ԵՐԵՎԱՆ, 25 հունվարի — Sputnik. Եվրասիական համագործակցության ֆինանսաբանկային ասոցիացիայի գլխավոր տնօրենի տեղակալ Սամվել Ճզմաչյանը «Բանկային գաղտնիքի մասին» օրենքի փոփոխված տարբերակը Հայաստանի ֆինանսատնտեսական համակարգի համար վտանգավոր է համարում։ Ճզմաչյանը նման կարծիք հայտնեց Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում` մեկնաբանելով ԱԺ ընդունած նոր օրենքը։
«Եթե մեր կառավարությունը համարում է, որ «Բանկային գաղտնիքի մասին» նոր դրույթներով օրենքը պետք է կրի ժամանակավոր բնույթ, եթե կառավարությունը գտնում է, որ տվյալ պարագայում «видишь ли» կոռուպցիան այնքան շատ է, որ պետք է կոռուպցիայից ազատվել, ապա կարող ենք ինչ–որ տեղ ասել` հա, մեկ տարով, տարի ու կեսով թող լինի։ Բայց չէ՞ որ պրակտիկորեն դա նշանակում է բանկային գաղտնիքի բացում։ Եվ դա շատ վատ է»,– ասաց նա։
Թեև օրենքը նոր տեսքով դեռ չի գործում, բայց նախագծի` մի քանի ամիս տևած քննարկումների արդյունքում, Ճզմաչյանի խոսքով, արդեն իսկ տեղեկություններ են հայտնվել, որ մեր երկիր ներդրումներ չեն գալիս նաև բանկային գաղտնիքը բացելու` իշխանությունների մտադրության պատճառով։
Մեր զրուցակիցը վստահ է` Հայաստանը պետք է վերադառնա նախկին օրենքին, և որքան շուտ, այնքան լավ։
«Խորապես համոզված եմ, որ պետք է վերադառնանք բանկային գաղտնիքի մասին նախկին օրենքին, այն մեկնաբանությամբ, որ ընդունվել էր միջազգային փորձի ու զարգացած երկրների նմանատիպ օրենքների ուսումնասիրությունից հետո»,– նշեց նա` համոզմունք հայտնելով, որ «Բանկային գաղտնիքի մասին» հին օրենքը ժամանակին մեծապես նպաստեց Հայաստանի տնտեսության մեջ մեծ ներդրումների հոսքին:
Մարգարյան. «Ռիսկերն ի հայտ են գալիս, երբ բանկ է մտնում անօրեն ծագումնաբանությամբ գումար»
Տնտեսագետ Ատոմ Մարգարյանը հակառակ կարծիքին է։ Նրա համոզմամբ` մեր իրավիճակում հայտնված երկրներում քննություն իրականացնող մարմինները պետք է հասանելիություն ունենան բանկային հաշիվներին, բայց, իհարկե, դատարանի վճռով, և միայն հիմնավոր կասկածների առկայության դեպքում։
«Մի քանի տասնամյակ երկիրը գտնվել է կապիտալի նախասկզբնական կուտակման ռեժիմի մեջ, այսինքն` մարդիկ հարստություն են կուտակել անօրինական ճանապարհներով։ Դա եղել է անօրինական սեփականաշնորհում, եղել է իրական շուկայական գնից 10 անգամ պակաս գնով այս կամ այն օբյեկտի մասնավորեցում։ Մարդիկ այդ ճանապարհով դարձել են նորօրյա հարուստներ։ Կամ պետական բյուջեից ատկատների մեխանիզմը, որ գործել է տասնամյակներ շարունակ` բյուջեի մինչև 10, 20, 30 տոկոսը գրպանել է պաշտոնյաների բուրգը»,– հիշեցնում է Մարգարյանը։
Տնտեսագետը նշում է նաև, որ շատ հաճախ հայաստանյան պաշտոնյաներն իրենց իրական ունեցվածքն ու եկամուտները թաքցնելու համար դրանք գրանցել են իրենց հետ փոխկապակցված այլ անձանց անուններով։
«Մեկ էլ տեսնում ես ինչ–որ մեկն ուսուցիչ է, բայց այսինչ նախարարի բարեկամն է, ու մեկ էլ իմանում ես` նրա անունով շքեղ դղյակ, տասնյակ հեկտարներով հողատարածքներ, մեքենաներ, տարբեր հաշիվներին միլիոնավոր գումարներ կան։ Բնականաբար, հարց է առաջանում` պե՞տք է արդյոք ստուգել այդ գումարների ծագումը։ Իհարկե, պետք է, և այդտեղ այն արգումենտները, որ խախտվում է մարդու իրավունքները, բանկային գաղտնիքը, դառնում են դատարկ հնչյուն»,–ասաց Մարգարյանը։
Իհարկե, Հայաստանը, Մարգարյանի դիտարկմամբ, կարող էր գնալ նաև ավելի անցնցում ճանապարհով, որով գերադասել են անցնել շատ այլ երկրներ, այն է` կապիտալի, հարկային և այլ եկամուտների համաներումները։
Բայց, դատելով օրվա իշխանության վարած քաղաքականությունից ու հատկապես ընդունված վերջին օրենսդրական կարգավորումից` տնտեսագետը փաստում է, որ համաներման տարբերակը մեր իշխանությունը մերժել է։
Եվ, փաստորեն, ընտրվել է երկրորդ` կոռուպցիոն բնույթի բացահայտումների, քրեական գործերի հարուցման ու դրանց ընթացքում նաև բանկային գաղտնիքի բացման տարբերակը։
ՀՔԾ–ն ստուգո՞ւմ է Քոչարյանի, Խաչատուրովի ու Հարությունյանի հաշիվները
Հիշեցնենք` հունվարի 22-ին ՀՀ Ազգային ժողովը երկրորդ ընթերցմամբ և ամբողջությամբ ընդունեց «ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքում լրացում կատարելու մասին» և «Բանկային գաղտնիքի մասին» ՀՀ օրենքում լրացում կատարելու մասին» ՀՀ օրենքների նախագծերի վերաբերյալ կառավարության օրենսդրական նախաձեռնությունը:
ՀՀ արդարադատության նախարարի առաջին տեղակալ Ռաֆիկ Գրիգորյանը դեռ 2019թ–ի սեպտեմբերին, կառավարության նիստում ներկայացնելով նախագիծը, նշել էր, որ այն մշակվել է կոռուպցիոն հանցագործությունների դեմ պայքարն ավելի արդյունավետ դարձնելու անհրաժեշտությունից ելնելով:
ՀՀ մինչ օրս գործող օրենսդրությամբ իրավապահ մարմինները սահմանափակված էին բանկային գաղտնիք հանդիսացող տեղեկության ստացման հնարավորությամբ: Օրենքով թույլատրված էր ստանալ միայն կասկածյալ և մեղադրյալ հանդիսացող անձանց առնչվող բանկային տվյալները։
Նոր օրենքով քննություն իրականացնող մարմիններին հնարավորություն է տրվում բացել նաև հիշյալ անձանց հետ փոխկապակցված անձանց հաշիվները։
