https://arm.sputniknews.ru/20250301/hin-dashinqnery-sparel-en-irenc-qaghaqagety-ashkharhum-spasvvogh-pvopvokhutjunneri-masin-86255181.html
Հին դաշինքները սպառել են իրենց. քաղաքագետը` աշխարհում սպասվող փոփոխությունների մասին
Հին դաշինքները սպառել են իրենց. քաղաքագետը` աշխարհում սպասվող փոփոխությունների մասին
Sputnik Արմենիա
Բենիամին Պողոսյանի կարծիքով՝ Հարավային Կովկասում կմեծանա տարածաշրջանային տերությունների դերը։ 01.03.2025, Sputnik Արմենիա
2025-03-01T22:00+0400
2025-03-01T22:00+0400
2025-03-01T22:34+0400
բենիամին պողոսյան
տարածաշրջան
ամն
ռուսաստան
նատօ
եվրամիություն
հայաստան
էր ռիադ
https://cdn.am.sputniknews.ru/img/07e9/02/12/85911961_0:163:1600:1063_1920x0_80_0_0_19fef64e746534853da418f812088b42.jpg.webp
ԵՐԵՎԱՆ, 1 մարտի - Sputnik. Միաբևեռ աշխարհ այլևս չի լինելու, իսկ ավանդական դաշինքներն իրենց տեղը զիջում են իրավիճակային գործընկերություններին։ Այս մասին Sputnik Արմենիային տված հարցազրույցում ասաց քաղաքագետ, APRI Armenia-ի ավագ փորձագետ Բենիամին Պողոսյանը՝ մեկնաբանելով լարվածության մակարդակի նվազումը Ռուսաստանի և ԱՄՆ-ի միջև, ինչպես նաև Եվրամիության շուրջ ընթացող գործընթացները, որը դեռևս չի ցանկանում համակերպվել ռուս-ամերիկյան «լիցքաթափման» հետ։«Ակնհայտ է, որ 1991 թվականից հետո ձևավորված միջազգային հարաբերությունների համակարգն այլևս գոյություն չունի։ Թե ինչ կփոխարինի հին աշխարհակարգին և երբ հնարավոր կլինի ասել, որ այն արդեն ձևավորված է՝ առայժմ հնարավոր չէ ասել։ Բայց մի բան կարելի է վստահորեն փաստել՝ միաբևեռ աշխարհ այլևս չի լինելու։ Դա նշանակում է, որ մենք կունենանք տարբեր ուժային կենտրոններով աշխարհ, ընդ որում, կարելի է ենթադրել, որ խաղի միասնական կանոններ չեն լինի։ Որոշ տարածաշրջաններում գործելու են խաղի մի տեսակի, մյուսներում՝ մեկ այլ տեսակի կանոններ», – ասաց Պողոսյանը։Իհարկե, այս ամենը չափազանց վերացական և տեսականորեն է հնչում, առավել ևս այնքան փոքր երկրի և տարածաշրջանի համար, ինչպիսին Հայաստանն ու Հարավային Կովկասն են։ Սակայն իրականում տարածաշրջանում որոշակիության և կոնկրետացման աստիճանը աստիճանաբար նվազում է։ Պետք է նաև հաշվի առնել, որ մի քանի գլոբալ տերությունների մրցակցությունից բացի, Հարավային Կովկասում տեղի են ունենում նաև ռեգիոնալ գործընթացներ, որտեղ ավելի մեծ ազդեցություն կունենան տարածաշրջանային ուժային կենտրոն-երկրները։ՌԴ–ն ու ԱՄՆ–ն կպայմանավորվեն․ նոր իրավիճակում ի՞նչ պետք է անի Հայաստանն ըստ քաղաքագետիՕրինակ, նման հավակնություններ ունի Թուրքիան, ընդ որում՝ ոչ միայն Կովկասում, այլև Մերձավոր Արևելքում, Միջին Ասիայում, Բալկաններում և այլուր։ Նաև Իսրայելն ու Սաուդյան Արաբիան այս կամ այն կերպ հավակնում են մերձավորարևելյան առաջնորդությանը։ Փորձագետը կանխատեսում է տարբեր դերակատարների միջև բարդ և բազմամակարդակ պայքար։Ինչ վերաբերում է Եվրամիությանը, ապա այնտեղ, քաղաքագետի տեսանկյունից, շատ հետաքրքիր իրավիճակ է։ Տնտեսական տեսանկյունից ԵՄ-ն, անշուշտ, գերտերություն է։ Սակայն ռազմական առումով այն խիստ սահմանափակ հնարավորություններ ունի։ Ինչպես հայտնի է, ԱՄՆ-ն ԵՄ երկրներից ու ՆԱՏՕ-ի դաշնակիցներից պահանջում է ռազմական ծախսերի կտրուկ աճ։ Եվ եթե իր առաջին նախագահական ժամկետում Թրամփը եվրոպական դաշնակիցներից պահանջում էր ծախսերը հասցնել ՀՆԱ-ի 2 տոկոսի, ապա այժմ արդեն պահանջում է 5 տոկոս։ՌԴ–ն և ԱՄՆ-ն քննարկել են` Արևմուտքը պետք է ընդունի ուժերի նոր հավասարակշռությունը. ԼավրովՍակայն ՆԱՏՕ-ի բոլոր 32 երկրներից միայն 23-ն է պաշտպանության վրա ծախսում ՀՆԱ-ի 2%-ը, մյուսները դեռ չեն հասել այդ մակարդակին և պարզ չէ՝ կհասնե՞ն ընդհանրապես, թե՞ ոչ, իսկ 5%-ի մասին խոսք անգամ լինել չի կարող։ Այս տեսանկյունից, ըստ Պողոսյանի, ԵՄ-ն դեռևս հեռու է նշանակալից ռազմական միավոր դառնալուց, քանի որ ռազմական ծախսերի աճն անխուսափելիորեն կազդի տնտեսական վիճակի վրա:
ամն
էր ռիադ
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2025
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Լուրեր
am_HY
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
բենիամին պողոսյան, տարածաշրջան , ամն, ռուսաստան, նատօ, եվրամիություն, հայաստան, էր ռիադ
բենիամին պողոսյան, տարածաշրջան , ամն, ռուսաստան, նատօ, եվրամիություն, հայաստան, էր ռիադ
Հին դաշինքները սպառել են իրենց. քաղաքագետը` աշխարհում սպասվող փոփոխությունների մասին
22:00 01.03.2025 (Թարմացված է: 22:34 01.03.2025) Բենիամին Պողոսյանի կարծիքով՝ Հարավային Կովկասում կմեծանա տարածաշրջանային տերությունների դերը։
ԵՐԵՎԱՆ, 1 մարտի - Sputnik. Միաբևեռ աշխարհ այլևս չի լինելու, իսկ ավանդական դաշինքներն իրենց տեղը զիջում են իրավիճակային գործընկերություններին։ Այս մասին
Sputnik Արմենիային տված հարցազրույցում ասաց քաղաքագետ, APRI Armenia-ի ավագ փորձագետ Բենիամին Պողոսյանը՝ մեկնաբանելով
լարվածության մակարդակի նվազումը Ռուսաստանի և ԱՄՆ-ի միջև, ինչպես նաև Եվրամիության շուրջ ընթացող գործընթացները, որը դեռևս չի ցանկանում համակերպվել ռուս-ամերիկյան «լիցքաթափման» հետ։
«Ակնհայտ է, որ 1991 թվականից հետո ձևավորված միջազգային հարաբերությունների համակարգն այլևս գոյություն չունի։ Թե ինչ կփոխարինի հին աշխարհակարգին և երբ հնարավոր կլինի ասել, որ այն արդեն ձևավորված է՝ առայժմ հնարավոր չէ ասել։ Բայց մի բան կարելի է վստահորեն փաստել՝ միաբևեռ աշխարհ այլևս չի լինելու։ Դա նշանակում է, որ մենք կունենանք տարբեր ուժային կենտրոններով աշխարհ, ընդ որում, կարելի է ենթադրել, որ խաղի միասնական կանոններ չեն լինի։ Որոշ տարածաշրջաններում գործելու են խաղի մի տեսակի, մյուսներում՝ մեկ այլ տեսակի կանոններ», – ասաց Պողոսյանը։
Իհարկե, այս ամենը չափազանց վերացական և տեսականորեն է հնչում, առավել ևս այնքան փոքր երկրի և տարածաշրջանի համար, ինչպիսին Հայաստանն ու Հարավային Կովկասն են։ Սակայն իրականում տարածաշրջանում որոշակիության և կոնկրետացման աստիճանը աստիճանաբար նվազում է։ Պետք է նաև հաշվի առնել, որ մի քանի գլոբալ տերությունների մրցակցությունից բացի, Հարավային Կովկասում տեղի են ունենում նաև ռեգիոնալ գործընթացներ, որտեղ ավելի մեծ ազդեցություն կունենան տարածաշրջանային ուժային կենտրոն-երկրները։
Օրինակ, նման հավակնություններ ունի Թուրքիան, ընդ որում՝ ոչ միայն Կովկասում, այլև Մերձավոր Արևելքում, Միջին Ասիայում, Բալկաններում և այլուր։ Նաև Իսրայելն ու Սաուդյան Արաբիան այս կամ այն կերպ հավակնում են մերձավորարևելյան առաջնորդությանը։ Փորձագետը կանխատեսում է տարբեր դերակատարների միջև բարդ և բազմամակարդակ պայքար։
«Ներկա փուլը բնութագրվում է նաև ձևական դաշինքների ազդեցության թուլացմամբ, դրանց փոխարինելու են գալիս իրավիճակային և ոչ ֆորմալ գործընկերությունները, որոնք կարճաժամկետ են, բայց ավելի արդյունավետ, քանի որ հիմնվում են կոնկրետ խնդիրների վրա», - հավելել է նա։
Ինչ վերաբերում է Եվրամիությանը, ապա այնտեղ, քաղաքագետի տեսանկյունից, շատ հետաքրքիր իրավիճակ է։ Տնտեսական տեսանկյունից ԵՄ-ն, անշուշտ, գերտերություն է։ Սակայն ռազմական առումով այն խիստ սահմանափակ հնարավորություններ ունի։ Ինչպես հայտնի է, ԱՄՆ-ն ԵՄ երկրներից ու ՆԱՏՕ-ի դաշնակիցներից պահանջում է ռազմական ծախսերի կտրուկ աճ։ Եվ եթե իր առաջին նախագահական ժամկետում Թրամփը եվրոպական դաշնակիցներից պահանջում էր ծախսերը հասցնել ՀՆԱ-ի 2 տոկոսի, ապա այժմ արդեն պահանջում է 5 տոկոս։
Սակայն ՆԱՏՕ-ի բոլոր 32 երկրներից միայն 23-ն է պաշտպանության վրա ծախսում ՀՆԱ-ի 2%-ը, մյուսները դեռ չեն հասել այդ մակարդակին և պարզ չէ՝ կհասնե՞ն ընդհանրապես, թե՞ ոչ, իսկ 5%-ի մասին խոսք անգամ լինել չի կարող։ Այս տեսանկյունից, ըստ Պողոսյանի, ԵՄ-ն դեռևս հեռու է նշանակալից ռազմական միավոր դառնալուց, քանի որ ռազմական ծախսերի աճն անխուսափելիորեն կազդի տնտեսական վիճակի վրա:
