Էներգետիկ արագացում օֆշորային հետքով

Գործարքն անսպասելի էր նաև կառավարության բազմաթիվ անդամների համար։ Նախարարների կաբինետի տնտեսական հատվածի ներկայացուցիչները լրագրողների հետ զրույցում չկարողացան գործարքի որևէ մանրամասն հաղորդել, քանի որ մանրամասներ չեն ունեցել։ Նրանք միայն հավաստել են, որ «ոչ մի մտավախություն չկա»։ Մենք պետք է մանրամասն ուսումնասիրենք ներկայացված փաստաթղթերը, այստեղ մտավախություններ չկան»,– ԶԼՄ–ների հետ զրույցում նշել է էկոնոմիկայի նախարար Կարեն Ճշմարիտյանը։

Էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարար Երվանդ Զախարյանի խոսքից մի բան է պարզ դարձել` էլեկտրաէներգիայի սակագները չեն վերանայվի, իսկ ընկերության պարտքային պարտավորությունները վաճառքի դեպքում կանցնեն նոր սեփականատիրոջ։

«Ընկերության վաճառքի առիթով բանակցություններ եղել են, բայց բոլորը սպասում էին գործարքի իրականացման միայն աուդիտի անցկացումից հետո։ Հավանաբար, վերին օղակներում որոշում է ընդունվել արագացնել վաճառքի գործընթացը»,– Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում նշել են ՀԷՑ–ի աղբյուրները։

Ռուսական հոլդինգն էլ հենց գտավ գնորդին, որը, ըստ ԶԼՄ–ների,  Կիպրոսի օֆշորային գոտում գրանցված Liormand Holdings Limited ընկերությունն է։ Կառավարությունում որոշվել է «դիտարկել տվյալ հայտը և համապատասխան եզրակացություն տալ»։ Ամենայն հավանականությամբ, գործարքը կկայանա այն պարզ պատճառով, որ հայտը տվել է սեփականատեր–ընկերությունը, և դա կատարվել է Հայաստանի և Ռուսաստանի նախագահներ Սերժ Սարգսյանի և Վլադիմիր Պուտինի վերջին հանդիպումից հետո։ Իսկ ՀԷՑ–ի վաճառքի գործընթացի արագացումը, ինչպես կարծում են փորձագետները, կապված է հենց նախագահների հանդիպման ընթացքում ձեռք բերված պայմանավորվածությունների հետ։ Այդ համատեքստում է տեղավորվում ՀԷՑ–ում մեր աղբյուրների ենթադրությունն այն մասին, որ «վերևներում որոշել են արագացնել գործընթացը»։ 

Որպես «Հայաստանի էլեկտրացանցերի» գնորդ, մամուլի լուրերով, աֆիլացված է հայազգի ռուսաստանաբնակ միլիարդատեր, «Տաշիր Գրուպ» հոլդինգի սեփականատեր Սամվել Կարապետյանի հետ։ Կարապետյանի` ՀԷՑ–ը գնելու մտադրության մասին տեղական ԶԼՄ–ները բազմիցս են նշել։ Թեև այդ տեղեկության պաշտոնական հաստատում ինչպես չեղավ, այնպես էլ չկա, բայց հայտնի է, որ Liormand Holdings Limited օֆշորային ընկերության հիմնադիրներից մեկը` Սինար Բոդմերը, Կարապետյանի հոլդինգին պատկանող Ֆորա–բանկի աշխատող է։

Օֆշորային գոտում, ինչպես և ակնկալվում էր, Marcuard Heritage ընկերությանը պատկանող Liormand–ի համասեփականատերեր համարվող ընկերությունների բավական երկար շղթա է կազմվում։
 
Հայկական մամուլում բացի Սամվել Կարապետյանից որպես ՀԷՑ–ի նոր սեփականատերեր նշվում են նաև այլ խոշոր գործարարների անուններ։ «Հայկական ժամանակ» թերթի տեղեկացմամբ, բացի Կարապետյանից, գործարքին մասնակցում են այնպիսի գործարարներ, ինչպիսիք` «Մուլտի Գրուպ» կոնցեռնի սեփականատեր Գագիկ Ծառուկյանը, Երևանի նախկին քաղաքապետ Կարեն Կարապետյանը և Հայաստանի խորհրդարանի նախկին պատգամավոր Հարություն Փամբուկյանը։

Հայաստանում ոչ վաղ անցյալում օֆշորային սխեմի և «օֆշորային սկանդալների» առայության պարագայում, որտեղ հնրում էին բարձրաստիճան պաշտոնյաների անուններ, փորձագետները մտավախություն ունեն, որ «Էլցանցերի» վաճառքը կարող է «մասշտաբային մեքենայություն» լինել։ ՀԷՑ–ի վաճառքի հավասարման մեջ շատ են  օֆշորային «բեքգրաունդով» անհայտները, ինչն էլ որոշակի ֆոբիաներ է առաջացնում հայ հասարակությունում և մտավախություններ` փորձագետների շրջանակում։

Փորձագետները կարծում են նաև, որ ընկերության վաճառքը նախքան աուդիտի ավարտը վկայում է այն մասին, որ աուդիտը սկզբունքորեն ոչինչ չէր փոխի։ Այդ մասին ուղիղ տեքստով ասել է Երվանդ Զախարյանը, նշելով, որ սակագների վերանայում չի լինի, նույնիսկ ընկերության վաճառքից հետո չի նախատեսվում, իսկ աուդիտը նշանակվել է միայն «հանրության խնդրանքով»։ Այդ կապակցությամբ, կարծում են տնտեսագետները, աուդիտը փաստորեն կարող է փոխարինվել նոր գնորդի սովորական «գնահատման ստուգումով», որն այդ կերպ պետք է որոշի գնվող ապրանքի արժեքը։