Անդրադառնալով մասնավորապես պետական և արտաքին պարտքի բավականին բարձր մակարդակի գնահատականին` Արմեն Քթոյանն ընդգծեց, որ իրավիճակն իսկապես լարված է, սակայն անկայուն չէ, և պարտքի հետ կապված պետք է նկատի ունենալ նաև այն հանգամանքը, որ 2019-21 թվականները մեր երկարաժամկետ պարտքային ռազմավարության մեջ սպասարկման առումով առավել ծանր տարիներն են։
«Դրան գումարվում են նաև համավարակով ու պատերազմով պայմանավորված խնդիրները, բայց մյուս կողմից պարտքի հետ կապված սահմանաչափերը բյուջետային ռազմավարության մեջ թեև ունեն ընդհանուր տրամաբանություն, բայցևայնպես տարբեր են` կախված երկրների առանձնահատկություններից։ Եթե երկիրը գերազանցում է պարտքի շեմը, ապա դա խոսում է ոչ թե ինչ–որ կրիտիկական իրավիճակի մասին, այլ վկայում է այն մասին, որ հետագա տարիների ընթացքում կառավարությունը պետք է նախաձեռնի համապատասխան քաղաքականություն, ինչը թույլ կտա առաջիկա 5-10 տարիների ընթացքում պետական պարտքը բերել ավելի ցածր շեմի»,– նշեց տնտեսագետը։
Քթոյանի դիտարկմամբ` մեր պարտքի կառավարման ռազմավարությունը Fitch–ի համար հասկանալի է եղել, որքան էլ որ ռիսկերը նկատելի լինեն։ Ըստ նրա` արտաքին վարկավորման առումով մեր գերակայություններից մեկը թերևս ներքին աղբյուրների հաշվին բյուջետային պակասորդի ֆինանսավորումն է, ինչը հնարավորություն է տալիս փոխարժեքի տատանումների կամ դրամի արժեզրկման պարագայում էականորեն չավելացնել պարտքի բեռը, այսինքն` փորձ է արվում ավելի շատ ներգրավել ներքին պարտքեր, ինչը կարելի է դրական միտում համարել։ Տնտեսագետի կարծիքով` մեր երկրի վարկունակության գնահատման համար հիմք է հանդիսանում նաև եվրոբոնդերի տեղաբաշխման ցածր տոկոսադրույթի ցուցանիշը։
Ռազմական ծախսերը պարտքո՞վ են արել. ինչու է աճում պետական պարտքն ըստ տնտեսագետի
«Կարելի է ասել, որ Հայաստանում տնտեսական ռիսկերի գնահատման առումով շատ մեծ տեղաշարժ չկա, իսկ ինչ վերաբերում է քաղաքական անկայունությանն ու աշխարհաքաղաքական լարվածությանը, ապա պետք է նկատի ունենալ, որ մեր տարածաշրջանը այսպես, թե այնպես ներդրողների համար համարվում է միջինից բարձր ռիսկային գոտի և անկախ այն հանգամանքից` այստեղ ակտիվ պատերազմական գործողություններ ընթանում են, թե ոչ, այդուհանդերձ երկարաժամկետ ներդրում անողի համար գոտին համարվում է ռիսկային։ Պատերազմը թեև գնահատականների առումով արձանագրել է որոշակի փոփոխություն, սակայն տեղին չի լինի ասել, որ մենք ներդրումային գրավչության առումով որակապես վատացրել ենք մեր իրավիճակը»,– նշեց տնտեսագետը։
Քթոյանի կարծիքով` Հայաստանում կա զուտ օտարերկրյա ներդրումների ներհոսքի հարաբերական ցուցանիշների վատացում 2013-14 թվականներից սկսած, և այդ ցուցանիշը կայուն կերպով վատանում է, ուղղակի օտարերկրյա ներդրումներ–ՀՆԱ հարաբերակցությունը, ինչը կարևոր գնահատական է երկրի ներդրամուային գրավչության առումով, 2014 թվականից ի վեր նվազում է, և այստեղ, ինչ խոսք, մեծ նշանակություն ունի նաև տարածաշրջանային անկայունության խնդիրը։
Տեղեկացնենք, որ Fitch-ի զեկույցում առկա գնահատականն արտացոլում է պետական և արտաքին պարտքի բավականին բարձր մակարդակը, համեմատաբար թույլ արտաքին ֆինանսավորումը և աշխարհաքաղաքական լարվածությունը, որը կարող է վերաճել ռազմական հակամարտության:
Հայաստանի պետական պարտքն ավելացել է 647,2 մլն դրամով
Սակայն, ըստ գործակալության, դրանք որոշակիորեն հավասարակշռվում են այլ գործոններով` բնակչության մեկ շնչի հաշվով համեմատաբար բարձր եկամուտ (income per capita), բիզնեսի կառավարման, զարգացման և վարման պարզության ցուցանիշներ, որոնք գերազանցում են «B» միջին ցուցանիշը, ինստիտուտներ, որոնք ապահովել են քաղաքական բարեփոխումների գործընթացի սահունությունը, դիմացել են 2020 թվականի համավարակի շոկին և Ադրբեջանի հետ վեցշաբաթյա պատերազմին:
