Այն առաջին ղարաբաղյան պատերազմի ժամանակ էլ կյանքից հեռացան մշակույթի հայտնի գործիչներ, որոնց կորուստը գրեթե չզգացինք, բայց այն ժամանակ իրավիճակը բոլորովին այլ էր՝ լույս չկար, ուրեմն նաև հեռուստատեսություն նայելու հնարավորությունից էինք զրկված, այնքան էլ խղճուկ աշխատավարձ էինք ստանում, որ ափսոսում էինք օրական գոնե 50 դրամ տալ կրպակից որևէ օրաթերթ գնելու համար։
Հիմա իրավիճակն այլ է, բայց չեմ ուզում ժամանակ ծախսել Արմեն Ջիգարխանյանի կենսագրությունը և գործունեությունը ներկայացնելու համար, մանավանդ որ, խոստովանեմ, շատ էլ չեմ շփվել նրա հետ։ Մի անգամ եկել էր Պրահա, որտեղ այն ժամանակ աշխատում էի, և գործընկերներիս հետ միասին նրան հրավիրեցինք «Ու Կալիխու», որն անվանում են Շվեյկի ռեստորան, քանզի Յարոսլավ Հաշեկը իր հայտնի ստեղծագործության մեջ նկարագրել է, թե ինչպես է այդ անվախ զինվորը Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ ասում ընկերոջը՝ կհանդիպենք այդ ռեստորանում պատերազմի ավարտից հետո՝ երեկոյան ժամը 8-ն անց կեսին։
Ու մեկ էլ մի անգամ ռուսաստանյան նախագահական ընտրությունները լուսաբանելիս Մոսկվայում զանգահարեցի Արմեն Ջիգարխանյանին ու հարցրեցի. «Դուք ո՞ւմ օգտին եք քվեարկելու»։
Բարկացած ձայնով շատ կարճ պատասխանեց. «Այ բալամ, ես ի՞նչ կապ ունեմ քաղաքականության հետ»։
Ու անջատեց հեռախոսը։
Մոսկվայի դրամատիկական թատրոնում հրաժեշտ են տալիս Արմեն Ջիգարխանյանին
Այդ ժամանակ հիշեցի, որ երևանյան թերթերից մեկին տված հարցազրույցում թղթակցի այն հարցին, թե արդյո՞ք հանդիպում է Հայաստանի ղեկավարության հետ և եթե հանդիպում է, ինչ խորհուրդներ է տալիս, հայտնի դերասանը էլի շատ կարճ պատասխանել էր.
«Ամենավատ բանը տգիտությունն է: Եթե ես խնդիրը չգիտեմ, չեմ կարող խորհուրդ տալ»։
Այսօր ուզում եմ պարզապես ներկայացնել Արմեն Ջիգարխանյանի մտորումները՝ առանց որևէ մեկնաբանության։
«Միշտ պատմել ու պատմում եմ, որ Նիագարայի ջրվեժն եմ տեսել՝ ինձ համար ամենաշշմեցուցիչ բանը։ Առաջին անգամ երբ տեսա, հասկացա՝ անվերջություն կա, հենց այնտեղ էլ գնում է այդ ջուրը: Իմիջիայլոց, սկզբում շատ թույլ ջուր է, ոչ մի ուժ չունի, հոսում, գալիս-գալիս է, բայց վերջում դառնում է ուրիշ երևույթ. ամենահզորը դա է՝ Նիագարայի ջրվեժը։ Այն ինձ շշմեցնում է, որովհետև վերջ չունի։ Ամենավախենալու հասկացողությունն է՝ հավերժություն։ Քիչ թե շատ հասկանում ենք, որ ամեն ինչ իր վերջն ունի, բայց դա... Մի անգամ գնում էի Ճապոնիա, ինքնաթիռի պատուհանից նայեցի՝ անտառ էր, քնեցի, արթնացա, նորից նայեցի՝ էլի անտառ է։ Հարցնում եմ՝ այս ի՞նչ է։ Պատասխանեցին՝ «это тайга». Ասում եմ՝ բա վերջ չունի՞։ Չէ, չունի։ Դրանից ենք կամ վախենում, կամ ուժ գտնում` վերջ չունի»:
Մոսկվայում կարող են Արմեն Ջիգարխանյանի անունով հուշատախտակ տեղադրել
«Մենք մահկանացու ենք։ Ի՞նչ պիտի մնա մեզնից հետո՝ ոչ ոք չգիտի: Հա, հետո կհիշեն, կասեն Ջիգարխանյանը շատ էր սիրում այդ բողկը, կամ չէր սիրում, բայց… Ունեի մամա, ինձ համար գուցե ամենաթանկ մարդն էր: Նա էր ու ես էի, մեր կյանքը դա էր։ Հիմա չկա։ Ամենապրիմիտիվ հարցն եմ ինձ տալիս՝ բա ո՞ւր գնաց։ Գիտեմ, մահկանացու ենք, ամեն ինչ գիտեմ, այդ օրենքները գիտեմ՝ կարդացել եմ, բայց հարցը մնում է՝ բա իմ մաման ո՞ւր գնաց։ Պատասխան չկա, որովհետև եթե կյանքը գերեզմանում է վերջանում, ուրեմն դա սուտ բան է, մեզ խաբեցին։ Հեշտ հարց չի, բայց դա իմ խնդիրն է, ու ես պետք է մտածեմ՝ ուր եմ գնալու... Պատասխան դեռ չունեմ, դրա համար էլ պատմեցի Նիագարայի ջրվեժի մասին»:
«Ես ավելի քան 60 տարի աշխատել եմ թատրոնում և կարող եմ ասել՝ ամեն ինչ կախված է այն բանից, թե ինչ ենք դնում մեր գործունեության հիմքում։ Ես հիմքում դնում եմ սերը։ Իմ կարծիքով՝ մյուս տարբերակներն ավելի վատն են»։
Արմեն Ջիգարխանյանի նախկին կինն անսովոր խնդրանքով դիմել է Վլադիմիր Պուտինին
