Նիկոլայ Պրոտոպոպով, ՌԻԱ Նովոստի
«Բարդ երեխան»
«Кронштадт» և «Великие Луки» սուզանավերը նախատեսում էին նավաստիներին փոխանցել 2021թ․-ին, սակայն, ինչպես բացատրեց «Адмиралтейские верфи» նավաշինական ձեռնարկության գլխավոր տնօրեն Ալեքսանդրա Բուզակովան՝ հակագործակալների հետ կապված խնդիրների պատճառով ժամկետները հրվեցին դեպի աջ։
Սեպտեմբերին Միավորված նավաշինական կորպորացիայի ղեկավար Ալեքսեյ Ռախմանովը հայտնել էր, որ երկու սերիական նավերի կառուցումը ուշացումով կավարտվի, քանի որ սարքավորումների մատակարարներից մեկը հետ է ընկել գրաֆիկից:
Ուշացումները նախագծին հետևում են հենց սկզբից։ Աշխատանքները սկսվել են դեռ 1990-ականների վերջից, երբ դրվեց գլխավոր նավի՝ «Սանկտ Պետերբուրգի» հիմքը։ Այն ջուրն իջեցրին 2004թ․-ին և պետք է Ռազմածովային նավատորմին ուղարկեին 2006թ․-ին։ Սակայն Հյուսիսային նավատորմը սուզանավը փորձնական շահագործման ընդունեց միայն 2010թ․-ին։
«Լադաներով» պատրաստվում էին փոխարինել 877 «Պալտուս» նախագծի հնացած «դիզելայինները»։ Նոր սուզանավերն ավելի փոքր, ուստի՝ ավելի քիչ նկատելի են հիդրոլոկատորների համար։ Ակուստիկ գաղտնիությունն ավելացնում է նաև հայրենական նավաշինարարության համար ոչ ստանդարտ միակորպուս սխեման։ Բացի այդ, «Լադաները» առաջին ռուսական սուզանավերն են, որոնք հեռանկարում կհագեցվեն օդից անկախ (անաէրոբ) ուժային համակարգով։
Պատերազմի մարտավարությունը կփոխեն. Ռուսաստանը նոր հարվածային ԱԹՍ ունի
Հնարավոր է՝ ժամկետները շարունակ հետաձգվում էին հենց բազմաթիվ նոր կոնստրուկտորական լուծումների և «երկաթի մեջ» դրանք իրագործելու բարդության պատճառով։ Այսպես, գլխավոր նավի փորձարկումների ընթացքում լուրջ խնդիրներ հայտնաբերեցին հիդրոակուստիկ համակարգի հետ, իսկ թիավարող էլեկտրաշարժիչի ոչ բավարար հզորությունը թույլ չէր տալիս ջրի տակ անհրաժեշտ արագություն զարգացնել։
Բայց Ռազմածովային նավատորմն այնուամենայնիվ սպասում էր դիզել-էլեկտրոնային սուզանավերին, ուստի «Լադաների» փոխարեն Խաղաղօվկիանոսյան նավատորմի համար պատվիրեցին ժամանակի փորձությունն անցած և լավ յուրացված վեց հատ 636 «Վարշավյանկա» նախագծի սուզանավ։
Վտանգավոր «ճստիկները»
Մասնագետների կարծիքով՝ «Լադա»-ներն ամենաժամանակակից և հեռանկարային հայրենական ոչ ատոմային սուզանավերն են։
Չնայած համեստ չափերին, դրանք աչքի են ընկնում բարձր բազմաֆունկցիոնալությամբ։ Ի վիճակի են դիմակայել սուզանավերին և վերջրյա նավերին, հարվածներ հասցնել ափի օբյեկտներին, ականային պատնեշներ դնել, պաշտպանել ափը դեսանտի իջեցումից, հատուկ նշանակության ստորաբաժանումներ կամ բեռներ տեղափոխել։
Գլխավոր արժանիքներն են բարձր ավտոմատիզացիան և ցածր աղմկոտությունը, դյուրաշարժությունն ու մանևրայնությունը, ինչը թույլ է տալիս դրանք արդյունավետ օգտագործել դիվերսիոն և հետախուզական օպերացիաներում։ Հագեցված են հզոր հիդրոակուստիկ համակարգով և երեք զգայուն ալեհավաքներով․ մեկը՝ նավի քթամասում, երկուսը՝ կողային հատվածներում։
Մոտ 1,8 հազար տոննա ջրատարողությամբ սուզանավի արագությունը հասնում է 20 հանգույցի։ Խորությունը՝ մինչև 350 մետրի։ Մինչդեռ անձնակազմի քանակը՝ ընդամենը 30 մարդ։
Ինչ վերաբերում է սպառազինությանը՝ ստանդարտ հագեցվածության «Լադաները» կրում են 533 տրամաչափի 18 տորպեդ և մոտ 20–ական։ Տորպեդային սարքերը հարմարեցված են նաև հականավային «Шквал» արագընթաց հրթիռ-տորպեդներով կրակելու համար, որոնք մինչև 300 կմ/ժ արագություն են հավաքում։ Եվ իհարկե «Լադաները», ինչպես բազմաթիվ ժամանակակից ռուսական նավեր, ունեն «Կալիբր» թևավոր հրթիռներ։
«Ոչնչացնելը դժվար կլինի». ամերիկացիները վերադառնում են հյուսիսային բունկեր
Առաջին երկու սերիական սուզանավերը կառուցում են առանց օդից անկախ էներգետիկ սարքավորման, քանի որ, Բուզակովի խոսքով, Ռուսաստանում այդպիսին դեռ չեն ստեղծել։ Բայց ընտանիքի մյուս նավերը կստանան դրանցից։
Անտեսանելի պահապանները
««Լադան» սուզանավերի միանգամայն նոր դաս է, որ հիմնված է նախորդ նախագծերի վրա,-ՌԻԱ Նովոստիին բացատրեց Նավատորմի աջակցության համառուսաստանյան շարժման նախագահ, առաջին կարգի կապիտան Միխայիլ Նենաշևը:-Վերջին 15-20 տարվա ընթացքում «Լադայի» վրա յուրացրել են մոտ 150 փորձնական-կոնստրուկտորական աշխատանք։ Ոչ մի նախագծում այսքան չի եղել։ Դա, ըստ էության, մեծ ստորջրյա լաբորատորիա է»։
Ինչպես ընդգծեց փորձագետը՝ նախորդ նախագծերի համեմատ «Լադաներն» ավելի շատ տորպեդներ են տեղավորում։ Բացառիկ տակտիկատեխնիկական բնութագրերի շնորհիվ ունակ են առաջադրանքներ կատարել բոլոր մարտավարական և ռազմավարական ուղղություններով։ Բացի այդ, կառուցվածքը թույլ է տալիս հրթիռային համակարգերի տեղակայում։
«Այդ ԴԷՍՆ-երի աղմուկը համեմատելի է ծովի աղմուկի հետ, իսկ նոր հիդրոակուստիկան շատ ավելի մեծ տարածք է լսում, քանի մյուս նավերը,-պատմում է Նենաշևը,-դա շատ կարևոր է, քանի որ «Լադաների» բազան լինելու է Արկտիկայում։
Եվս մեկ առավելություն է համեստ չափսը, որը սուզանավին թույլէ տալիս ընթանալ ինչպես ծանծաղ ջրում, այնպես էլ մեծ խորությունների վրա։ Հավանական հակառակորդի ատոմային սուզանավերը ամեն տեղ չէ, որ կարող են տեղաշարժվել, իսկ ահա այնպիսի սուզանավերով, ինչպիսին «Լադա»-ն է, կարելի է մեծ հաջողությամբ պահպանել տարածքը։
«Նոնայի» փոխարեն «Լոտոս». Ռուսաստանը նորագույն ինքնագնաց թնդանոթ է փորձարկել
Ռուսական դիզելային սուզանավերը վաղուց ի վեր լավագույնն են ճանաչվել իրենց դասում։ 636,3 նախագծի վեց ԴԷՍՆ-ներ ծառայում են Սևծովյան նավատորմում, ևս վեցը մոտակա տարիներին կփոխանցվեն Խաղաղօվկիանոսյան նավատորմին․ երկու սուզանավ շուտով կտեղափոխվեն ծառայության մշտական վայրեր։ Անաղմուկ լինելու և գաղտնիության համար ՆԱՏՕ-ում դրանք անվանում են «Սև խոռոչներ»։ Սակայն «Լադաներն» է՛լ ավելի անաղմուկ են։ Գլխավոր «Սանկտ Պետերբուրգի» փորձարկումները ցույց տվեցին, որ գաղտնիության մակարդակով 677-րդ նախագիծը բավականին գերազանցում է «դիզելայինների» բոլոր նախորդ սերիաները։
