավորության, որպես մեծ ու դրական երեխայի։
«Մի անգամ Խաչատրյանն ինձ ասաց. «Դուք ինձ (նկատի ուներ իր ստեղծագործությունները) շատ մի կտրեք, իմացեք, որ այդպիսով իմ սիրտն եք կտրում…»։ Նա ինձ մի խորհուրդ տվեց, որը ես մինչ օրս հիշում եմ` կոմպոզիտորներին շատ նուրբ վերաբերվել», — նշեց Էյֆմանը։
Աստղեր և տիեզերք
Բորիս Էյֆմանի ստեղծագործական ուղին սկսվեց 13 տարեկանում։ Սակայն այն բանի գիտակցումը, որ բալետն իր կոչումն է, ավելի ուշ եկավ։ Հիմա Էյֆմանը հաճախ է նայում աստղերին ու երկնքին հայացք գցելով` տարբեր բաների մասին է երազում, քանի որ աստղերն ու տիեզերքն իր համար մարդու և աշխարհի յուրահատուկ հարաբերակցությունն է։
«Իրականում մենք այնքան փոքր ենք, և մեր կյանքն այնքան արագ է անցնում, և այստեղ դու ինքդ քեզ հարց ես տալիս` ինչպես ապրել` իրական կյանքո՞վ, որը քեզ տվել է աստված, թե՞ տառապել, հասցնել ինչ-որ բան անել, անկախ այն բանի գիտակցումից, որ դու ընդամենը ավազի մի փոքրիկ հատիկ ես», — պատմեց Էյֆմանն ու ավելացրեց, որ յուրաքանչյուրն ինքն իր համար է որոշում կայացնում։
Բորիս Էյֆմանը կատարել է իր ընտրությունը և ապրում է լիարժեք կյանքով, ցանկանում է այդպես ապրել նաև հետագայում։
