Անդրեյ Կոց, ՌԻԱ Նովոստի
Պենտագոնում ահազանգում են․ հայտնի Abrams տանկերը՝ ամերիկյան բանակի գլխավոր հարվածային ուժը, պատրաստ չեն Ռուսաստանի հետ զինված հակամարտությանը։ Պարզվել է, որ վերջին մոդիֆիկացիան հարմարեցված չէ Արևելյան Եվրոպայում մարտական գործողությունների համար։ Ինչն է այդ մեքենայի խնդիրը՝ ՌԻԱ Նովոստիի հոդվածում։
Չափազանց ծանր են
M1 Abrams-ը ԱՄՆ-ի ցամաքային ուժերի սպառազինության թվում է արդեն ավելի քան 40 տարի։ 1980թ․-ից սկսած ավելի քան տասը հազար այսպիսի տանկ է արտադրվել, մոտ վեց հազարն այս պահին գործող են։ «Աբրամսները» կռվել են Իրաքում, Աֆղանստանում, Եմենում և իրենց լավ են ցուցաբերել մարտադաշտում․ զրահապաշտպանությունը բավականացնում էր հակառակորդի հակատանկային միջոցների կրակին դեմառդեմ դիմադրելու, իսկ զենքի հզորությունը՝ ցանկացած թիրախի վստահ ոչնչացման համար։
«Աբրամսները» բազմիցս նորացվել են՝ ուժեղացրել են զրահածածկը, նախագծում նոր լուծումներ են ներդրվել, կատարելագործել են տանկային սարքավորումները։ Սակայն այդ ամենը զգալիորեն ծանրացրել է տանկը։ Անցած տարվա ամռանից գործածվող վերջին՝ M1A2 SEP V3 մոդիֆիկացիայի մարտական զանգվածը մոտենում է 68 տոննայի, ինչը համեմատելի է Երկրորդ համաշխարհայինի տարիների «Tiger-II» ծանր գերմանական տանկի հետ։ Պենտագոնի փորձագետների կարծիքով՝ դա լրջորեն բարդացնում է շահագործումը։
«Abrams M1A2 SEP V3 տանկերի արդիականացման ծրագիրը կասկած է հարուցում,-ասված Է ԱՄՆ-ի Շահագործման փորձարկումների և գնահատման վարչության (Operational test and evaluation) վերջին զեկույցում,-մեքենայի զանգվածի զգալի աճը նվազեցնում է շարժունակությունը: Տակտիկական կամուրջները չեն դիմանում M1A2 SEP V3-ին, մարտական վերանորոգման և տարհանման մեքենաները և նույնիսկ ծանր բանակային տրանսպորտային տեխնիկան չեն կարողանում տեղափոխել դրանք»։
Չափսերի հարց է
Այս ամենը, ամերիկացի փորձագետների կարծիքով, սահմանափակում է «Աբրամսների» հնարավորությունները Եվրոպայում, հատկապես՝ արևելյան թևում։ Փորձագետները նշում են, որ տեղի կամուրջներն ու ճանապարհները նախատեսված չեն այդքան ծանր տեխնիկայի համար։ Ռուսաստանի հետ լիամասշտաբ պատերազմի դեպքում տանկային բրիգադների մարտական խմբերը պետք է արագ կերպով հսկայական տարածություններ հաղթահարեն։ Եվ հենզ զրահատեխնիկայի լոգիստիկան կարող է գլխավոր խոչընդոտ դառնալ Պենտագոնի ռազմագետների համար։
ԱՄՆ–ՌԴ հարաբերությունները կհարթվե՞ն. ինչ կփոխի ՌՀՍ պայմանագրի երկարաձգումը
Այժմ «Աբրամսները» քաշով զիջում են միայն գերմանական Leopard 2A7-ին (68,5 տոննա)։ Այսպիսով, Հյուսիսատլանտյան դաշինքի երկու ամենահզոր պետությունները Ռուսաստանի հետ պատերազմի դեպքում հազիվ թե կարողանան ակտիվ հարձակողական գործողություններ իրականացնել։ Արևելաեվրոպական երկրների տրանսպորտային ենթակառուցվածքի ամրապնդման պլանները ՆԱՏՕ-ում բարձրաձայնել են դեռևս 2017-ին: Կազմակերպության գլխավոր քարտուղար Յենս Սթոլթենբերգը հայտարարել է, որ պետք է վերանայել ճանապարհների և կամուրջների նկատմամբ պահանջները:
Ավելի վաղ արևմտյան ԶԼՄ-ները հաղորդել էին լրացուցիչ ուժերի ծավալման ժամանակ առաջացած խնդիրների մասին: Այսպես, ամերիկյան ծանր զրահատեխնիկան Լեհաստան տեղափոխելու ժամանակ որոշ մարտական մեքենաներ պարզապես չէին տեղավորվում երկաթուղային կայարաններում։ Մասնավորապես, Լեհական Կովալևո-Պոմորսկ քաղաքում կառամատույցին մոտենալիս քիչ էր մնում շարքից հանեին մի քանի տանկ, որոնք կառչել էին երկաթբետոնե կոնստրուկցիայի հենարաններից:
Արժե՞ անհանգստանալ Կարսի զորավարժություններից. ռուս փորձագետի դիտարկումները
Բացի այդ, հնարավոր է բարդություններ առաջանան «Աբրամսները» ԱՄՆ-ից տեղափոխելիս։ Ամերիկյան ամենախոշոր բեռնատար ռազմական-տրանսպորտային C-5 ինքնաթիռում տեղավորվում է միայն մեկ արդիականացված տանկ։ Նշենք, որ ռուսական տեխնիկայի մարտական զանգվածի նկատմամբ պահանջներն շատ ավելի խիստ են. նորագույն Т-90М-ը կշռում է ընդամենը 48 տոննա, իսկ հեռանկարային Т-14 «Արմատան»-ն՝ մոտ 55 տոննա:
Երրորդ մոդիֆիկացիան
M1A2 SEP V3-ը ծանրացել է բազմաթիվ բարելավումների ու մշակումների արդյունքում։ Օժանդակ ուժային կայանքն այժմ զրահապատ է և տեղակայված է հետնամասում․ դա արել են, որպեսզի ավելացնեն մեքենայի պաշտպանվածությունը մոտ տարածությունում խոշոր տրամաչափի գնդացիրներից, ինչպես նաև փոքր տրամաչափի ավտոմատ զենքերից:
SEP մոդիֆիկացիան հայտնվել է Իրաքի պատերազմից հետո։ Մարտական գործողությունները ցույց են տվել, որ քաղաքային կառուցապատման պայմաններում զրահատեխնիկան խիստ խոցելի է շենքերի վերին հարկերից գնդակոծման դեպքում։ Շատ վտանգավոր են ճամփեզրերին տեղադրվող ինքնաշենք պայթուցիկ սարքերը։
Ուստի M1A2 SEP V3-ի դեպքում լրջորեն ավելացրել են դիմային զրահի հաստությունը, ավելացրել են կառուցվածքի կայունությունը ականների պայթյունների նկատմամբ։ Ակտիվ պաշտպանության Trophy իսրայելական համակարգն ունակ է խոցել տանկին մոտեցող ցանկացած մինչձայնային զինամթերք։ Բայց մեքենայի քաշը կտրուկ ավելացել է։
Նախորդ տարբերակների մարտական հավաքածուն ֆուգասային զինամթերք չի ներառել։ Համարվում էր, որ դրանց փոխարինում են մանրագնդակային և բազմանպատակային ռումբերը։ Արդյունքում «եռյակը» ստացավ M1147 զինամթերք՝ հագեցած ծրագրավորվող պայթուցիչով, որն օգտագործվում են որպես շրապնել (կլոր փամփուշտներով լիցքավորված հրանոթային արկ-խմբ.) բետոնածակիչ կամ ֆուգասային մարտական բաղկացուցիչով։
Պատմական փորձը
Դեկտեմբերին ԱՄՆ պաշտպանության նախարարությունը հայտնել է General Dynamics Land Systems կոնցեռնի հետ 4,62 միլիարդ դոլար պայմանագրի մասին՝ Abrams տանկերը մինչև M1A2 SEP V3 մակարդակի մոդեռնիզացնելու համար։ Ինչպես երևում է՝ գեներալներին չեն շփոթեցնում վաշինգտոնյան վերլուծաբանների նախազգուշացումները։ Կամ էլ նրանք պատրաստվում են ավելորդ քաշի խնդիրը լուծել նոր, հատուկ տրանսպորտային միջոցներ ստեղծելով։
Ինչպես հայտնի է՝ ռուսական ճանապարհները հաճախ են խանգարել օտար նվաճողներին։ 1941թ․-ի աշնանը ցեխն ու խորհրդային ճանապարհային ենթակառուցվածքի առանձնահատկությունները լրջորեն արգելակեցին վերմախտի տանկային «սեպերի» առաջխաղացումը դեպի Մոսկվա։ Հետագայում Հիտլերի զորահարմանատարներն իրենց բոլոր անհաջողությունները վերագրեցին վատ ճանապարհներին։
«Հարվածենք ռուսների խոցելի տեղին»․ ի՞նչ կա ՆԱՏՕ-ի մտքին
«Առավոտյան բավականին արագ ենք ընթանում, հետո նորից սկսվոմ են ճանապարհային տանջանքները,- «Հաղթանակների ստվերում» գրքում հիշում է գերմանացի դաշտային վիրաբույժ Հանս Կիլիանը։-Ճանապարհները լրիվ հեղեղված են ու ցեխի մեջ կորած, հրետանին էլ իր հերթին մի լավ գնդակոծել է գրոհի երթուղին։ Պայթած արկերի փոսերը, որոնց խորությունը որևէ մեկին հայտնի չէ, պռնկեպռունկ լցված են ցեխով։ Պետք է անշտապ ընթանալ և անընդհատ ուշադիր լինել, որ դրանցից մեկի մեջ չընկնես»։
Արժե, որ Պենտագոնի զորահրամանտարները հիշեն նախորդ նվաճողների ագրեսիվ պատերազմների անհաջող փորձի մասին։ Թեև Խորհրդային Միությունն այլևս չկա, Ռուսաստանը շարունակում է մնալ աշխարհի ամենախոշոր երկիրը՝ անկանխատեսելի կլիմայով։
