ԵՐԵՎԱՆ, 10 մայիսի – Sputnik. Սևանա լճում ջրի մակարդակի բարձրացումը մի շարք գործոնների հետ է կապված, և առանցքային դեր են խաղում ջրի բացթողման գերծավալների բացակայությունը և Արփա-Սևան թունելային ջրանցքի գործարկումը։ Այս մասին Sputnik Արմենիայի թղթակցի հետ զրույցում ասաց «Էկոլուր» հասարակական տեղեկատվական կազմակերպության նախագահ Ինգա Զարաֆյանը։
Մասնագետը միաժամանակ նշեց, որ Սևանի խնդիրները դրանով չեն սահմանափակվում ու չեն լուծվում։
Ավելի վաղ ՀՀ վարչապետի պաշտոնակատար Նիկոլ Փաշինյանը խորհրդարանում հայտարարել էր, որ Սևանի նկատմամբ հոգատար վերաբերմունքի շնորհիվ լճի մակարդակը 2021 թ․-ի ամռանը կհասնի վերջին 60 տարվա ընթացքում ռեկորդային մակարդակի։
«Սևանում ջրի մակարդակի բարձրացումը բնական գործընթաց է, որն արհեստականորեն արգելակվում էր ջուր բաց թողնելով»,-ասաց Զարաֆյանը։
Նա հիշեցրեց, որ 2001թ․-ին ջուրը էներգետիկ և այլ նպատակներով օգտագործելու արգելք էր սահմանվել։ Այդ պատճառով Սևան-Հրազդան կասկադը ջուր ստանում է ոռոգման շրջանում, այսինքն՝ երբ ջրարգելը բացվում է։ Ջուրը կասկադով հասնում է ոռոգման համակարգին, իսկ այնտեղից՝ Արարատյան դաշտավայրի ոռոգվող դաշտերին։
Զարաֆյանը նշեց, որ լճի ինքնամաքրման բնական գործընթացի համար դրա մակարդակը պետք է հասնի ծովի մակարդակից 1905 մետր բարձրության։ Այդ դեպքում մեկուսացնող շերտի ձևավորում կսկսվի, որը «զսպում է» կեղտը և նպաստում է ինքնամաքրմանը։ Առանց լճի մակարդակի բարձրացման գործընթացը չի սկսվի։ Դրա հետ է կապված նաև լճի ճահճացումը, հատկապես ամռանը։
Սևանա լճի մակարդակը բարձրացել է ևս 2 սանտիմետրով
«Սևանի մակարդակի բարձրացումը կարևոր է նաև այն պատճառով, որ նպաստում է ջրի մաքրմանը։ Բացի այդ, ոչ պակաս կարևոր է բալանսը․ այն չպետք է բացասական լինի։ Եթե լիճը բարձրացել է գոնե 3 միլիմետրով, ապա ոչ մի պարագայում չի կարելի թույլ տալ, որ ջրի մակարդակը իջնի, հակառակ դեպքում դա բացասաբար կանդրադառնա ամբողջ էկոհամակարգի վրա»,-ասաց Զարաֆյանը։
Նա նշեց, որ լճի մակարդակի բարձրացումը չի ենթադրում դրա արհեստական իջեցում՝ թույլատրելի ցուցանիշին հասնելու նպատակով։ Մասնագետը հիշեցրեց, որ 170 միլիոն խորանարդ մետր ջուրը բացթողման առավելագույն ծավալն է։ Հակառակ դեպքում դա բացասաբար կանդրադառնա լճի վրա։
Զարաֆյանն ընդգծեց, որ վերջին երկու տարիներին լճից բացթողման գերծավալներ չկան, ինչը դրական է անդրադարձել ջրի մակարդակի վրա: Սակայն լճի ոչ բոլոր խնդիրներն են լուծված։ Մասնավորապես, իշխանությունները պետք է լուծեն ջրի աղտոտման հարցը՝ բոլոր ափամերձ օբյեկտներին պարտավորեցնելով մաքրման կայաններ տեղադրել, և կոյուղու մայրուղային կոլեկտոր կառուցելով:
Միաժամանակ Զարաֆյանը կարծում է, որ այս փուլում դժվար է այդ ուղղությամբ ինչ-որ տեղաշարժեր կանխատեսել:
Իր հերթին բնապահպան Կարինե Դանիելյանը Sputnik Արմենիայի թղթակցի հետ զրույցում նշեց, որ վարչապետի հայտարարությունը խոսում է այն մասին, որ այս տարի լրացուցիչ բացթողումներ չեն նախատեսվում:
«Սակայն հնարավոր չէ դա միանշանակ պնդել։ Եթե կլիմայական պայմանները նորմալ լինեն, ապա հայտարարված մակարդակը կհաջողվի պահպանել»,-ասաց Դանիելյանը։
Նրա խոսքով՝ ջրի մակարդակի բարձրացումը թույլ կտա ոչ միայն խուսափել բացթողման գերծավալներից, այլև նոր ջրամբարներ կառուցելու հնարավորություն կտա։ Կաթիլային ոռոգման համակարգի ներդրումը ևս թույլ կտա ջուր խնայել։
Նա նաև հույս հայտնեց, որ վարչապետի պաշտոնակատարի հայտարարությունների հետևում իրական հաշվարկներ կան, և լճի խնդիրները վերջապես կսկսեն լուծվել։
Հիշեցնենք, որ մայիսի 5-ի դրությամբ Սևանա լճի մակարդակը նոր ցուցանիշի է հասել՝ ծովի մակարդակից 1900 մետր 77 սմ բարձրության: Դա 15 սանտիմետրով բարձր է նախորդ տարվա ցուցանիշից։
Ինչու Հայաստանում վարելահողերի շուրջ 50 %-ը չի օգտագործվում. Պետրոսյանը` պատճառների մասին
