Կարեն Խաչատրյանի դիտարկմամբ` ուղիղ հարյուր տարի առաջ հայությունն ապրում էր մի ճակատագրական ժամանակաշրջան, երբ քեմալական Թուրքիայի կողմից սանձազերծված պատերազմում մենք տանուլ տվեցինք, ինչի հետևանքները շատ ծանր էին Հայաստանի ազգաբնակչության համար, և շատ ավելի ծանր կլինեին, եթե Հայաստանը չխորհրդայնացվեր։
«Դա, իհարկե, իրականացվեց դրսից, նաև ուժի միջոցով, բայց ի պատիվ Հայաստանի Առաջին հանրապետության իշխանությունների` նրանք գնացին խորհրդայնացման համաձայնագրի ստորագրմանը և խաղաղ պայմաններում իշխանությունը փոխանցեցին նոր ուժերին, որոնք ապահովեցին ռազմաքաղաքական դաշինքը Խորհրդային Ռուսաստանի հետ»,– նշեց պատմաբանը։
Խաչատրյանի գնահատմամբ` վերականգնվեց հայ-ռուսական զինակցությունը, որն ունի դարերի պատմություն։ Ըստ նրա` 100 տարի առաջ էլ քեմալական Թուրքիայի ցանկությունը եղել է Հայաստանի ոչնչացումը և ցամաքային կապի հաստատումն Ադրբեջանի հետ, ու թեև բոլշևիկյան Ռուսաստանը համագործակցում էր Թուրքիայի ու խորհրդայնացված Ադրբեջանի հետ, այդուհանդերձ Հայաստանի ոչնչացումն ու երկու թուրքալեզու երկրների միավորումը թույլ չտվեց։
«Խորհրդային Հայաստանը եղել է պետություն մեծ պետության կազմում, ուներ վարչաքաղաքական տարածք, իշխանության մարմիններ և վիթխարի հաջողությունների հասավ այդ ժամանակաշրջանում տնտեսության, գիտության, կրթության, մշակույթի բնագավառներում։ Այդ գործում անշուշտ մեծ դերակատարում են ունեցել Խորհրդային Հայաստանի ղեկավարները, ովքեր կուսակցականից զատ` եղել են ազգային գործիչներ, հատկապես Ալեքսանդր Միասնիկյանը, որ դրեց Հայկական ԽՍՀ–ի ամուր հիմքերը և մեծ ներդրում ունեցավ ԼՂԻՄ–ի ձևավորման գործում»,– նշեց պատմաբանը։
Ռուսաստանի ԱԻՆ-ն օգնում է վերականգնել Ասկերանի դպրոցներից մեկը
Պատմաբանի գնահատմամբ` Խորհրդային Հայաստանի 70-ամյա ժամանակաշրջանը հայ ժողովրդի պատմության ամբողջ տարեգրության մեջ անվտանգության, խաղաղ ու ստեղծագործ աշխատանքի ժամանակաշրջան էր։ Ըստ նրա` հայերը խորհրդային եղբայրական մյուս ժողովուրդների հետ ուս ուսի տված հաղթանակ տարան նաև Հայրենական Մեծ պատերազմում, ինչն անխոս նաև հայ ժողովրդի մեծ հաղթանակն էր, իսկ պարտության դեպքում թուրքական վտանգը մնում էր արդիական` սպառնալով հերթական ցեղասպանությամբ։
