https://arm.sputniknews.ru/20251010/inch-hvogebanakan-azdecutjun-e-tvoghel-44orja-paterazmy-hasarakutjan-vra-hetazvotutjun-94476136.html
Ինչ հոգեբանական ազդեցություն է թողել 44–օրյա պատերազմը հասարակության վրա. հետազոտություն
Ինչ հոգեբանական ազդեցություն է թողել 44–օրյա պատերազմը հասարակության վրա. հետազոտություն
Sputnik Արմենիա
Հոկտեմբերի 10–ը Հոգեկան առողջության համաշխարհային օրն է։ Հայաստանում վերապատրաստված ավելի քան 100 հոգեբաններ և սոցիալական աշխատողներ 2026 թվականից իրենց անվճար... 10.10.2025, Sputnik Արմենիա
2025-10-10T21:32+0400
2025-10-10T21:32+0400
2025-10-10T21:32+0400
հոգեբան
հոգեբանություն
հայաստան
https://cdn.am.sputniknews.ru/img/07e9/0a/0a/94476056_0:150:1600:1050_1920x0_80_0_0_39d3c266f22610a85221b66359b13ecc.jpg
44–օրյա պատերազմը հայ հասարակության վրա հոգեբանական ծանր ազդեցություն է թողել, որի մասին փաստում են Հայաստանում հոգեբանների անցկացրած հետազոտությունները։ Այս մասին Հոգեկան առողջության համաշխարհային օրը «Պատերազմի հոգեբանական հետևանքները և վերականգնման լուծումներ» թեմայով մասնագիտական քննարկման ժամանակ ներկայացրին բանախոսները։Նրա խոսքով` սոցիալական կարգավիճակը ևս ազդում է մարդկանց հոգեկան առողջության վրա։ Օրինակ, թոշակառուները, հաշմանդամները և գործազուրկները ունեն ավելի ծանր դեպրեսիայի ցուցանիշներ, մինչդեռ ավելի երիտասարդ, աշխատող անձանց մոտ դեպրեսիայի մակարդակն ավելի ցածր է։«Ակնհայտ է՝ այն մարդիկ, ովքեր առերեսվել են պատերազմին կամ մասնակցել են կամ իրենց հարազատն է մասնակցել կամ կրել են պատերազմի հետևանքները, տեղահանվել են կամ ընդունել են տեղահանված մարդկանց, նրանց շրջանում ավելի բարձր է դեպրեսիայի մակարդակը»,–ասաց նա։Խաչիկյանի խոսքով` բավականին պրոբլեմատիկ իրավիճակ է ստեղծվել տրավմատիկ սթրեսային խանգարման տեսանկյունից, քանի որ ծանր դեպքերը կազմում են հարցվածների կեսից ավելին` 50․5 %-ը։ Պատերազմի մասնակիցների շրջանում ավելի խնդրահարույց իրավիճակ է։ Այն մարդիկ, ովքեր պատերազմի հետ ուղղակի առնչություն ունեցել, նրանց 40 %-ի մոտ արձանագրվել է բարձր մակարդակի տրավմատիկ սթրեսային խանգարում։Հայկական հոգևոր վերականգման հիմնադրամի տնօրեն Հովհաննես Նիկողոսյանն էլ շեշտեց, որ հետազոտական տվյալները փաստում են` ժամանակը չի բուժում, և մասնագիտական միջամտությունը խիստ անհրաժեշտ է բոլոր նրանց, ովքեր անուղղակի կամ ուղղակի կերպով կրում են պատերազմի հետևանքները։«Նախորդ ամիսներին հիմնադրամը 100-ավոր անձանց հոգևոր հոգեբանական աջակցություն է տրամադրել, և այդ իրականացված փոքրիկ ծրագրերի արդյունքում փաստվել է մեր մեթոդի, մշակված ծրագրերի բարձր արդյունավետությունը։ Առաջիկայում հիմնադրամը վերապատրաստելու է 100–ից ավելի հոգեբանների և սոցիալական աշխատողների՝ այն մեթոդով, որ հիմնադրամը ստեղծել հայաստանյան և միջազգային լավագույն մասնագետների անմիջական մասնակցությամբ։ Վերապատրաստված մասնագետներն արդեն 2026 թվականից հոգեբանական անվճար ծառայություն կտրամադրեն բոլոր այն անձանց, ովքեր ունեն դրա կարիքը»,–ասաց Նիկողոսյանը։ Ի՞նչ անել, երբ երեխան չի ցանկանում դպրոց գնալ. «Հարց հոգեբանին»Նա հավելեց, որ հիմնադրամի կայքում հրապարակված են հայերեն թարգմանված հոգեկան առողջության միջազգային թեստեր, և նրանք, ովքեր ուզում են իրենց հոգեվիճակի գնահատում իրականացնել, կարող են անանուն կերպով լրացնել դրանք, որոնց արդյունքում պարզ կլինի, արժե դիմել մասնագետի, թե ոչ։Հիմնադրամի ծրագրերին նախորդ 3 տարիների ընթացքում 4000 մարդ է մասնակցել։Հոգեբան-փորձագետ, «Ինթրա» հոգեկան առողջության կենտրոնի տնօրեն Խաչատուր Գասպարյանն էլ շեշտեց, որ հանրության հոգեկան առողջությունը առաջնային դեր ունի, քանի որ կանխորոշում է ազգի հեռանկարը և ապագան։Նա շեշտեց, որ շատ կարևոր է հոգեկան առողջության հետ կապված խնդիրները լուծել մանկապարտեզի, դպրոցի մակարդակից, քանի որ հայ հասարակության մեջ այդ խնդիրը միշտ չի, որ միանշանակ է ընդունվում։Հոգեբանին դիմելու մշակույթը Հայաստանում վերջին տարիներին է ձևավորվել, սակայն դեռ չի ամրապնդել իր դիրքերը։ Մարդիկ կարող են ընդունել, որ ունեն տարբեր հիվանդություններ՝ աչքից մինչև սիրտ, սակայն երբ խոսքը հոգեկան առողջությանն է վերաբերում, անտեսում են, հուսալով, որ «ժամանակը կբուժի», մինչդեռ հոգեկան տրավմաները իրենց մասին պարբերաբար հիշեցնում են։
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2025
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Լուրեր
am_HY
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
հոգեբան, հոգեբանություն, հայաստան
հոգեբան, հոգեբանություն, հայաստան
Ինչ հոգեբանական ազդեցություն է թողել 44–օրյա պատերազմը հասարակության վրա. հետազոտություն
Հոկտեմբերի 10–ը Հոգեկան առողջության համաշխարհային օրն է։ Հայաստանում վերապատրաստված ավելի քան 100 հոգեբաններ և սոցիալական աշխատողներ 2026 թվականից իրենց անվճար ծառայությունը կմատուցեն անուղղակի կամ ուղղակի կերպով պատերազմի հետևանքները կրող անձանց։
44–օրյա պատերազմը հայ հասարակության վրա հոգեբանական ծանր ազդեցություն է թողել, որի մասին փաստում են Հայաստանում հոգեբանների անցկացրած հետազոտությունները։ Այս մասին Հոգեկան առողջության համաշխարհային օրը «Պատերազմի հոգեբանական հետևանքները և վերականգնման լուծումներ» թեմայով մասնագիտական քննարկման ժամանակ ներկայացրին բանախոսները։
«5217 մասնակիցների շրջանում անցկազված անկետաների լրացման մեթոդով, տարբեր թեստերով վերլուծել ենք, որ հարցվածների շուրջ 17․3 %-ը ունի «ծանր մակարդակի դեպրեսիայի ցուցանիշ», ինչը բավականին մեծ թիվ է։ Հարցվողների մոտ 46 %–ն ունեն միջինից բարձր դեպրեսիայի մակարդակ։ Հետաքրքրական է, որ սեռով պայմանավորված առանձնահատուկ տատանումներ չկան, 2 դեպքում է գրեթե հավասար է»,–ասաց «ԱՐԱՐ» քաղաքակրթական հետազոտությունների հիմնադրամի գործադիր տնօրեն Արմեն Խաչիկյանը։
Նրա խոսքով` սոցիալական կարգավիճակը ևս ազդում է մարդկանց հոգեկան առողջության վրա։ Օրինակ, թոշակառուները, հաշմանդամները և գործազուրկները ունեն ավելի ծանր դեպրեսիայի ցուցանիշներ, մինչդեռ ավելի երիտասարդ, աշխատող անձանց մոտ դեպրեսիայի մակարդակն ավելի ցածր է։
«Ակնհայտ է՝ այն մարդիկ, ովքեր առերեսվել են պատերազմին կամ մասնակցել են կամ իրենց հարազատն է մասնակցել կամ կրել են պատերազմի հետևանքները, տեղահանվել են կամ ընդունել են տեղահանված մարդկանց, նրանց շրջանում ավելի բարձր է դեպրեսիայի մակարդակը»,–ասաց նա։
Խաչիկյանի խոսքով` բավականին պրոբլեմատիկ իրավիճակ է ստեղծվել տրավմատիկ սթրեսային խանգարման տեսանկյունից, քանի որ ծանր դեպքերը կազմում են հարցվածների կեսից ավելին` 50․5 %-ը։ Պատերազմի մասնակիցների շրջանում ավելի խնդրահարույց իրավիճակ է։ Այն մարդիկ, ովքեր պատերազմի հետ ուղղակի առնչություն ունեցել, նրանց 40 %-ի մոտ արձանագրվել է բարձր մակարդակի տրավմատիկ սթրեսային խանգարում։
Հայկական հոգևոր վերականգման հիմնադրամի տնօրեն Հովհաննես Նիկողոսյանն էլ շեշտեց, որ հետազոտական տվյալները փաստում են` ժամանակը չի բուժում, և մասնագիտական միջամտությունը խիստ անհրաժեշտ է բոլոր նրանց, ովքեր անուղղակի կամ ուղղակի կերպով կրում են պատերազմի հետևանքները։
«Նախորդ ամիսներին հիմնադրամը 100-ավոր անձանց հոգևոր հոգեբանական աջակցություն է տրամադրել, և այդ իրականացված փոքրիկ ծրագրերի արդյունքում փաստվել է մեր մեթոդի, մշակված ծրագրերի բարձր արդյունավետությունը։ Առաջիկայում հիմնադրամը վերապատրաստելու է 100–ից ավելի հոգեբանների և սոցիալական աշխատողների՝ այն մեթոդով, որ հիմնադրամը ստեղծել հայաստանյան և միջազգային լավագույն մասնագետների անմիջական մասնակցությամբ։ Վերապատրաստված մասնագետներն արդեն 2026 թվականից հոգեբանական անվճար ծառայություն կտրամադրեն բոլոր այն անձանց, ովքեր ունեն դրա կարիքը»,–ասաց Նիկողոսյանը։
Նա հավելեց, որ
հիմնադրամի կայքում հրապարակված են հայերեն թարգմանված հոգեկան առողջության միջազգային թեստեր, և նրանք, ովքեր ուզում են իրենց հոգեվիճակի գնահատում իրականացնել, կարող են անանուն կերպով լրացնել դրանք, որոնց արդյունքում պարզ կլինի, արժե դիմել մասնագետի, թե ոչ։
Հիմնադրամի ծրագրերին նախորդ 3 տարիների ընթացքում 4000 մարդ է մասնակցել։
Հոգեբան-փորձագետ, «Ինթրա» հոգեկան առողջության կենտրոնի տնօրեն Խաչատուր Գասպարյանն էլ շեշտեց, որ հանրության հոգեկան առողջությունը առաջնային դեր ունի, քանի որ կանխորոշում է ազգի հեռանկարը և ապագան։
Նա շեշտեց, որ շատ կարևոր է հոգեկան առողջության հետ կապված խնդիրները լուծել մանկապարտեզի, դպրոցի մակարդակից, քանի որ հայ հասարակության մեջ այդ խնդիրը միշտ չի, որ միանշանակ է ընդունվում։
«Հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ մեծերի տարած տրավմաները խիստ և սուր արձագանքներ են ստացել երեխաների հոգեկան աշխարհում։ Մենք շատ զգույշ պետք է վերաբերվենք մեր նոր սերնդին, այն իմաստով, որ մեր տրավմաները չփոխանցենք նրանց»,–շեշտեց Գասպարյանը։
Հոգեբանին դիմելու մշակույթը Հայաստանում վերջին տարիներին է ձևավորվել, սակայն դեռ չի ամրապնդել իր դիրքերը։ Մարդիկ կարող են ընդունել, որ ունեն տարբեր հիվանդություններ՝ աչքից մինչև սիրտ, սակայն երբ խոսքը հոգեկան առողջությանն է վերաբերում, անտեսում են, հուսալով, որ «ժամանակը կբուժի», մինչդեռ հոգեկան տրավմաները իրենց մասին պարբերաբար հիշեցնում են։
