Հրաժարական, որի պատճառն էին մեզ բոլորիս «հայտնի ուժերը», հրաժարական, որը ուղեկցվել է սեփական սխալի խոստովանությամբ։ Եվ վերջապես արդեն երկրորդ անգամ ականատեսն ենք լինում, այսպես ասենք՝ ոչ կոնվենցիոնալ հրաժարականի, երբ երկար ժամանակ ամեն կողմից հնչող գնալու հորդորներին համառորեն դիմակայելուց հետո նա, ում հրաժարականը պահանջում են, վերջապես հայտարարում է. «Ուզում եք, որ գնա՞մ։ Շատ բարի՝գնում եմ, բայց մնում եմ»։
Այս առիթով թույլ տվեք անդրադառնալ այն մարդուն, որը նույնպես ժամանակին հրաժարական տվեց, բայց այժմ հայրենակիցները նրան Ֆրանսիայի պատմության ամենակարեւոր գործիչն են անվանում։ Այո՛, խոսքը Հինգերորդ հանրապետության առաջին նախագահ Շառլ դը Գոլի մասին է, որին վարկանշային ցուցակում մեծապես զիջում է ոչ միայն Լյուդովիկոս 14-րդը, այլ նաև Նապոլեոնը։ Գեներալի անվան հետ կապված բազմաթիվ հետաքրքիր փաստեր կան, բայց դրանցից մեկը հիրավի ցնցող է։ Գիտեի՞ք արդյոք, որ Երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին Շառլ դը Գոլը մահվան է դատապարտվել՝ հայրենիքը պաշտպանելու կոչ անելու համար։ Չէ՛, դուք գոնե կարո՞ղ եք պատկերացնել՝ հայերին կոչ եք անում պաշտպանել հայկական հողերը, և իշխանական հայերը դրա համար ձեզ մահվան են դատապարտում։ Ասենք, արդեն այնքան անսովոր բաներ ենք տեսել, որ դա էլ ենք պատկերացնում։
Իրականությունն այն է, որ 1940 թվականին, երբ Ադոլֆ Հիտլերի բանակը օկուպացրել էր Ֆրանսիան, Շառլ դը Գոլը գտնվում էր Լոնդոնում և «ԲիԲիՍի» ռադիոկայանով դիմում է հայրենակիցներին՝ հորդորելով բոլոր միջոցներով դիմադրություն ցույց տալ նացիստներին։ Սա ամենևին դուր չի գալիս Ֆրանսիայի վարչապետ Ֆիլիպ Պետենին, որը որդեգրել էր կոլաբորացիայի քաղաքականությունը, այսինքն` պարզապես համագործակցում էր Ադոլֆ Հիտլերի հետ։ Եվ Ֆրանսիայի զինվորական տրիբունալը Շառլ դե Գոլին հեռակա կարգով դատապարտում է մահապատժի։ Հետաքրքիր է, որ պատերազմի ավարտից հետո հենց Ֆիլիպ Պետենն է մահվան դատապարտվում, բայց իշխանությունները, հաշվի առնելով նախկին վարչապետի տարիքը, մահապատիժը փոխարինում են ցմահ բանտարկությամբ։
Իսկ Շառլ դը Գոլը նախագահ է դառնում և 65 թվականի նախագահական ընտրություններում էլ հաղթում է սոցիալիստ Ֆրանսուա Միտերանին։ Կարող էր մի քանի տարի էլ պաշտոնավարել, քանզի այն ժամանակ նախագահի պաշտոնավարման ժամկետը 7 տարի էր։ Բայց գիտակցում էր, որ հենց ինքն է պատասխանատու 1968 թվականի Ֆրանսիայում ծայր առած խորը ներքաղաքական ճգնաժամի համար և չէր կարողացել կանխատեսել դրա հետեւանքները։ Դատեք ինքներդ։
Ինչով են նման ՀՀ–ն ու Ճապոնիան, կամ չնայած բնակչության 70 %–ը դեմ է` Օլիմպիադան կկայանա
Երբ սկսվեցին ուսանողների աննախադեպ բողոքի ակցիաները՝ դասադուլները և ցույցերը, որոնք ուղեկցվում էին անկարգություններով, Շառլ դը Գոլը սառնասրտորեն ասում էր. «Երեխայություն է այս ամենը։ Նախաձեռնողներն ընդամենը մի քանի ուսանողներ են, որոնք վախենում են քննություն հանձնելուց»։ Ճիշտ է, չէր պնդում, որ նախկիններն են ուղղորդում ուսանողներին, որովհետև ուսանողական շարժումը շատ արագ վերածվեց համազգային բողոքի, և մայիսին արդեն տարբեր քաղաքներում գործադուլ անողների թիվը հասավ 10 միլիոնի, իսկ Փարիզում բազմահազարանոց ցույցերի մասնակիցները պաստառներ էին տանում, որոնց վրա գրված էր. «դը Գոլին ուղարկենք արխիվ», «Մնաս բարով, դը Գոլ», «Շա՛ռլ, դու պարտավոր ես հեռանալ»։
Եվ Շառլ դը Գոլն ի վերջո եկավ այն եզրակացության, որ պետք չէ սպասել մինչեւ հերթական նախագահական ընտրությունները, ուղղակի անհրաժեշտ է հենց հիմա պարզել՝ ի՞նչ է ուզում ֆրանսիացիների մեծամասնությունը՝ ինքը մնա՞, թե՞ գնա։ Եվ ապրիլի 27-ին կազմակերպվեց հանրաքվե, որը նախագահին անմիջականորեն չէր վերաբերում, Սենատի բարեփոխման մասին էր հարցը։ Բայց գեներալը հրաշալի հասկանում էր՝ պառլամենտի վերին պալատի հարցը հասարակ ֆրանսիացուն այնքան էլ չի հետաքրքրում, և հանրաքվեի ժամանակ «Ոչ» ասողները հենց իրեն՝ նախագահին են այդ «Ոչ»-ն ասելու։
Շառլ դը Գոլը հրաժարական տվեց ուղիղ 52 տարի առաջ՝ 1969 թվականի ապրիլի 28-ին։ Նախագահի նստավայրում՝ Ելիսեյան պալատում 10 տարուց ավելի անցկացնելուց հետո նա ոչ մի ելույթ կամ հրաժեշտի ուղերձ չարտասանեց, պարզապես վարչապետին մի կարճ երկտող փոխանցեց. «Դադարեցնում եմ հանրապետության նախագահի պարտականությունների կատարումը։ Այս որոշումը ուժի մեջ է մտնում այսօր կեսօրին»։ Մերձավորները վկայում են՝ հրաժարական տալու որոշումը պայմանավորված էր նաեւ նրանով, որ գեներալի դավանած գլխավոր սկզբունքը սա էր. «Կյանքից ավելի կարևոր բան էլ կա՝ պատի՛վը»։
