ԵՐԵՎԱՆ, 27 հունիսի – Sputnik, Նանա Մարտիրոսյան․ Սոցիալական ցանցերի հայկական տիրույթում ակտիվ քննարկվում է առաջիկա արձակուրդների թեման։ Քաղաքացիների մի մասը համառորեն մտադիր է սպասել օդային սահմանների բացմանն ու արտասահման մեկնելու հնարավորությանը, մյուսներն արդեն իրենց հանգիստը ծրագրել են Հայաստանի տարածքում։ Վերջիններս, ի դեպ, համարում են, որ ստեղծված իրավիճակը սեփական հայրենիքը ճանաչելու և զբոսաշրջային նոր ուղղություններ հայտնագործելու հիանալի հնարավորություն է։
Լուսինե Քարամյանը նրանցից մեկն է։ Վերջին շաբաթների ընթացքում նա հասցրել է լինել Հայաստանի մարզերից մի քանիսում, նոր տեսարժան վայրեր տեսնել ու մոտավոր ծրագրել մեղրամիսը, որը ստեղծված իրավիճակի պատճառով զույգը մտադիր է անցկացնել Հայաստանում։ Լուսինեն և նրա ապագա ամուսինը հյուրանոցների և հյուրատների հարմար տարբերակներ են փնտրում տարբեր մարզերում։ Երիտասարդները նշում են, որ գները, սպասումներին հակառակ, ոչ միայն չեն նվազել, այլև շոգերն ընկնելուն պես անգամ բարձրացել են․ դա հատկապես վերաբերում է լողավազանով հյուրանոցային համալիրներին։
«Որոշ սրճարաններ զեղչեր առաջարկում են, բայց ոչ բոլորը։ Ամեն ինչ թանկ է, այնպես որ երևի փոքր տուն վարձենք մարզերից մեկում և ինքներս ուտելիք պատրաստենք»,-ասաց աղջիկը։
Փոխարենը, Լուսինեի խոսքով, նկատելիորեն էժանացել են տուրերը։ Այսպես, Գյումրի կամ Ջերմուկ կարելի է հասնել ընդամենը երեք հազար դրամով՝ նախկին 7-8 հազարի փոխարեն։ Գնանկման պատճառները բացատրում է երկար տարիներ ներքին տուրիզմով զբաղվող Շողեր Հակոբյանը։ Նա վստահ է, որ դա դեմպինգի հետևանք է, որը կարող է հանգեցնել զբոսաշրջության ոլորտի փլուզման։ Խոսքն այն մասին է, որ որոշ տրանսպորտային ընկերություններ 50%–ով (նույնիսկ ավելի շատ) իջեցրել են գները, տարբեր մարքեթինգային հնարքների են դիմել հաճախորդներ գրավելու համար։
Հայկ Ստեփանյանը, որը գաստրոբակ ունի Արենի գյուղում, ուսումնասիրելով երկրում տիրող իրավիճակն ու զբոսաշրջային շուկան, անիմաստ է համարում հիմա զեղչեր անել, քանի որ քաղաքացիները միևնույնն է՝ վճարունակ չեն, իսկ նրանք, ովքեր այնուամենայնիվ ճամփորդում են երկրում, գերադասում են «պիկնիկներն» ու ճանապարհամերձ սրճարանները։ Ահա թե ինչու նա չի իջեցրել գները։
«Մենք որոշեցինք ժամանակ չկորցնել, մեր խնայողությունների հաշվին կվերանորոգենք տարածքը, կմեծացնենք բակը, և հուսանք, որ աշնանն ամեն ինչ լավ կլինի։ Ի դեպ, տուրիստական ընկերություններն արդեն տեղեր են ամրագրում հաջորդ տարվա համար»,- նշեց նա։
Գաստրոբակում նա արդեն չորս ամիս է՝ հյուրեր չի ընդունել, ամառվա հաջորդ ամիսներին էլ չի պատրաստվում։ Մոտ կես տարի է, ինչ նրա ընտանիքն ու համագյուղացիներից մի քանիսը, որոնք օգնում էին սպասարկել հյուրերին, փաստացի գումար չեն աշխատում։ Ընտանիքը համավարակի հետևանքների չեզոքացման ծրագրի շրջանակում կառավարությունից փոխհատուցում է ստացել, բայց գումարը համեմատելի չէ նրանց ամսական եկամտի հետ։
Տուրիզմի հայկական ֆեդերացիայի նախագահ Մեխակ Ապրեսյանը համարում է, որ պետական աջակցությունն, իհարկե, կարևոր է, բայց ամենակարևորը, նրա կարծիքով, այն է, որ բիզնեսին 2020 թվականի երկրորդ եռամսյակում ազատել են շահութահարկի կանխավճարից։ Դա թույլ կտա խնայողություններ անել և որոշակի ներդրումներ կատարել բիզնեսին աջակցելու համար։
«Շատ կարևոր է կանխել ընկերությունների փլուզումն ու սնանկացումը, քանի որ համավարակը կանցնի, իսկ զբոսաշրջային բիզնեսը երկրի տնտեսության կարևոր մասն է մնում»,-ասաց Ապրեսյանը։
Նա կարծում է, որ այս օրերին ներքին զբոսաշրջությունը թեև դանդաղ, բայց այնուամենայնիվ զարգանում է, շատ հարմար պահ է նոր զբոսաշրջային տարբերակ մտածելու և արդեն գոյություն ունեցողներն ավելի ճանաչելի դարձնելու համար։ Այժմ կարևոր է մտածել սահմանների բացման և «զբոսաշրջային արևի տակ» սեփական տեղը պահպանելու մասին։
«Հնարավոր չէ ապրել միայն ներքին տուրիզմի հաշվին, արդեն պետք է մտածել և պատրաստվել սահմանները բացելուն։ Պետք է պատկերացում ունենալ, թե հետո ինչ է լինելու, որպեսզի չուշանանք և չկորցնենք զբոսաշրջիկների հոսքը»,- ընդգծեց Ապրեսյանը։
Այս համատեքստում նա ընդգծեց, որ արդեն իսկ քննարկումներ են ընթանում մասնավոր հատվածի, պարետատան ներկայացուցիչների, Առողջապահության նախարարության, Զբոսաշրջության կոմիտեի և այլ շահագրգիռ կողմերի միջև՝ զբոսաշրջիկների ընդունման կանոններ մշակելու և սահմանների բացման ժամկետները նշելու համար։ Նա չի բացառում, որ դա կարող է տեղի ունենալ հուլիսի 1-15-ն ընկած ժամանակահատվածում։
Զբոսաշրջության կոմիտեից Sputnik Արմենիային հայտնեցին, որ զբոսաշրջային ընկերությունների կորուստների մասին որևէ վիճակագրություն դեռ չկա, ինչպես նաև չկան ընթացիկ տարվա երկրորդ եռամսյակի ներքին զբոսաշրջության մասին հստակ տվյալներ։ Այնուամենայնիվ, առանց որևէ հետազոտության էլ պարզ է, որ համավարակը ոլորտին լուրջ վնաս է հասցրել։
Ավելի վաղ զբոսաշրջության կոմիտեի ղեկավար Սուսաննա Սաֆարյանը հայտնել էր, որ 2020 թվականի առաջին եռամսյակում 2019թ-ի նույն ժամանակահատվածի համեմատ 175 հազարով քիչ զբոսաշրջիկ է այցելել Հայաստան, և երկիրն այդպիսով զրկվել է 135 միլիոն դոլարից։ Նա չէր բացառել, որ երկրորդ եռամսյակում իրավիճակը կարող է ավելի վատանալ, քանի որ մի շարք երկրների հետ սահմանները փակ են։
2019 թ․-ի առաջին եռամսյակում Հայաստան է այցելել 364 789 զբոսաշրջիկ, 2018թ․-ի նույն ժամանակահատվածում՝ 346 485։ Միայն 2019թ․-ի ինը ամիսների ընթացքում Հայաստան է այցելել 1 միլիոն 459 հազար 200 զբոսաշրջիկ, ինչը 14,4 տոկոսով շատ է 2018թ․-ի ցուցանիշից։
