Հայաստանը կարող էր պահպանել «կոնյակ» անվանումը՝ վկայակոչելով միջազգային համաձայնագրերը։ Այլ հարց է, որ հայկական կոնյակի արտահանումը կարելի է պահպանել անգամ նոր անվանումով։ Այդ մասին Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում հայտնեց Հայաստանի Գինու ազգային կենտրոնի նախագահ Ավագ Հարությունյանը։
Նա հիշեցրեց, որ աշխարհագրական անվանումների պաշտպանությունն ապահովում է Լիսաբոնի համաձայնագիրը, որը կնքվել է 1958թ․-ին և մի քանի անգամ վերանայվել է։ Այն նախաձեռնել են եվրոպական երկրները, որտեղ Եվրամիությանը նախորդող մարմինները որոշել էին ապրանքների պաշտպանության ընդհանուր քաղաքականություն մշակել։
Միաժամանակ գոյություն ունի նաև TRIPS համաձայնագիրը (Ինտելեկտուալ սեփականության համաձայնագիր առևտրային ոլորտում), որը կնքվել է Առևտրի համաշխարհային կազմակերպության շրջանակներում։ Այս համաձայնագիրն ավելի ազատական մոտեցում է նախատեսում. այն աշխարհագրական անվանումները, որոնք գոյություն ունեն արդեն հարյուրավոր տարիներ, կապվում են ապրանքի հետ, այլ ոչ թե երկրի կամ դրա տեղանքի հետ։ Մի շարք երկրներ հետևում են այդ տրամաբանությանը, օրինակ՝ Բրիտանիան «ռոքֆոր» պանիր է արտադրում, ԱՄՆ-ն՝ «շամպայն» բրենդի։ Այլ հարց է, որ նրանք այդ անվանումներն օգտագործում են միայն ներքին շուկայի, այլ ոչ թե արտահանման համար։
Հատկանշական է, որ Խորհրդային Միությունը ևս պահպանում էր այդ կանոնները, ընդգծեց Հարությունյանը։ 1946թ․-ից, երբ սկսվեց հայկական կոնյակի կանոնավոր արտահանումը արտերկիր, արտահանվող շշերի վրա, «Արարատ» անվանման կողքին գրում էին «բրենդի» կամ առհասարակ ոչինչ չէին ավելացնում։ Ընդ որում՝ այդպես էին վարվում ոչ միայն արևմուտք, այլև անգամ սոցիալիստական երկրներ արտահանելիս, նկատեց Հարությունյանը։
ԵՄ–ն պատրաստ է 3 մլն եվրո տրամադրել Հայաստանին «կոնյակ» անվանումից հրաժարվելու դիմաց
Հարցը սրվեց ԽՍՀՄ-ի փլուզումից հետո, քանի որ հայկական կոնյակի համար հիմնական արտահանման շուկան շարունակում է մնալ Ռուսաստանը, իսկ ռուսական շուկան թեև ամենախոշորը չէ, բայց անկարևոր չէր ֆրանսիական կոնյակի համար։
Այս կանոնները պահպանում են նաև Եվրամիության երկրները։ Անգամ նրանք, ովքեր կոնյակ են արտադրում հենց Ֆրանսիայում, բայց Պուատու-Շարանտ տարածաշրջանից դուրս (կամ շամպայն՝ Շամպայն գավառից դուրս), իրավունք չունեն օգտագործել այդ անվանումները և ստիպված են գրել «բրենդի» կամ «փրփրուն գինի»։ Եթե մերոնց հանդեպ ենք խիստ, ինչո՞ւ պետք է այդքան լիբերալ լինենք ուրիշների հանդեպ, կարծում են Եվրամիությունում։
Ամերիկայի, Բրիտանիայի և մյուս երկրների համար ևս այդպիսի քաղաքականությունը (անվանումների օգտագործումը ներքին շուկայի համար) նույնպես անհետևանք չի մնում․ այդ թեմայով մշտապես առևտրական բանավեճեր են ընթանում ԵՄ—ի հետ։ Բայց պարզ է, որ Հայաստանն այնպիսի բանակցային ուժ չունի, որպիսին ունեն Վաշինգտոնը կամ Լոնդոնը, իսկ ներքին շուկան չափազանց փոքր է, որպեսզի արտադրողները դրա հաշվին ապրեն։
Այլ հարց է, որ նոր անվանումով էլ կարելի է արտահանումը ավելացնել, եթե լավ աշխատել դրա առաջխաղացման վրա։ Մոլդովայում, օրինալ, որտեղ կոնյակի փոխարեն օգտագործվում է «դիվին» անվանումը, 2013-19թթ․-ին արտահանումը Ռուսաստան նվազել է 12 միլիոնից մինչև մոտ 3 միլիոն դոլար։ Բայց ընդհանուր առմամբ աշխարհում այն այնքան էլ չի տուժել․ 2010թ․-ին կազմել է մոտ 32 միլիոն դոլար, 2018թ․-ին՝ մոտ 25 միլիոն։
Ուստի գրագետ մարքեթինգի և խմիչքի որակի լավացման դեպքում հնարավոր է ամենաքիչը պահպանել արտահանումը (ինչի մասին մենք բազմիցս գրել ենք)
Հիշեցնենք, որ վերջին նիստերից մեկում Հայաստանի կառավարությունը 3 մլն եվրո դրամաշնորհ է ընդունել Եվրամիությունից՝ հայկական կոնյակի նոր անվանման ընդունման և առաջխաղացման մարքեթինգային ծախսերի համար, որը ճանաչելի կլինի արտասահմանյան շուկաներում:
2017 թ․-ին ԵՄ-ի հետ ստորագրված Ընդլայնված և համապարփակ համաձայնագրի համաձայն՝ Հայաստանը չպետք է օգտագործի «կոնյակ» և «շամպայն» անվանումները։ Կոնյակի համար անցումային շրջանը սահմանվել է 14 տարի՝ տեղական շուկաների և 25 տարի՝ արտասահմանյան շուկաների համար, շամպայնի համար՝ երկու տարի տեղական և երեք տարի՝ արտասահմանյան շուկաների համար (այսինքն շամպայնի համար ժամկետն արդեն լրացել է)։
