https://arm.sputniknews.ru/20251102/verevum-astvats-nerqevum-papuk-asfalt-kam-hnaravvor-e-larakhaghaci-gvortsvov-tun-pahel-95244451.html

Վերևում` Աստված, ներքևում՝ փափուկ ասֆալտ, կամ հնարավո՞ր է լարախաղացի գործով տուն պահել

Վերևում` Աստված, ներքևում՝ փափուկ ասֆալտ, կամ հնարավո՞ր է լարախաղացի գործով տուն պահել

Sputnik Արմենիա

Շուրջ 30 տարվա փորձով լարախաղացը հույս ունի, որ պետությունը մի օր լարախաղացների դպրոց կամ նման մի բան կհիմնի, որ դարերի պատմություն ունեցող այս... 02.11.2025, Sputnik Արմենիա

2025-11-02T09:55+0400

2025-11-02T09:55+0400

2025-11-02T09:55+0400

լարախաղաց

հայաստան

ավանդույթ

https://cdn.am.sputniknews.ru/img/07e9/0a/1f/95325276_0:58:1600:958_1920x0_80_0_0_88492613a05314bce28c334273ce27c8.jpg

Վերևում Աստված է, ներքևում՝ փափուկ ասֆալտ. այսպես է լարախաղացի էքստրիմը կարճ ու կոնկրետ նկարագրում 34-ամյա Մամիկոն Պապիկյանը։ Լարի վրա քայլելու նուրբ արվեստը սկսել է սովորել 5 տարեկանից. զուռնաչի հորեղբոր մտահղացումն էր։ Երկար տարիներ լարախաղացների հետ էր աշխատել, սիրել ժողովրդական արվեստի այս տեսակը։ Քանի որ հորեղբոր համար սովորելն արդեն ուշ էր, որոշեց՝ դուստրն է սովորելու։«Սկզբում հորեղբորս աղջիկն էր սովորում, ես 4-5 տարեկան էի, ես էլ էի հետևներից վազելով գնում։ Մի 2 անգամ որ գնացի, չմերժեցին, ինձ էլ սկսեցին սովորեցնել։ Մայրս ուրախ էր շատ, բայց հայրս վախենում էր, էն որ հակառակը պետք է լիներ։ 6 տարեկանում արդեն լիարժեք խաղում էի։ Ի սկզբանե խաղում էինք ես, հորեղբորս աղջիկն ու ընկերոջ տղան, հետո իրենք թողեցին, ես շարունակեցի»,- պատմում է Մամիկոնը։Լարախաղացությունը Հայաստանում ժամանակին շատ տարածված էր։ Ինչպես ժողովուրդն է ասում՝ փահլևանին կարելի էր հանդիպել ոչ միայն տոնական, այլև սովորական օրերին հրապարակներում, շենքերի բակերում։ Ըստ տարբեր աղբյուրների՝ լարախաղացների մասին հիշատակումներ կան դեռ վաղ միջնադարից։ Տեխնոլոգիական զարգացումը շատ բաներ մեր կյանքից դուրս թողեց։ Մամիկոնն այսօր Հայաստանի միակ լարախաղացը չէ, բայց միակ գործողն է։ Մյուսները կարող է` տարեկան 1-2 անգամ ելույթ ունենան, իսկ Մամիկոնի դեպքում գրեթե ամիս չկա, որ մի քանի ելույթ չլինի, ամիսներ են լինում՝ 15-20 ելույթ է լինում։ Մամիկոնին և նրա խմբին տարվա բոլոր եղանակներին Հայաստանի տարբեր բնակավայրերից են հրավիրում, նաև արտասահմանյան հրավերներ են ունենում։ Ինչ միջոցառում էլ լինի, հավաքվածները սրտի թրթիռով հենց լարախաղացին են սպասում։ Կատակում են՝ շատերն են գլխի ընկել ու դրա համար էլ լարախաղացի ելույթն ամենավերջում են թողնում՝ հանդիսատեսին պահելու համար։Չնայած որ լարախաղացի գործը պահանջված է, բայց չի թաքցնում՝ սրանով տուն չես պահի։ Եկամուտ կա, բայց կայուն չէ։ Կարող է մի քանի ամիս շատ լավ լինի, ամիս էլ լինի, ինչպես ասում են, գործը մեռած լինի։ Ինքը, օրինակ, շինարարությամբ է զբաղվում, շենքեր է կառուցում, իսկ լարի վրա լինելը կյանքի ձև է ու կապ չունի՝ ջեմում է, կոտրվածքներ ունի, թե տրամադրություն չունի։«Մեր գործը վտանգավոր է, ամեն վայրկյանը կարող է վերջինը լինել, բայց ես սիրում եմ սա, իմ գործն է, իմ մի մասնիկն է։ Վերջին անգամ մի 2 ամիս առաջ եմ ընկել, трос-ը կտրվեց, ընկա։ Մի անգամ Սոչիում էլ 4,5 մետրից եմ ընկել, եղել է, որ կողոսկրի կոտրվածքով եմ լարի վրա բարձրացել, չէի իմացել, որ կոտրված էր։ Մի 8 տարի առաջ էլ լարից ընկա, ծնկներս վնասվեցին, բայց, փառք Աստծո, հիմա նորմալ է, կարգավորվել է»,- ասում է Մամիկոնը։Հավելում է՝ բոլոր վնասվածքներից ու անհաշիվ անգամներ ընկնելուց հետո բարձրությունից երբևէ չի վախեցել։ Իրեն վերևում ավելի լավ է զգում։Լարախաղացի մասնագիտությունը մեռնում է․ որքան էլ Մամիկոնն ընդունում է՝ ասվածի մեջ ճշմարտություն կա, բայց և հավատում է՝ այդպես չի լինելու։ Գործի շարունակող լինելու է։ Հիմա իր 10-ամյա որդուն է հմտությունները փոխանցում, շուտով երկրորդ տղան է ծնվելու, արդեն ծրագրում է՝ նրան էլ է սովորեցնելու։ Սիրով պատրաստ է սովորեցնել լարի վրա հաստատուն կանգնելու գաղտնիքները նաև մյուս ցանկացողներին։ Միաժամանակ, կարծում է՝ մեկ մարդը շատ բան անել չի կարող, հույս ունի՝ մի օր պետությունը կհիմնի այնպիսի վայր, որտեղ մոռացվող տարբեր արվեստներ, արհեստներ կսովորեցնեն կամ էլ, օրինակ, լարախաղացների դպրոց կհիմնվի, այլապես մի քանի հարյուր տարի պահպանված ժողովրդական այս թատերական, ակրոբատիկ արվեստը տարիներ անց ուղղակի հիշողություն կդառնա։

2025

Լուրեր

am_HY

լարախաղաց, հայաստան, ավանդույթ