https://arm.sputniknews.ru/20211209/arajzhm-aranc-hajastaniinchu-e-irany-pvokhel-e-parsic-tsvoc-sev-tsvov-nakhagtsi-tsragrery-36254651.html

Առայժմ առանց Հայաստանի․ ինչո՞ւ է Իրանը փոխել «Պարսից ծոց-Սև ծով» նախագծի ծրագրերը

Առայժմ առանց Հայաստանի․ ինչո՞ւ է Իրանը փոխել «Պարսից ծոց-Սև ծով» նախագծի ծրագրերը

Sputnik Արմենիա

«Պարսից ծոց – Սև ծով» միջազգային տրանսպորտային միջանցքը կարևոր է Հայաստանի համար, սակայն մեր երկրի դերն այդ նախագծում առայժմ այնքան էլ պարզ չէ։ 09.12.2021, Sputnik Արմենիա

2021-12-09T23:19+0400

2021-12-09T23:19+0400

2021-12-10T17:00+0400

հայաստան

վրաստանի հանրապետություն

ադրբեջան

իրանի իսլամական հանրապետություն

ճանապարհ

https://cdn.am.sputniknews.ru/img/982/77/9827764_0:0:1600:900_1920x0_80_0_0_0cfea0f3ef8d70821492d5228cc7b4d8.jpg

Հայաստանը «Պարսից ծոց-Սև ծով» միջազգային տրանսպորտային միջանցք նախագծի լիիրավ անդամ է և մասնակցելու է Բուլղարիայում դրա իրականացման վերաբերյալ համաձայնագրի ստորագրմանը։ Բայց դա դեռ չի նշանակում, որ ՄՏՄ-ի երթուղին կգործարկվի Հայաստանի տարածքով։ Երևանը կարող է նախագծում առանցքային դեր խաղալ միայն այն բանից հետո, երբ կլուծի տրանսպորտային խնդիրներն ու ավարտին կհասցնի «Հյուսիս-հարավ» ավտոմայրուղին։ Դրանում համոզված է իրանագետ Ժաննա Վարդանյանը։Այս մասին է վկայում նաև Իրանի Իսլամական Հանրապետության Ավտոմոբիլային տրանսպորտի կազմակերպության միջազգային փոխադրումների և տարանցման վարչության գլխավոր տնօրեն Մոհամմադ Ջավադ Հեդայաթիի վերջերս արած հայտարարությունը։Ոսկանյան. «Պարսից ծոցից դեպի Սև ծով գնացող ամենաանվտանգ ուղին անցնում է Հայաստանով»Իրանական ISNA գործակալությանը տված հարցազրույցում Հեդայաթին ներկայացրել է նոյեմբերին Բաքվի և Թբիլիսիի ներկայացուցիչների հետ կայացած երկկողմ բանակցությունների արդյունքները: Կողմերը պայմանավորվել են նախագծի պիլոտային տարբերակը գործարկել մինչև 2022 թ․-ի մարտի վերջը: Մասնավորապես, Աստարից (Իրան) բեռները կհասցվեն Ադրբեջան, այնտեղից Վրաստանի տարածքով՝ Բուլղարիայի և Արևելյան Եվրոպայի նավահանգիստներ։Իրանցի պաշտոնյան նշել է, որ Թեհրանը Պարսից ծոցով մուտք ունի չեզոք ջրեր, Վրաստանը երկու կարևոր նավահանգիստ ունի Սև ծովում, իսկ Բաքուն ամեն ջանք գործադրում է իր տրանսպորտային ենթակառուցվածքի արդիականացման և բարելավման համար: Ի տարբերություն Իրանի այլ բարձրաստիճան պաշտոնյաների՝ Հեդայաթին այս համատեքստում Հայաստանին չի հիշատակել։Ժաննա Վարդանյանը Sputnik Արմենիային տված հարցազրույցում պարզաբանեց, որ իրանական կողմի հայտարարությունը և Ադրբեջանի ու Վրաստանի գործընկերների հետ ՄՏՄ-ի ստեղծման վերաբերյալ հանդիպումները դեռևս չեն նշանակում, որ Երևանը դուրս է մնում «Պարսից ծոց – Սև ծով» նախագծից:Թեհրանի վերաբերմունքի վրա ազդում են տարածաշրջանի իրադարձությունները, սակայն ոչ պակաս կարևոր դեր է խաղում նաև պետությունների տարանցիկ ներուժը։ Դեռևս այս տարվա սեպտեմբեր-հոկտեմբեր ամիսներին Բաքվի և Թեհրանի հարաբերություններում լարվածության ֆոնին (ադրբեջանցի ուժայինների կողմից իրանական բեռնատարների վարորդների ձերբակալությունից հետո՝ խմբ.) իրանցի պաշտոնյաները բազմիցս հայտարարել են Հայաստանի մասնակցությամբ տրանսպորտային նախագծեր իրականացնելու ձգտման մասին։Մասնավորապես, հոկտեմբերին Իրանի ճանապարհների և քաղաքային զարգացման փոխնախարար Հեյրուլլա Հաշեմին ILNA գործակալությանը տված հարցազրույցում հայտարարել էր, որ Թեհրանը պատրաստ է մասնակցել Հայաստանի տարածքով Վրաստան նոր տարանցիկ ճանապարհի կառուցմանը: Խոսվեց նաև Հայաստանի տարածքով «Կովկասյան միջանցքի» իրականացման մասին։Ավելին, միջազգային տրանսպորտային միջանցքի անդամ երկրների աշխատանքային խմբի 5-րդ նիստի արդյունքով, որը տեղի է ունեցել Երևանում 2021թ․-ի ապրիլին, Հայաստանում ևս նշում էին, որ Թեհրանը մտադիր է երթուղին գործարկել մեր երկրի տարածքով։Ինչպես նշեց Վարդանյանը, Թեհրանը, որպես նախագծի նախաձեռնող, ըստ էության հույս ուներ, որ ՄՏՄ-ի վերաբերյալ համաձայնագիրը Սոֆիայում կստորագրեն ոչ թե հինգ, այլ վեց երկրների (Հայաստանի, Ադրբեջանի, Իրանի, Վրաստանի, Հունաստանի, Բուլղարիայի) ներկայացուցիչներ:«Այլ հարց է, թե ինչպիսին է Հայաստանի դերն այդ նախագծում։ Ակնհայտ է, որ մեր երկիրը ճանապարհների ֆունկցիոնալությամբ զիջում է նախագծի մասնակից մյուս երկրներին։ Երևանը նախագծում իրական կշիռ կստանա «Հյուսիս-հարավ» մայրուղու շինարարության ավարտից հետո»,-ասաց Վարդանյանը։«Հյուսիս-հարավ» ավտոմայրուղին թույլ կտա Իրանի համար բարձրացնել Հայաստանի տարածքով անցնող երթուղու շահութաբերությունը: Մինչև այդ ճանապարհի կառուցման ավարտը Հայաստանի ստորագրությունը համաձայնագրի տակ, ըստ իրանագետի, պարզ ձևականություն կլինի։Պաշտոնական Երևանն առայժմ չի մեկնաբանում իրանցի գործընկերների հայտարարությունը։ Հայաստանում բազմիցս նշել են, որ միջանցքը նոր հնարավորություններ կբացի Հայաստանի համար` թույլ կտա դիվերսիֆիկացնել մատակարարումները, ազատ օգտվել Իրանի նավահանգիստներից, դառնալ կարևոր տարանցիկ հանգույց:Բաքվի ձգտումն առանձնապես Թեհրանի սրտով չէ, կամ ինչ կտա ՀՀ–ին «Պարսից ծոց-Սև ծով» միջանցքըՆախագծի նախաձեռնողն Իրանն է, որն առաջին անգամ ՄՏՄ-ի ստեղծման գաղափարի մասին խոսել է դեռ 2016 թ․-ին։ Հինգ տարվա ընթացքում աշխատանքային խմբերի հինգ հանդիպում է անցկացվել Թեհրանում, Սոֆիայում, Թբիլիսիում, կրկին Թեհրանում և Երևանում: Այս ամբողջ ընթացքում Բաքուն սահմանափակվել է միայն հայտարարություններով։Ավելին, Երևանում կայացած հանդիպումից հետո կազմվել է ապագա պայմանագրի նախնական տեքստը, և իրանական կողմն այն ուղարկել է համաձայնեցման։ Սևագրին հավանություն է տվել նաև Հայաստանը։ Նախագծի մասնակից երկրների ներկայացուցիչների հանդիպումը տեղի կունենա Բուլղարիայում՝ համաձայնագրի տեքստի վերջնական համաձայնեցումից հետո:

https://arm.sputniknews.ru/20211013/hhn-u-irany-parsic-tsvocsev-tsvov-nakhadzernutjan-masin-hamadzajnagir-kstvoragren-mirzvojan-34235093.html

վրաստանի հանրապետություն

ադրբեջան

իրանի իսլամական հանրապետություն

2021

Լուրեր

am_HY

հայաստան, վրաստանի հանրապետություն, ադրբեջան, իրանի իսլամական հանրապետություն, ճանապարհ