Ռուսաստանը պարզում է, թե որքանով է Արևմուտքը պատրաստ կրկին «հրդեհել» Դոնբասը

Իրինա Ալկսնիս

Ուկրաինայի իշխանությունները մինչև օրս չեն գիտակցել, որ սեփական վարկանիշը (ավելի ճիշտ՝ դրա մնացորդները) պահպանելու համար չարժե հրապարակային հայտարարություններ անել, որոնք հիմար դրության մեջ են դնում նրանց։ Չէ՞ որ ակնհայտ է` նրանք ոչինչ չեն կարող անել այն բանի հետ, որ մեծ տերություններ են երկրի ճակատագիրը որոշում իրենց թիկունքում։ Այնպես որ դժգոհության արտահայտելով նրանք միայն է՛լ ավելի նվաստացուցիչ վիճակում են հայտնվում։

Ընդ որում՝ նրանք դեմքը պահպանելու հնարավորություն ունեցել են, քանի որ ի սկզբանե Մոսկվան, ներկայացնելով սպասվող զրույցի մասնակիցների կազմը, հայտնել էր, որ Պուտինը, Մերկելն ու Մակրոնը մտադիր են խոսել ոչ միայն Դոնբասի մասին, քանի որ այնտեղ նաև բազմաթիվ այլ հարցեր կան քննարկելու։

Սակայն Կիևի մեկնաբանությունից հետո Կրեմլը շատ ավելի միանշանակ արտահայտվեց` հայտարարելով, որ նորմանդական ձևաչափի գործերը վատ են։ ՌԴ նախագահի մամուլի քարտուղարը հստակեցրեց, որ նախագահ Զելենսկու օրոք չի հաջողվել ոչ մի քայլ առաջ շարժվել ինչպես Մինսկի համալիր միջոցառումների, այնպես էլ Փարիզում հաստատված հետագա պայմանավորվածությունների իրագործման հարցում։ Մի խոսքով, դիվանագիտության շրջանակում հազիվ թե հնարավոր է ավելի ուղղակի բարձրաձայնել այն միտքը, որ Մոսկվան առհասարակ ցանկություն չունի զրուցելու Ուկրաինայի ղեկավարության հետ, քանի որ բացարձակ անիմաստ գործողություն է։

ԱՄՆ-ն որոշել է անտեսանելի վրեժ լուծել Ռուսաստանից

Առավել ևս որ իրավիճակը դատարկ խոսակցությունների չի տրամադրում՝ շփման գծի լարվող իրավիճակի և այնտեղ հավաքվող ուկրաինական ռազմական կազմավորումների պատճառով։ Մինսկի համաձայնությունների ստորագրումից հետո անցած 6 տարվա ընթացքում Դոնբասում բազմաթիվ անգամ են «թեժ» միջադեպեր գրանցվել։ Սակայն դրանք ամեն անգամ սահմանափակվել են առանձին դեպքերով՝ չվերաճելով լայնամասշտաբ պատերազմի։ Նույնը տեղի ունեցավ նաև նախորդ տարվա աշնանը, երբ լուրջ սրացում սկսվեց, որն ավարտվեց զինադադարի կնքմամբ։

Նման իրադրության գլխավոր պատճառն այն էր, որ Արևմուտքը շահագրգռված չէր պատերազմ վերսկսելու հարցում` չնայած ալարմիստներն ամեն սրացման ժամանակ «թմբուկ էին զարկում»՝ իրադարձությունների ամենամռայլ և արյունալի զարգացում կանխատեսելով։

Հարկ է հիշեցնել, որ Արևմուտքը՝ ի դեմս Եվրոպայի, փաստացի հարկադրված գնաց Մինսկի համաձայնություններին։ Կիևը ծանր պարտություն էր կրում ռազմաճակատում, նրան փրկել էր պետք։ Իսկ Ռուսաստանի դեպքում չկարողացան այնպես անել, որ բացեիբաց միջամտի հակամարտությանը, և առհասարակ 2015թ․-ի սկզբին արդեն պարզ դարձավ, որ Ուկրաինայի շուրջ և նրա ներսում իրավիճակն ամենևին էլ այնպես չի զարգանում, ինչպես նախատեսում էին Եվրամայդանի և ամբողջ հակառուսական նախագծի ճարտարապետները։

Արդյունքում Դոնբասում ռազմական գործողությունները ժամանակավորապես դադարեցվեցին, իսկ հետագա իրադարձությունները միայն ամրապնդեցին ստատուս քվոն։ Եվրոպան վերջնականապես համոզվեց, որ Ռուսաստանին նախատեսված սցենարով կոտրել չի հաջողվել, և աստիճանաբար սկսեց վերականգնել երկկողմ համագործակցությունը․ արդեն ուկրաինական ռազմական արկածախնդրությանն աջակցելու ժամանակը չէր։ ԱՄՆ–ում նախագահ փոխվեց, իսկ Թրամփի համար արտաքին քաղաքական ճնշման հիմնական օբյեկտ դարձավ Չինաստանը։

Ինչու են ռուսական ՌԷՊ համակարգերն աշխարհում լավագույնը

Բացի այդ, Արևմուտքի համար հսկայական հիասթափություն դարձավ հենց Ուկրաինան, որը չարդարացրեց սպասումներից գրեթե ոչ մեկը։ Դոնբասի թեման, ըստ էության, վերջին հաղթաթուղթը մնաց ինչպես Եվրոպայի, այնպես էլ ԱՄՆ-ի հետ հարաբերություններում։ Պարբերաբար այնտեղ սրացումներ սադրելով` Կիևն այս բոլոր տարիների ընթացքում ուշադրություն էր գրավում՝ հուսալով, որ ցանկալի օգնություն կստանա։ Բայց հաջողություն չէր ունենում օվկիանոսի երկու կողմերում շահագրգռվածության բացակայության պատճառով։ Սակայն հենց այդ դաշտում վերջերս էական փոփոխություններ են տեղի ունեցել, որոնք ստիպում են ավելի մեծ անհանգստությամբ հետևել իրադարձությունների զարգացմանը։

ԱՄՆ-ում իշխանության են վերադարձել ոչ միայն դեմոկրատները, այլև ամերիկյան քաղաքական վերնախավի հենց այն հատվածի ներկայացուցիչները, որոնք 2010-ականներին կանգնած էին Դոնբասի պատերազմի սանձազերծման հետևում։ Ավելին՝ նրանց առաջին արտաքին քաղաքական գործողությունները ապակառուցողականության այնպիսի մակարդակ են ցուցադրում, որ ոչ մի կերպ չի կարելի բացառել, որ նրանց խոսքից գործի կանցնեն նոր հակամարտություն սադրելու հարցում։

Օվկիանոսի մյուս կողմում ևս ոչ պակաս բարդ իրավիճակ է։ ԵՄ-ն, ավելացնելով ռուսատյացության մակարդակը, Ռուսաստանի հետ իր հարաբերությունները հասցրել է վերջին տասնամյակների ցածրագույն կետին։ Ընդ որում` դա արել է ինքնուրույն և սեփական կամքով Ջո Բայդենի՝ Սպիտակ տուն մտնելուց շատ առաջ։ Այնպես որ այս անգամ եվրոպացիների գործողությունները ոչ մի կերպ չի կարելի վերագրել վասալադաշնակցային հարաբերություններում Վաշինգտոնի նավահետքով ընթանալու հարկադրյալ անհրաժեշտությանը։

Եվրոպան գտել է իր խնդիրների մեղավորին

Կարելի է վիճել Եվրոպայի գործողությունների հիմքում ընկած պատճառների և նրա հետապնդած նպատակների մասին, սակայն ավելի կարևոր է այն, թե որքան հեռու է նա պատրաստ գնալ։ Իսկ ներկա պահին ամենաայսրոպեականը հետևյալ հարցն է` հակառուսական ներկայիս վեկտորը եվրոպացիներին չի՞ հանգեցնի ռազմական և մերձառազմական ոլորտներում Կիևին գործնականում աջակցելուն։

Հենց այս հանգամանքն է արդիական դարձնում Վլադիմիր Պուտինի զրույցը Գերմանիայի և Ֆրանսիայի առաջնորդների հետ։ Հարցը ոչ միայն դիրքորոշման հստակեցումն է, այլև Ռուսաստանի նախագահի տրամադրության տակ եղած փաստարկների ընդարձակ զինանոցը, որը կոչված է արևմտաեվրոպացի գործընկերներին հասցնելու Դոնբասում պատերազմի վերսկսման ողջ կործանարարությունը ոչ միայն Կիևի, այլև Եվրոպայի համար։

Իսկ Կիևի հետ նման թեմաներով խոսել, ինչպես ցույց է տվել անցյալի հարուստ փորձը, իսկապես ուղղակի իմաստ չունի։