Այսօր` հոկտեմբերի 11-ին, Ազգերի լիգայի մրցաշարի խմբային փուլում Հայաստանի հավաքականը մրցելու է Վրաստանի ընտրանու հետ։ Սա այս հավաքականների պաշտոնական առաջին խաղն է լինելու, որը տարածաշրջանային իրավիճակի պատճառով Հայաստանի փոխարեն կանցկացվի Լեհաստանում։
Հիմա բացի մրցաշարային նպատակներից, կողմերի համար կա սկզբունքայնություն` հաղթանակը շատ ավելի մեծ նշանակություն կարող է ունենալ։
Խորհրդանյին Միության ժամանակաշրջանում ֆուտբոլում Հայաստանի ու Վրաստանի դրոշակակիրները եղել են համապատասխանաբար «Արարատն» ու Թբիլիսիի «Դինամոն»։ Այս երկու թիմերում էլ հանդես են եկել իրենց երկրների լավագույն ֆուտբոլիստները։ «Արարատի» ու «Դինամո» Թբիլիսի հանդիպումները միշտ էլ անցել են լարված ու անզիջում պայքարում։ Չնայած նրան, որ թիմերում հանդես եկող ֆուտբոլիստներից շատերը ընկերներ էին, խաղի ընթացքում այդ գործոնը ուղղակի մոռացվում էր։
Լեգենդար «Արարատի» առաջատարներից մեկը՝ Արկադի Անդրեասյանը, հիշում է, որ իրենք «Դինամոյի» հետ խաղերին միշտ էլ պատրաստվել են հերթական խաղի նման, բայց ինչ-որ մի բան այլ է եղել։ Հաղթելու ցանկությունը շատ մեծ է եղել, ինչից էլ լարվածությունն է բարձրացել։ Խաղադշտում մոռացվել են անձնական լավ հարաբերությունները, ու նպատակը հաղթելն է եղել։
«Հերթական հադնիպումն էր Երևանում, լեփ լեցուն տրիբունաների պայմաններում։ Խաղում էինք մեծ նվիրվածությամբ, ու դրվագներից մեկում պայքարի մեջ հիշում եմ, որ Խուրցիլավայի ոտքին հարվածեցի։ Նա այնպիսի կլորացրած աչքերով ինձ նայեց, որ կարելի էր վախենալ այլ իրավիճակում։ Մինչև հիմա հիշում եմ այդ հայացքը»,- Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում պատմում է Անդրեասյանը։
Խորոված ու սածիվի ուտող, կոնյակ ու չաչա խմող ընկերությունը խաղադաշտում վերածվում էր պայքարի, բայց միևնույնն է, ոչ ոք չէր մոռանում, որ խաղում են իրենց մտերիմների հետ։ Ու շատ խաղային դրվագներում նույնիսկ ցավոտ հարված ոտքերին ընդունելով` ֆուտբոլիստները ոչ թե նետվում էին ձեռնամարտի, այլ մյուսների համար անլսելի, իրար հետ փորձում էին գտնել խաղալու լավագույն տարբերակը։ Լոգենդար ֆուտբոլիստ Խորեն Հովհաննիսյանի պատմածը դրա վառ ապացույցն է։
«Խաղերից մեկի ժամանակ ինձ անհատապես հսկում էր Թենգիզ Սուլաքվելիձեն, որը հայտնի էր իր կոշտ խաղոճով։ Ոտքերիս մի քանի անգամ հարվածելուց հետո, ես Սուլային(այդպես էին անվանում վրացի ֆուտբոլիստին մտերիմները) ասեցի. «Ախպեր, հերիք է ոտքերիս խփես, մենք ընկերներ ենք, ի՞նչ ես անում։ Թենգիզը պատասխանեց, որ հաստատ ընկերներ ենք, բայց խաղից հետո։ Իսկ խաղի ընթացքում` մրցակիցներ։ Ինձ հանձնարարել են քեզ չեզոքացնել, ես էլ ինչպես կարող եմ, անում եմ, մի նեղացի»,– Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում պատմում է Հովհաննիսյանը։
Խորհրդային Միության հավաքականի կազմում էլ հայերն ու վրացիների ընկերական ամուր կազմ են ունեցել. «Հավաքականում ես խաղում էի Մանուչար Մաչաիձեի հետ, կարելի է ասել խաղային դիրքում էլ կողք-կողքի էինք։ Հյուրանոցում էլ ապրում էինք նույն սենյակում։ Մաչաիձեն շատ էր սիրում շախմատ խաղալ, ես էլ հետևում էի նաև նրա ոչ ֆուտբոլային հաջողություններին»,- հիշում է Արկադի Անդրեասյանը։
Չիվաձե, Դարասելիա, Գուցաև, Գաբելիա և այլ ֆուտբոլիստներ. նրանք բոլորը մտերիմ են եղել Խորեն Հովհաննիսյանի հետ։
«Հիմա էլ ես շատ մտերիմ եմ ժամանակին խաղադաշտում իմ հայտնի մրցակից վրացի ֆուտբոլիստների հետո։ Ամեն մեկս խաղադաշտում մեր երկրի, մեր ակումբի պատիվն էինք պաշտպանում, ով ինչպես ու ինչքան կարող էր։ Բայց դա սպորտային մրցակցություն էր` համեմված մեծ սկզբունքով։ Երբ հաղթում էինք, աշխարհը մեր էր, երբ պարտվում էինք, տանից դուրս չէինք գալիս»,- ասում է Խորեն Հովհաննիսյանը։
Հայաստանի ու Վրաստանի հավաքականներն իրար հետ պաշտոնական ոչ մի հանդիպում առայժմ չեն անցկացրել։ Բայց հինգ անգամ կողմերը մրցել են ընկերական խաղերում։ Հայաստանի հավաքականի համար ամենացավոտ հիշողությունը իհարկե 1997 թվականին Թբիլիսիում 0։7 հաշվով կրած պարտություն է։ Խաղի մասնակից Հակոբ Տեր-Պետրոսյանը հիշում է այդ մրցավեճը։
«Մեր հավաքականը պատրաստ չէր այդ խաղին։ Մենք Հայաստանում դեռ չէինք էլ հասցրել մի քանի հանդիպում անցկացնել ներքին առաջնություւնում։ Իսկ Վրաստանի թիմի կազմում իրենց արտասահմանյան թիմերից լավ մարզավիճակով եկել էին Արվելաձե եղբայրները, Կեցբայան, Կինկլաձեն։ Դրա համար էլ պատրվեցինք խոշոր հաշվով։ Ես փոխարինվեցի 56-րդ րոպեին, այդ պահին մենք պարտվում էինք 0։3 հաշվով։Հետո երբ մեր փոխարինված ֆուտբոլիստները գալիս էին հանդերձարան ինձ ասում էին՝ 0։4, 0։5, 0։6, 0։7»։
«Աստված պահապան հայ զինվորին». Բիչախչյանը գոլից հետո երկրպագուներին ցույց է տվել շապիկը
Հայաստանի ու Վրաստանի ֆուտբոլային դպրոցները իհարկե նմանություն ունեն իրենց խաղաոճի մեջ։ Հիմնականը ֆուտբոլիստների տեխնիկական պատրաստվածությունն է։ Բայց ժամանակակից ֆուտբոլում միայն այդ գործոնով հարց չես լուծի, ու արդեն յուրաքանչյուր թիմի խաղային ձեռագիրը կազմում է մարզիչը։ Իսկ Հայաստանի ու Վրաստանի հավաքականները մարզում են արտասահմանցիներ՝ իսպանացի Խոակին Կապառոսն ու սլովակ Վլադիմիր Վայսը։ Բայց միևնույնն է, նույնիսկ այս պարագայում հայերն ու վրացիների իրար փորձելու են ապացուցել, որ ավելի ուժեղ են ու հաջողակ։ Այս սկզբունքայնությունը եղել է, կա ու կլինի։
Հ.Գ.- Խորհրդային միության ժամանակների հումոր։
Հայկական ռադիոյին հարցնում են․
–«Արարատը» կարո՞ղ է հաղթել Բրազիլիայի հավաքականին։
-Կարող է, եթե բրազիլացի ֆուտբոլիստները խաղադաշտ դուրս գան Թբիլիսիի «Դինամոյի» մարզաշապիկներով,–լինում է պատասխանը։
