Լաուրա Սարգսյան, Sputnik Արմենիա
Լյուքս դասի հյուրանոցների շքեղ համարների փոխարեն` ընդարձակ սենյակներ հոսթելներում ու վարձով տներում, իսկ ծովի ավազի փոխարեն` Թբիլիսիի կիզիչ ամառային արև. հենց այսպես են Հայաստանում պատկերացնում 2020 թվականի ամառ–աշուն զբոսաշրջային սեզոնը։
Եվ քանի դեռ ամեն ինչ արգելված է, Հայաստանի զբոսաշրջային օպերատորները, զբոսավարները, զբոսաշրջության ֆեդերացիան, հյուրանոցների ու հոսթելների ղեկավարները սեփական մեխանիզմներն են մշակում առայժմ տեղի, իսկ ապագայում արդեն նաև օտարերկրյա «լսարանին» գրավելու համար։
Ամեն ինչ առաջվա պես չի լինի
Տուրիզմի հայկական ֆեդերացիայի նախագահ Մեխակ Ապրեսյանը ներքին զբոսաշրջության բացարձակ ակտիվություն է կանխատեսում։ Նա համոզված է, որ անգործությունից հոգնած մարդիկ գոնե մի քանի օրով Արցախ կմեկնեն, կայցելեն երկրի հարավ կամ պարզապես լեռներ կգնան։
«Հետևաբար զբոսաշրջային ոլորտի վերականգնումը կսկսի ներքին զբոսաշրջությունից։ Արտաքին զբոսաշրջության մասին կկարողանանք խոսել այն ժամանակ, երբ աշխարհում մարդկանց տեղաշարժն ազատ կլինի, ավիափոխադրումները կվերսկսվեն, ցամաքային տրանսպորտը կգործի», – Sputnik Արմենիայի թղթակցի հետ զրույցում ասաց Ապրեսյանը։
Այնուամենայնիվ, շեշտը դնելով ներքին զբոսաշրջության վրա` պետք չէ մոռանալ նաև արտաքինի մասին և աստիճանաբար պետք է պատրաստվել ապագային, չէ՞ որ, Ապրեսյանի խոսքով, օտարերկրացիները վաղ թե ուշ կվերադառնան մեզ մոտ։
Նրա կարծիքով` այս իրավիճակը թույլ կտա, որ Հայաստանի բնակչությունը այլ կողմից բացահայտի իր երկիրը, համտեսի հայկական ավանդական կերակրատեսակները, հասկանա, որ մեր աուտենտիկ խոհանոցը որևէ բանով չի զիջում արտասահմանյանին։
Սակայն այդ ամենը պետք է արվի միայն անվտանգության կանոնների և համաճարակաբանական նորմերի պահպանմամբ` հյուրանոցներում, հոսթելներում, բնության գրկում, լեռներում և ամենուր։
Իսկ ինչպե՞ս կհանգստանանք
Hovek հյուրատան տնօրեն Լիպարիտ Վարպետյանի կարծիքով` այս տարի հյուրատների մեծ պահանջարկ կլինի։ Մարդիկ ավելի շատ կնախընտրեն առանձնանալ, նվազագույն շփում ունենալ օտարների հետ և կսահմանափակեն իրենց շփումները։
«Ի տարբերություն հյուրանոցների, հյուրատներում կարող է հանգստանալ 2-3 ընտանիք։ Իսկ մեծ հյուրանոցներում մարդիկ շատ են, շփումն էլ է շատ», – ասաց նա։
Նույն կարծիքն ունի նաև հոսթելներից մեկի տնօրեն Աննա Անտոնյանը (անունը փոխված է)։ Նրա խոսքով` հյուրատների տերերը մեծ գումարներ են ծախսել այդ մշակույթը մեզ մոտ զարգացնելու համար, հետևաբար նրանք ամեն բան կանեն, որ անվտանգության առումով մրցակցություն լինի։
Միևնույն ժամանակ մայրաքաղաքի հյուրանոցներից մեկի մենեջերը Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում նշեց, որ հյուրանոցներն ավելի շատ առավելություններ ունեն, քանի որ տարածքը մեծ է, շարժվելու համար ավելի մեծ տարածություն կա։
«Բացի այդ, մենք մտադիր ենք յուրաքանչյուր սենյակի համար կենտրոնական օդափոխության և օդի ախտահանման սարքեր ձեռք բերել։ Տարբեր սեթեր ենք մշակում, ինչպես նաև ծրագրում ենք սոցիալական հեռավորության պահպանմամբ հետաքրքիր միջոցառումներ կազմակերպել, որպեսզի հա՛մ մարդկանց ժամանցն ապահովենք, հա՛մ էլ նրանք իրենց անվտանգ զգան», – ասաց նա։
Հանրային սնունդ
Փոքր–ինչ անհասկանալի է մնում, թե 2020-2021 թվականի աշուն–ձմեռ ժամանակահատվածում գործողությունների ինչ ծրագիր է նախատեսված ռեստորանների համար։ Ոլորտի ներկայացուցիչներն ասում են` ամեն ինչ հստակ կլինի այն ժամանակ, երբ համավարակը սկսի նահանջել։ Սակայն այս փուլում կաշխատեն բացօթյա սրճարանները` աշխատողներին ապահովելով դիմակներով և ձեռնոցներով, ինչպես նաև պահպանելով սոցիալական հեռավորությունը։ Նրանք ևս խաղադրույք են անում տեղի բնակչության վրա։
Մինչդեռ ռեստորանատեր, հանրային սննդի ոլորտի փորձագետ Աշոտ Բարսեղյանը ներքին զբոսաշրջության հետ կապված իրավիճակն այդքան էլ հուսադրող չի համարում։
«Խնդիրն այն չէ, թե ով և ինչպես է ախտահանում տարածքը կամ պահպանում նորմերը։ Ամեն ինչ կախված է լինելու ֆինանսական վիճակից։ Մեծ հարց է, թե տնտեսական շոկից հետո մարդիկ որքան վճարունակ կլինեն», – Sputnik Արմենիային ասաց նա։
Բարսեղյանի կանխատեսմամբ` նախևառաջ կսկսի գործել «լոկալ սպառումը»։
«Մենք նախընտրում ենք ռեստորաններ, սրճարաններ գնալ, հանգստյան օրերին շրջագայել երկրով։ Այդ իսկ պատճառով արտակարգ դրության ժամկետի ավարտից հետո առանցքային դեր է խաղալու գինը, հետո նոր մնացածը», – ասաց նա։
Զբոսավարներն աշխատանք կունենան
Ապրեսյանը համոզված է, որ զբոսավարների դերը կաճի, քանի որ նրանք կարող են իրենց ուսերին վերցնել երթուղիներ կազմակերպելու գործը` հաշվի առնելով նաև անվտանգ ճանապարհները։
Հայ զբոսավարների գիլդիայի նախագահ Լիա Բախշինյանն էլ Sputnik Արմենիայի թղթակցի հետ զրույցում ասաց, որ ամբողջ տարին օտարերկրացիներ չեն լինի, բայց զբոսավարները մտադիր են տեղի բնակչության հետ աշխատել «Բացահայտենք Հայաստանը» կարգախոսով։
«Օրինակ` 2-3 ընտանիք կարող են մեկ զբոսավարի ուղեկցությամբ մեկնել Արցախ կամ Հայաստանի ցանկացած կետ», – ասաց նա։
Նրա խոսքով` զբոսավարները պետք է բժշկական տեղեկանք ներկայացնեն, որ վարակակիր չեն։ Նույնը պետք է վերաբերի նաև միկրոավտոբուսների վարորդներին։
Քանի որ Վրաստանն արդեն հայտարարել է, որ առաջիններից մեկն է սահմաններ բացելու զբոսաշրջիկների համար, Բախշինյանը չբացառեց, որ կարող են նաև Թբիլիսին էլ ներառել ուղևորությունների ցանկում։
«Կարելի է գիշերակացով երկօրյա ճանապարհորդություն կազմակերպել ։ Օրինակ` Երևանից մեկնել Լոռի, այնուհետև Վրաստան, տեսնել Թբիլիսին, հետդարձին կանգ առնել Ալավերդիում, գիշերել, հետո այցելել Հաղպատ, Սանահին ու վերադառնալ Երևան»,– ասաց նա։
Բնականաբար, պայմանը մեկն է` զբոսավարները պետք է պահպանեն անվտանգության բոլոր կանոնները, իսկ այն վայրերը, որտեղ կանգառներ կարվեն, պետք է ապահովված լինեն անվտանգության բոլոր միջոցներով և ունենան անվտանգության նորմերի պահպանման վերաբերյալ համապատասխան փաստաթղթեր։
